U tuyến mang tai, hay còn gọi là u tuyến nước bọt mang tai, là một bệnh lý khá phổ biến. Bệnh thường biểu hiện bằng một khối u ở vùng mang tai, có thể phát triển chậm qua nhiều năm hoặc to lên nhanh chóng. Đa số các trường hợp khối u là lành tính nhưng cũng có một số ít là ác tính. Bệnh có thể có triệu chứng hoặc không. Do đó, để không bỏ lỡ thời điểm vàng điều trị bệnh, bạn nên đi thăm khám càng sớm càng tốt.
U tuyến nước bọt mang tai là khối u hình thành trong tuyến mang tai – tuyến nước bọt lớn nhất nằm ở hai bên mặt, ngay trước và dưới tai. Các bác sĩ chuyên khoa cho biết, u tuyến nước bọt khá thường gặp trên lâm sàng, chia ra thành u lành tính và u ác tính, xuất hiện ở bệnh nhân mọi lứa tuổi.
U tuyến nước bọt hình thành trong mang tai, có thể gây liệt mặt
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phân loại các ca bệnh u tuyến nước bọt mang tai theo tính chất khối u như sau:
U tuyến nước bọt lành tính
Tình trạng này chiếm khoảng 80% các ca bệnh, bao gồm các loại u như:
U tuyến nước bọt ác tính
Tình trạng này hiếm gặp hơn, tỷ lệ ác tính toàn cầu chỉ 0,5 - 3/100.000 người, chiếm khoảng 5% các ca ung thư đầu cổ trên toàn thế giới. Một số khối u phổ biến bao gồm:
Ung thư biểu mô tuyến nước bọt khởi đầu từ những khối u ở vị trí này
Bạn cần đặc biệt lưu ý, tuyến nước bọt mang tai là vị trí di căn phổ biến của ung thư biểu mô tế bào vảy ở da dầu và cổ. Do đó, đôi khi u ác tính ở tuyến nước bọt mang tai không phải là do nguyên phát mà là biến chứng của bệnh hiểm nghèo khác.
Mặc dù không phải tất cả các ca bệnh đều có triệu chứng nhưng biểu hiện của u tuyến mang tai được đề cập đến như sau:
Theo tính chất loại u tuyến nước bọt mang tai, bệnh cũng có thể có các biểu hiện khác biệt như:
Khối u lành tính có thể diễn biến trong thời gian dài, không gây đau đớn cho người bệnh
Với các trường hợp ung thư, khối u thường có xu hướng tiến triển nhanh, gây cảm giác đau, cứng lại và khiến vùng mặt bị tê liệt một phần hoặc toàn bộ.
Các bác sĩ cho biết, cách kiểm tra và sờ nắn khối u tuyến nước bọt mang thai hiệu quả nhất là dùng tay và sờ nắn khối u. Bác sĩ có thể kiểm tra đồng thời tuyến nước bọt ở miệng có liên quan và sờ nắn hạch cổ. Nếu bị liệt dây thần kinh mặt, đây có thể là dấu hiệu của tổn thương ác tính của dây thần kinh. Da đầu và cổ là các bộ phận tương tự cũng phải được kiểm tra đầy đủ.
Đây là quá trình chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) để xác định bản chất của khối u (lành hay ác tính). Trước tiên, các bác sĩ sẽ đưa 1 kim nhỏ vào khối u để lấy mẫu tế bào, sau đó gửi mẫu bệnh phẩm đi phân tích dưới kính hiển vi.
Phương pháp này cho kết quả nhanh, không gây đau hay để lại biến chứng gì về mặt sức khoẻ và cũng không gây đau đớn cho bệnh nhân quá nhiều.
Bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết chọc hút kim nhỏ để tìm nguyên nhân gây bệnh
Bác sĩ sẽ dùng đầu dò siêu âm để quét vùng tuyến mang tai và thu nhận hình ảnh. Bằng cách này mọi kích thước, vị trí và tính chất khối u sẽ được đánh giá chính xác. Tuy nhiên, nhược điểm là siêu âm chỉ phát hiện được khối u kích thước nhỏ, nang nhưng không phân biệt được u lành hay u ác.
Để đánh giá chi tiết về cấu trúc khối u và mức độ xâm lấn vào mô xung quanh, chỉ định chụp MRI có thể được đưa ra để xác định mức độ xâm lấn của khối u và hỗ trợ trong việc phân biệt u lành, u ác tính.
Xem thêm: Hỏi đáp về chụp MRI và chụp CT: Mục đích, lợi ích và nguy cơ
Trên thực tế, tỷ lệ sống sau 5 năm của người bệnh có u ác tính nước bọt dao động từ 50 - 75%. Ngoài ra, vị trí khối u cũng quyết định tiên lượng sống của bệnh nhân. Nếu khối u nằm ở tuyến mang tai – tuyến nước bọt lớn, thì 80% là u lành tính, chỉ khoảng 20% là u ác tính. Ngược lại, nếu khối u xuất phát từ tuyến nước bọt nhỏ như tuyến dưới hàm hay dưới lưỡi, nguy cơ ác tính cao hơn: 80% là u ác, chỉ 20% là lành tính.
Hơn nữa, các khối u ác tính ở tuyến nước bọt nhỏ thường di căn sớm hơn so với khối u ác tính ở tuyến mang tai. Điều đáng nói là tiên lượng của khối u ác tính ở tuyến nước bọt sẽ phụ thuộc vào các yếu tố sau:
Xem thêm: Di căn hạch là gì? Những triệu chứng và cách điều trị bệnh
Phụ thuộc vào tính chất khối u, các bác sĩ sẽ cân nhắc các thủ thuật điều trị bệnh lý sao cho phù hợp:
Phẫu thuật cắt bỏ khối u là phương pháp chính, nhằm loại bỏ hoàn toàn khối u và ngăn ngừa tái phát. Đây là phương pháp an toàn, ít biến chứng và đem lại hiệu quả điều trị dứt điểm. Tuy nhiên bệnh nhân có thể xuất hiện tê hoặc yếu nhẹ cơ mặt, đặc biệt nếu khối u gần dây thần kinh mặt.
Các khối u lành tính có thể được cắt bỏ để điều trị
Điều trị u ác tính thường phức tạp và đòi hỏi kết hợp nhiều phương pháp như:
Phương pháp hoá trị không đem lại nhiều hiệu quả với người bệnh ung thư tuyến nước bọt. Dồng thời, các cuộc phẫu thuật giải phóng dây thần kinh mặt chỉ nên được thực hiện nếu khối u liên quan trực tiếp đến dây thần kinh.
Có thể nói, u tuyến nước bọt mang tai là khối u nằm ở tuyến nước bọt lớn nhất, trước tai. Mặc dù đa số các trường hợp là u lành tính nhưng để chủ động kiể soát các bệnh lý ở vùng đầu mặt kể trên, bạn nên đi thăm khám ở các Bệnh viện lớn để được phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
