Tìm hiểu về vàng da tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ sơ sinh

Vàng da tăng bilirubin trực tiếp là gì?

Bilirubin là sắc tố màu vàng được tạo ra khi tế bào hồng cầu bị phá huỷ. Bilirubin lúc này sẽ đi vào theo đường gan, túi mật và ống mật trước khi đi vào ruột để thải ra ngoài. Bilirubin trực tiếp là loại được tạo ra khi gắn với acid glucuronic ở gan trước khi đào thải thông qua chất thải. Đây chính là loại bilirubin khiến nước tiểu có màu vàng

Không giống với vàng da do tăng bilirubin gián tiếp, vàng da tăng bilirubin trực tiếp (hay vàng da tắc mật hoặc vàng da ứ mật) là tình trạng tắc nghẽn ở một bộ phận nào đó trong hệ thống đường mật. Từ đó khiến bilirubin tiết ra không đến được đường tiêu hoá mà ở trong đường mật, gây ra một số triệu chứng dẫn tới tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh.

Khi nồng độ bilirubin trực tiếp >1mg/dL thì được xác định là vàng da tăng bilirubin trực tiếp. 

Vàng da tăng bilirubin trực tiếp là tình trạng tắc nghẽn hệ thống đường mật

Nguyên nhân gây ra vàng da tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ sơ sinh

Vàng da sơ sinh do tăng bilirubin trực tiếp có nguyên nhân chủ yếu là do gan không có khả năng bài tiết hoặc đường mật bị tắc nghẽn. 

Các nguyên nhân ở gan

• Viêm gan sơ sinh tự phát
• Viêm gan nhiễm trùng: Viêm gan siêu vi B, các nhiễm trùng từ mẹ sang bé, giang mai bẩm sinh,...
• Viêm gan do nhiễm độc: Nhiễm khuẩn huyết, tắc ruột, hoại tử do nhồi máu,...
• Các bệnh lý về huyết học: Phù nhau thai, rối loạn máu di truyền,...
• Bệnh lý chuyển hóa: Rối loạn chuyển hóa bẩm sinh có thể như galactosemia, rối loạn chuyển hóa lipid và quá trình oxy hóa acid béo bị gián đoạn. 

Do tắc nghẽn đường mật

Tắc nghẽn đường mật là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra vàng da tăng bilirubin trực tiếp. Tắc nghẽn đường mật có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào từ gan tới ruột non. 

Một số nguyên nhân gây ra tắc nghẽn đường mật ở trẻ:

• Teo đường mật trong gan, teo đường mật ngoài gan: Là tình trạng đường mật bị thu hẹp hoặc biến mất hoàn toàn.
• Viêm đường mật: Là tình trạng đường mật bị viêm và sưng. 
• Hội chứng Alagille: Là tình trạng di truyền hiếm gặp gây ra các vấn để về gan, tim và thận. 
• Nhiễm trùng: Có một số loại nhiễm trùng gây ra viêm đường mật dẫn đến tắc nghẽn.

Tắc nghẽn đường mật là một trong những nguyên nhân phổ biến

Các biểu hiện của bệnh vàng da do tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ sơ sinh

Các dấu hiệu của trẻ sơ sinh bị vàng da do tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện ở những tuần đầu tiên sau sinh, gồm: 

• Vàng da và vàng mắt: Do lượng bilirubin trong máu cao. 
• Nước tiểu đậm màu: Bilirubin được lọc bởi thận và đào thải qua nước tiểu. 
• Phân nhạt màu: Do mật không được thải vào ruột. Mật tạo xanh lúc hoặc nâu cho phân, nếu không có mật thì phân không có màu hoặc nhạt màu. Lúc này, phân có thể có màu trắng hoặc xám đất sét. 

Phương pháp chẩn đoán vàng da do tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ

Khám lâm sàng

Trước hết, bác sĩ sẽ khám lâm sàng đối với trẻ có tình trạng vàng da như: 

• Kiểm tra, thăm khám nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở của trẻ.
• Kiểm tra xem có các dị tật ở mặt, mắt và mũi hay không (xác định hội chứng Alagille)
• Tình trạng vàng da ở trẻ. 
• Khám đáy mắt của trẻ để xác định bị nhiễm trùng bào thai hoặc bệnh chuyển hoá.
• Khám bụng để xác định kích thước và mật độ gan lách, khối u, tuần hoàn bàng hệ,...
• Kiểm tra có tình trạng xuất huyết trên cơ thể bé hay không. 

Khám lâm sàng giúp xác định được mức độ vàng da của trẻ bằng mắt thường

Cận lâm sàng

Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm như: 

• Xét nghiệm gan: Bilirubin toàn phần / trực tiếp / gián tiếp, cholesterol, albumin máu,,…
• Xét nghiệm máu: Công thức máu đầy đủ, hồng cầu lưới, tiểu cầu và đông máu toàn bộ.
• Xét nghiệm nhiễm trùng: Huyết thanh chẩn đoán TORCH, viêm gan B, các xét nghiệm khác. 
• Xét nghiệm nước tiểu
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm bụng, chụp MRI đường mật, nội soi đường mật ngược dòng, xạ hình gan mật. 
• Xét nghiệm hỗ trợ: Sinh thiết gan, dịch hút tá tràng. 
• Các xét nghiệm khác: Chức năng tuyến giáp, khí mạch động mạch,...

Phương pháp điều trị vàng da do tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ

Vàng da do tăng bilirubin trực tiếp ở trẻ có nguyên nhân do tắc nghẽn mật có thể thực hiện một số phương pháp: 

• Kasai: Là loại bỏ ống dẫn mật bị hư hỏng.Trẻ sẽ được tạo đường nối trực tiếp từ gan vào ruột để mật có thể chảy xuống ruột. Sau khi thực hiện phẫu thuật Kasa thành công, trẻ sơ sinh đều xuất hiện sẹo ở gan (bệnh xơ gan) và cần thực hiện ghép gan khi trưởng thành. 
• Ghép gan: Phần gan bị tổn thương sẽ được thay thế bằng gan mới từ người hiến tặng. Sau khi ghép gan, gan mới hoạt động bình thường thì sức khoẻ của trẻ nhanh chóng cải thiện. Bên cạnh đó, trẻ dùng thuốc để ngăn hệ thống miễn dịch tấn công tế bào gan mới. 
• Sử dụng thuốc: Đối với tình trạng nhiễm trùng hoặc rối loạn chuyển hoá, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc và bổ sung một số loại vitamin cần thiết. 

Phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng trong điều trị với trẻ mắc bệnh

Vàng da do tăng bilirubin trực tiếp có thể ảnh hưởng tới sức khoẻ của bé, thậm chí gây tử vong. Chính vì vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, cần đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị sớm và kịp thời. Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng bạn có thêm những thông tin hữu ích về bệnh vàng da do tăng bilirubin trực tiếp.

Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là một địa chỉ đáng tin cậy về Khoa Nhi. Với đội ngũ y bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm thăm khám và điều trị các bệnh. Bên cạnh đó, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông có hệ thống máy móc, trang thiết bị y tế hiện đại, hỗ trợ cho việc chẩn đoán bệnh và chữa trị bệnh hiệu quả.

Nếu cần hỗ trợ, quý khách hàng có thể liên hệ hotline 19001806 hoặc để lại thông tin tại Đặt lịch khám để đội ngũ nhân viên của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông hỗ trợ kịp thời.