Vẹo xương sống là tình trạng cột sống lệch khỏi đường cong tự nhiên của cơ thể, xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Ở giai đoạn nhẹ, sự cong vẹo chỉ ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và lối sinh hoạt thường ngày. Song kéo dài không cải thiện có thể tác động đến chức năng của tim và phổi, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xấu cho sức khoẻ.
Vẹo xương sống là hiện tượng cột sống bị cong bất thường, có thể đổ về phía trước/sau hoặc lệch hẳn sang một bệnh. Bệnh lý này có thể cải thiện dần theo thời gian, tiên lượng điều trị thành công được đánh giá cao.
Hình ảnh xương sống bình thường và xương sống bị vẹo
Những trường hợp cong vẹo nhẹ không làm ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt thường ngày, sức khoẻ thể chất, người bệnh thường được khuyến khị tập lưng nhẹ nhàng. Hoạt động này đảm bảo xương cột sống dần cải thiện và phục hồi theo thời gian.
Chứng bệnh dù hiếm khi gây đau đớn cho người bệnh nhưng có thể ảnh hưởng đến quá trình thoái hoá cột sống. Bởi vậy việc thăm khám, tiếp nhận điều trị vẫn luôn được chuyên gia y tế khuyến khích, kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề bất thường.
Vẹo xương sống chữ C và chữ S là hai dạng thường gặp, xảy ra do chịu ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt thường ngày hoặc bẩm sinh. Cụ thể:
Là đường cong vẹ cột sống đi theo một hướng tạo thành hình chữ C, có mức độ nguy hiểm thấp hơn hình chữ S. Nếu không được điều trị kịp thời, dạng cong vẹo này có thể tiến triển sang vẹo chữ S rất nhanh.
Cong cột sống hình chữ C
Ba vị trí xương dễ xảy ra cong vẹo là thắt lưng, cột sống bắt đầu từ ngực dưới hoặc cột sống bắt đầu từ lồng ngực. Tình trạng này thường gặp ở nhóm thanh thiếu niên đang trong giai đoạn phát triển, thường xuyên ngồi sai tư thế, đeo balo hoặc bê vác lệch về một bên.
Vẹo cột sống chữ S có sự liên quan nhất định đến đường cong phần ngực, nằm ở vị trí lưng trên và đường con thắt lưng. Dạng cong vẹo này còn được gọi là vẹo cột sống kép, có mức độ nguy hiểm cao nhưng thường khó phát hiện trong thời gian đầu.
Cong cột sống hình chữ S
Nếu được chẩn đoán vẹo xương sống chữ S, người bệnh cần tập trung điều trị và cải thiện khẩn cấp hơn thông thường. Song quá trình hồi phục tương đối vất vả do can thiệp ngoại khoa hay vật lý trị liệu đều gặp khó khăn, đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hơn cong chữ C.
Nguyên nhân gây vẹo xương sống tương đối đa dạng, trong đó phổ biến nhất là sự thoái hoá cột sống tự nhiên ở người già hoặc bẩm sinh ở trẻ nhỏ. Song tỷ lệ người trẻ mắc bệnh ngày càng tăng cao do thói quen sinh hoạt thường ngày thiếu lành mạnh, ngồi hoặc vận động sai tư thế.
Xương sống bị vẹo bẩm sinh là một chứng bệnh vô căn ở trẻ nhỏ, xác định do sự phát triển bất thường từ khi còn trong bụng mẹ. Tình trạng này có thể bị ảnh hưởng bởi mẹ trong thời gian mang thai tiếp xúc với hoá chất độc hại, thực hiện hành động chèn ép hoặc tác động mạnh đến thai nhi.
Vẹo cột sống bẩm sinh là một bất thường hiếm gặp ở trẻ sơ sinh
Tính di truyền trong vẹo xương sống đến nay chưa được chứng minh chính thức, dù tỷ lệ cong cột sống bẩm sinh trong gia đình có tiền sử mắc bệnh tương đối cao. Một số nhóm chuyên gia cũng khẳng định di truyền có mối liên hệ chặt chẽ với chứng cong xương sống này.
Vẹo cột sống sau phẫu thuật thuộc về nhóm nguyên nhân thứ phát, được coi như biến chứng khi trải qua cuộc can thiệp ngoại khoa lớn. Song nguyên nhân này tương đối hiếm gặp, nếu cảm nhận thấy bất kỳ biểu hiện bất thường bệnh nhân cần báo ngay với bác sĩ.
Các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh như bại não, loạn dưỡng cơ, teo cơ có thể ảnh hưởng đến chức năng và sự phát triển của cơ. Chứng vẹo cột sống cũng nằm một trong số đó, cần kiểm soát chặt chẽ các nguyên nhân, giảm thiểu nguy cơ phát triển bệnh.
Vẹo cột sống thần kinh cơ khởi phát do các bệnh lý bại não, teo cơ hoặc loạn dưỡng cơ
Hoạt động sai tư thế là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra vẹo xương sống ở trẻ nhỏ và thanh niên. Ngồi lệch về một bên, thường xuyên ở trạng thái cong lưng, khuân vác nặng, thực hiện các động tác thể thao sai cách vô hình gây áp lực lên cột sống, dẫn đến cong vẹo.
Chiều dài chân mất cân đối là một dạng dị tật cơ xương khớp, trong đó vẹo xương sống là một biến chứng nguy cơ cao. Việc đi tập tễnh trong thời gian dài khiến cột sống phải chịu áp lực nặng, lệch trọng tâm, dẫn đến cong khỏi vị trí ban đầu.
Thoái hoá xương là quá trình lão hoá tự nhiên ở người cao tuổi, khi này cấu trúc xương khớp dần mất đi độ đàn hồi và chắc khoẻ vốn có. Cột sống dần mất đi khả năng nâng đỡ, tính linh hoạt ban đầu, lâu dần bị biến dạng và hạn chế vận động.
Thoái hoá xương khớp ở người già có thể làm xương sống bị cong
Vẹo cột sống có thể xảy ra khi xương giòn, xốp và yếu, được xác định do loãng xương làm giảm mật độ xương. Khi này người bệnh còn phải đối mặt với nhiều bệnh lý xương khớp khác, cần hết sức thận trọng.
Bên cạnh những nguyên nhân chính khiến xương sống vẹo, bất kỳ ai sở hữu những yếu tố dưới đây đều có nguy cơ mắc bệnh:
Nhóm yếu tố nguy cơ gia tăng chứng vẹo cột sống
Ở giai đoạn đầu của vẹo xương sống, người bệnh rất khó để phát hiện các triệu chứng. Chỉ khi bệnh tình biến chuyển nặng hơn như cột sống xoay hoặc xoắn lại, người bệnh mới bắt đầu nghi ngờ.
Dưới đây là một số biểu hiện lâm sàng mà bạn có thể gặp phải:
Dấu hiệu nhận biết cột sống bị cong vẹo
Giống với mọi bệnh lý khác, việc chẩn đoán vẹo xương sống đều bắt đầu từ các kiểm tra lâm sàng. Bệnh nhân khi này cần cung cấp các thông tin liên quan đến bệnh sử cơ xương khớp, triệu chứng, tiền sử gia đình, vị trí cơn đau nếu có, các vấn đề liên quan đi kèm.
Dựa vào những thông tin sơ bộ ban đầu, bác sĩ chỉ định thêm các xét nghiệm hình ảnh chuyên sâu như chụp X-quang, chụp MRI chụp CT-Scan. Mỗi loại kỹ thuật đều có ưu, nhược điểm, cung cấp trường thông tin bệnh lý phù hợp với yêu cầu và hiệu quả phác đồ điều trị.
Vẹo xương sống phần lớn có thể cải thiện tình trạng bằng phương pháp điều trị bảo tồn, đặc biệt với nhóm bệnh nhân lớn tuổi. Bệnh nhân được hướng dẫn dùng thuốc giảm đau, thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh như bơi lội, chỉnh tư thế ngồi/đứng, tăng sức mạnh lưng và thắt lưng.
Ngoài ra, có thể xem xét các phương pháp dưới đây:
Đai lưng là dụng cụ chuyên dụng trong điều trị vẹo xương sống, giúp ổn định cột sống, chỉnh dáng cơ thể và giảm nguy cơ phát sinh các cơn đau. Song đòi hỏi người bệnh kiên trì đeo trong thời gian dài để nhận thấy hiệu quả mong muốn.
Theo chuyên gia y tế, bệnh nhân bị vẹo xương sống ngực nên thực hiện các bài tập tác động lên vai. Với trường hợp vẹo cột sống thắt lưng nên tập trung tăng cường sức mạnh và lưng dưới. Để thấy sự cải thiện, bệnh nhân cần kiên trì thực hiện đều đặn và tập đúng tư thế.
Cải thiện vẹo xương sống bằng các bài tập phù hợp
Phẫu thuật cho hiệu quả nhanh chóng và rõ rệt, phù hợp với bệnh nhân muốn cải thiện sớm tình trạng cong cột sống. Tuy nhiên phương pháp này được khuyến nghị thực hiện sau cùng, khi tình trạng vẹo chuyển biến nặng, không đáp ứng với các phương pháp bảo tồn.
Vẹo xương sống thể nhẹ không quá nguy hiểm, thông thường không cần điều trị hay tiến hành vật lý trị liệu. Thay vào đó, bác sĩ sẽ hướng dẫn thay đổi thói quen sinh hoạt nhằm cải thiện tình hình cột sống.
Song tuyệt đối không chủ quan, bệnh nhân vẫn cần thăm khám y tế định kỳ phòng ngừa các biến chứng như:
Hệ luỵ do vẹo xương sống gây ra
Chứng vẹo xương không không thể ngăn chặn hoàn toàn, hướng tốt nhất là thiết lập một lối sống lành mạnh giúp làm chậm quá trình lão hoá hoặc các nguy cơ tiềm ẩn. Cụ thể:
Chủ động phòng ngừa vẹo xương cột sống
Vẹo xương sống không chỉ làm mất thẩm mỹ ngoại hình, gây ra sự tự ti, mặc cảm mà còn tiềm ẩn nguy cơ về sức khoẻ và chất lượng cuộc sống. Ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường tại vùng cột sống, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế kiểm tra và can thiệp kịp thời.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Tham vấn chuyên môn: Đội ngũ Bác sĩ Trung tâm Cơ xương khớp
Tham vấn chuyên môn: Đội ngũ Bác sĩ Trung tâm Cơ xương khớp
Niềng răng bị tiêu xương có thể dẫn đến hàng loạt các biến chứng: tụt nướu chân răng, răng xô lệch, sai khớp cắn, mất răng, khó khăn trong ăn...
