Trên thực tế, các dấu hiệu của viêm màng não ở trẻ em rất khó để nhận biết nhưng nếu chậm trễ trong việc chữa trị sẽ dẫn đến nhiều di chứng nặng nề, thậm chí có thể gây tử vong. Trong bài viết này, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông sẽ chia sẻ đến các bậc phụ huynh những thông tin hữu ích về bệnh viêm màng não ở trẻ ngay sau đây.
Màng não có vai trò bảo vệ hệ thần kinh trung ương với cấu tạo gồm 3 lớp: màng cứng, màng nhện và màng mềm. Viêm màng não là tình trạng các lớp màng bao bọc não và tủy sống này bị nhiễm trùng do các tác nhân tấn công vào khoang dịch não tủy, gây nên tổn thương hệ thần kinh, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ.
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 600 ca mắc viêm màng não, thời gian phát triển bệnh và nguy cơ lây nhiễm cao nhất từ tháng 5-10. Đây là căn bệnh có khả năng lây nhiễm cao với tỷ lệ tử vong lên đến 8-15%.
Viêm màng não là tình trạng nhiễm trùng tại các lớp màng bao bọc não và tủy sống
Theo thống kê, nguyên nhân chủ yếu gây bệnh viêm màng não là do virus, ngoài ra vi khuẩn, nấm và các bệnh lý khác cũng là tác nhân khác gây ra bệnh.
Nhóm virus gây bệnh viêm màng não ở trẻ em thường là nhóm enterovirus, có thể kể đến coxsackie - là loại virus đường ruột gây bệnh tay chân miệng, thường lây qua đường miệng, phân. Ngoài ra các chủng virus khác như herpes simplex virus, virus quai bị, virus cúm,... cũng được cho là có liên quan đến căn bệnh này. Viêm màng não gây nên bởi virus được đánh giá là nhẹ hơn và ít để lại biến chứng như bệnh do vi khuẩn.
Viêm màng não gây nên bởi vi khuẩn HIB thường xảy ra ở những trẻ không được tiêm vắc xin phòng bệnh. Loại vi khuẩn này được xem là nguyên nhân chính gây bệnh ở những trẻ trong độ tuổi từ 1-3. Viêm màng não trẻ dưới 3 tuổi lây truyền qua đường hô hấp (ho, hắt hơi). Thời gian ủ bệnh dưới 10 ngày và có nguy cơ gây tử vong cao trong những ngày đầu mắc bệnh.
HIB là nguyên nhân gây viêm màng não phổ biến ở trẻ 1-3 tuổi
Viêm màng não mô cầu thường xảy ra vào mùa đông và mùa xuân, dễ bùng phát thành dịch và có thể gây nên nhiều bệnh ở các cơ quan khác như hô hấp, mắt, hệ thần kinh, màng tim, khớp, máu, tiết niệu, sinh dục,... đặc biệt là viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh là nhiễm trùng huyết. Trong đó, biến chứng nhiễm trùng huyết tối cấp của bệnh viêm màng não trẻ em sẽ dẫn đến nguy cơ tử vong cao kể cả khi trẻ được điều trị tích cực.
Viêm màng não vi khuẩn ở trẻ em gây nên bởi vi khuẩn phế cầu là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm xoang, vết thương sọ não,...
Hiện nay phương pháp điều trị bằng kháng sinh không còn đem lại hiệu quả nên nếu trẻ bị nhiễm khuẩn phế cầu gây viêm màng não sẽ rất nguy hiểm. Biểu hiện bệnh thường gặp đó là trẻ có thể sốt lên đến 40 độ C, kèm đau mỏi cơ khớp, nhức đầu… Nếu bị nhiễm khuẩn máu thì sẽ bị tụt huyết áp, truỵ tim mạch, sốt cao, tiểu ít, sốc…
Đây cũng là một tác nhân có thể gây nên bệnh viêm màng não ở trẻ em, kể cả thai nhi. Listeria monocytogenes được tìm thấy trong các loại thực phẩm được chế biến sẵn như xúc xích, phô mai không được vệ sinh và tiệt trùng. Loại vi khuẩn này có thể gây nên tử vong thai nhi trong giai đoạn cuối của thai kỳ nhờ khả năng có thể vượt qua nhau thai khi mẹ bị nhiễm khuẩn.
Listeria monocytogenes có khả năng gây viêm màng não cho thai nhi
Nấm là tác nhân gây viêm màng não với các triệu chứng kéo dài và không có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Loại nấm gây bệnh thường gặp nhất là Cryptococcus được tìm thấy ở những trẻ có hệ miễn dịch bị suy yếu, đặc biệt là những người bị HIV/AIDS.
Viêm màng não ở trẻ em còn có thể gây nên bởi các nguyên nhân như nhiễm ký sinh trùng, di ứng thuốc, mắc bệnh lý như ung thư, u hạt,...
Viêm màng não phát triển theo mức độ và biểu hiện theo từng độ tuổi. Cụ thể:
Viêm màng não ở trẻ sơ sinh thường có các dấu hiệu ban đầu không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý nhiễm trùng khác. Một số trường hợp trẻ còn không có biểu hiện sốt nên thường dễ bị bỏ qua.
Trẻ sơ sinh bị viêm màng não rất khó phát hiện thông qua triệu chứng
Một số biểu hiện khác có thể gặp ở trẻ bị viêm màng não đó là:
Cha mẹ nên lưu ý rằng các triệu chứng viêm màng não ở trẻ em này có thể không xảy ra đồng thời. Bên cạnh đó cũng không phải mọi trẻ khi bị bệnh đều sẽ gặp các biểu hiện này. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và thời gian phát hiện, điều trị mà trẻ có thể sẽ gặp phải các biến chứng nặng hơn, kéo dài các tổn thương ảnh hưởng đến tương lai của trẻ hoặc dẫn tới tử vong trong thời gian ngắn.
Trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh trong thời điểm vi khuẩn gây viêm màng não lây lan theo từng chủng như đã nói. Ngoài ra trẻ không được tiêm phòng hoặc có miễn dịch yếu cũng dễ bị nhiễm bệnh từ các trẻ khác.
Khả năng xảy ra biến chứng của bệnh viêm màng não là rất cao với những ảnh hưởng nghiêm trọng đến não bộ, hệ thần kinh và các cơ quan khác trong cơ thể. Nếu phát hiện muộn, trẻ sẽ phải đối mặt với các nguy cơ như:
Trẻ bị viêm màng não có thể gặp phải rất nhiều biến chứng về lâu dài nếu không được điều trị kịp thời
Bước đầu tiên bác sĩ sẽ khám thông qua các triệu chứng lâm sàng và sau đó sẽ chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng để đưa ra kết luận trẻ có bị mắc viêm màng não hay không và nguyên nhân là gì. Các xét nghiệm bệnh viêm màng não ở trẻ đó là:
Chẩn đoán viêm màng não giúp tìm ra nguyên nhân chính xác gây bệnh
Trước khi chỉ định phương pháp điều trị, bác sĩ sẽ xem xét kỹ nguyên nhân gây bệnh, mức độ bệnh hiện tại và các yếu tố khác như bệnh nền, đã xảy ra biến chứng hay chưa. Việc điều trị viêm màng não ở trẻ em sẽ dựa trên những nguyên tắc sau đây:
Điều trị viêm màng não trẻ tập trung xử lý nguyên nhân trước
Để phòng ngừa căn bệnh viêm màng não nguy hiểm ở trẻ, cha mẹ và người chăm sóc trẻ nên thực hiện các biện pháp sau:
Tiêm vắc xin ngừa bệnh là biện pháp phòng bệnh viêm màng não hiệu quả nhất
Bệnh viêm màng não trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ xảy ra ở trẻ có diễn tiến nhanh và xu hướng nặng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Viêm màng não là một căn bệnh nguy hiểm với những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Bạn sẽ không biết liệu con mình có bị lây nhiễm bệnh từ nguồn nào hay không, do đó việc phòng ngừa bằng tiêm chủng và các biện pháp nâng cao sức khỏe cần được thực hiện đầy đủ.
Để được tư vấn tiêm chủng chi tiết các loại bệnh thường gặp, trong đó có cả viêm màng não, phụ huynh hãy cho trẻ đến phòng tư vấn và tiêm chủng vắc xin tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông. Bạn sẽ hoàn toàn yên tâm về chi phí hợp lý, mang lại hiệu quả phòng bệnh tối ưu.
Viêm màng não ở trẻ em là một tình trạng nhiễm trùng tổ chức thần kinh trung ương nguy hiểm với các biến chứng nặng nề và kéo dài, ảnh hưởng tới tương lai của trẻ. Do đó cha mẹ hãy dự phòng sớm cho con, đồng thời có những biểu hiện bất thường của sức khỏe và trong sinh hoạt, cần cho trẻ đi khám để kiểm tra để thực hiện chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Liên hệ đến hotline 1900 1806 để đặt lịch tiêm chủng cho trẻ ngay bây giờ nhé!
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Hib là nguyên nhân hàng đầu gây nên các bệnh viêm màng não mủ, viêm phổi ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Cha mẹ hãy ghi nhớ lịch tiêm vắc xin Hib để bảo vệ...
Nang nước thừng tinh ở trẻ nhỏ đang là mối lo ngại của nhiều bậc phụ huynh do chưa có nhiều hiểu biết về bệnh này, vậy bệnh này có...
