Xét nghiệm nước tiểu và các thông tin quan trọng cần biết

Dương Minh Ngọc

18-08-2022

goole news
16

Nhiều bệnh nhân khi đi khám sức khỏe thường được yêu cầu tiến hành lấy mẫu để xét nghiệm nước tiểu. Bởi thông qua nước tiểu, bác sĩ có thể biết đường tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và các vấn đề bệnh lý. Vậy cần lưu ý những gì khi thực hiện xét nghiệm này, cùng tìm hiểu các thông tin liên quan được chia sẻ ở bài viết sau đây.

Tìm hiểu xét nghiệm nước tiểu là gì?

Xét nghiệm nước tiểu là thực hiện vô số các xét nghiệm liên quan đến nước tiểu của người bệnh và nhằm để chẩn đoán một số bệnh hoặc các vấn đề liên quan đến sức khỏe khác. Hiện nay, UA là phương pháp xét nghiệm nước tiểu được dùng phổ biến và rộng rãi nhất trong y khoa do có thể cho ra được kết quả chính xác.

Xét nghiệm nước tiểu hiện nay được ứng dụng rất phổ biếnXét nghiệm nước tiểu hiện nay được ứng dụng rất phổ biến

UA là tên viết tắt của Urine Analysis, mang nghĩa phân tích nước tiểu. Các phương pháp xét nghiệm được sử dụng khác là nồng độ điện giải lượng nước tiểu nhất định và nuôi cấy nước tiểu. Các thông số để định lượng hoặc đo nước tiểu có thể bằng mắt thường, nhìn qua những đặc điểm về mùi, màu sắc, tế bào và các tính chất khác.

Ngoài ra, phân tích nước tiểu cũng được tiến hành dựa vào que xét nghiệm nước tiểu. Nhờ vào sự thay đổi màu sắc trên que xét nghiệm để đọc và phân tích kết quả. Bên cạnh đó, người ta phân tích mẫu nước tiểu bằng cách sử dụng chụp hiển vi ánh sáng.

Các thông số mục tiêu trong kiểm tra nước tiểu

Hầu hết các bệnh nhân đều được chỉ định thực hiện xét nghiệm kiểm tra tình trạng nước tiểu bởi từ kết quả có thể chẩn đoán được rất nhiều bệnh lý. Để biết được tình trạng sức khỏe, người ta tiến hành các xét nghiệm phân tích nước tiểu thông qua các thông số mục tiêu sau đây.

Màu của nước tiểu

Thông thường nước tiểu của chúng ta có màu vàng hổ phách nhưng khi bị bệnh, màu nước tiểu có thể biến đổi. Màu của nước tiểu khi bị nhiễm các bệnh lý có thể đổi thành những nhóm màu khác nhau và khi thực hiện xét nghiệm nước tiểu sẽ được chia thành các nhóm màu sau đây:

Nhóm nước tiểu màu vàng

Đây là nhóm màu thường thấy nhất và biến đổi gần giống với màu nước tiểu bình thường, bao gồm một số các màu như sau:

  • Màu vàng nhạt hoặc gần như không có màu: Lượng chất có trong nước tiểu lỏng quá mức để tạo màu, có thể là bị đái tháo nhạt, viêm thận hoặc đái tháo đường không điều trị.
  • Màu vàng: Chứng tỏ lượng vitamin B2 - thành phần cần thiết cho việt hóa vitamin và các phản ứng enzym có trong nước tiểu là quá mức.
  • Màu mây vàng: Tinh thể nước tiểu và py niệu (hay gọi là mủ quá mức)

Nhóm nước tiểu màu cam, đỏ

Đây là màu của nhóm nước tiểu đã tiến triển tới giai đoạn bệnh nặng hơn và thường đã hiểu hiện các triệu chứng bệnh rõ ràng. Nhóm nước tiểu này gồm có một số trường hợp đổi màu sau khi xét nghiệm nước tiểu như sau:

  • Màu cam: Lượng chất lỏng, chất cam không đáp ứng cho các điều kiện cần thiết, có thể sử dụng Phenazopyridine để điều trị các triệu chứng tiết niệu.
  • Màu đỏ: Rò rỉ Hemoglobin - huyết sắc tố tạo nên hồng cầu và rò rỉ tế bào máu đỏ (hồng huyết cầu) - một loại tế bào có vai trò chuyên chở các hemoglobin, đưa oxy đến các mô.
  • Màu cam đỏ: Bệnh nhân vừa trải qua hoặc đang trong trạng thái uống thuốc hoặc một số chất khác.
  • Màu nâu đỏ, Rusty vàng: Bệnh nhân vừa trải qua hoặc đang trong trạng thái uống thuốc hoặc một số chất khác.

Tình trạng màu nước tiểu có thể chia thành các nhóm màu khác nhauTình trạng màu nước tiểu có thể chia thành các nhóm màu khác nhau

Nhóm nước tiểu sẫm màu, đậm màu

Ở nhóm nước tiểu này, có thể chỉ là do một số nguyên nhân không phải bệnh lý. Một số các màu có thể thấy khi thực hiện xét nghiệm nước tiểu bao gồm:

  • Màu nâu sẫm: Sử dụng thuốc, cơ bắp bị tổn thương do tập thể dục cường độ mạnh, lượng máu thay đổi, lượng phenol chuyển hóa, tiểu niệu và melanin từ ung thư hắc tố ác tính.
  • Nâu đen, đen: Do sử dụng thuốc và lượng thuốc nhiều, máu thay đổi, chuyển hóa alkapton niệu gây màu mô và cơ quan nội tạng không đồng bộ, tròng đen mắt, gây lysol, melanin từ ung thư hắc tố ác tính.
  • Màu đỏ tươi, màu tím: Sự có mặt của Hln (C20H14O4 - phenolphtalein), thuốc nhuận tràng, hội chứng nước tiểu tím.
  • Màu xanh lá cây, xanh lục: Hoàng đản (Vàng da - nhiễm sắc tố vàng ở củng, niêm mạc mắt, mô da), tiêm truyền Diprivan liều cao, sử dụng Uribel, chuyển hóa mật.
  • Màu sắc khác: do lượng thức ăn, đồ uống chưa được tiêu hóa hết trong 48 giờ trước khi xét nghiệm.

Mùi của nước tiểu

Khi màu sắc của nước tiểu thay đổi sẽ ảnh hưởng đến mùi nước tiểu. Mùi có thể từ bình thường đến nặng mùi. Một số trường hợp có mùi bất thường có thể là do ăn măng tây hoặc bệnh nhân bị bệnh tiểu đường có nhiễm toan Cetone cao.

Mùi nước tiểu ảnh hưởng từ màu của nước tiểuMùi nước tiểu ảnh hưởng từ màu của nước tiểu

Xét nghiệm phân tích 10 thông số cơ bản nước tiểu

Nhiều bệnh nhân có thể phát hiện được bệnh tình của mình chỉ thông qua các xét nghiệm nước tiểu. Các bác sĩ có thể xét nghiệm bằng cách kiểm tra nồng độ và sự có mặt của các chất có trong nước tiểu và đánh giá chúng thông qua 10 thông số nước tiểu sau đây:

Chỉ số SG

Một trong mười thông số xét nghiệm nước tiểu hay dùng là xét nghiệm và đánh giá qua chỉ số SG, chỉ số trọng lượng riêng. Mục đích của chỉ số là đáng giá độ cô đặc hoặc pha loãng của nước tiểu, ảnh hưởng do thiếu nước hay uống nhiều nước. Thông thường, chỉ số SG của người bình thường dao động từ 1.015 - 1,025. Nếu vượt quá phạm vi này chứng tỏ người bệnh bị đái tháo.

SG là chỉ số cho thấy độ cô đặc của nước tiểuSG là chỉ số cho thấy độ cô đặc của nước tiểu

Chỉ số BLO và LEU

Sử dụng các chỉ số BLO và LEU để xét nghiệm 10 thông số nước tiểu với mục đích phát hiện tình trạng nhiễm trùng đường niệu. Kết quả xét nghiệm âm tình, đồng nghĩa với việc bạn không có bệnh và ngược lại nếu kết quả dương tính, bạn bị nhiễm trùng đường tiểu. Khi phát hiện bị bệnh, bạn cần uống đủ nước và vệ sinh sạch sẽ.

Ngoài ra, khi tiến hành xét nghiệm kiểm tra nước tiểu và phát hiện chứa bạch cầu ở phụ nữ đang mang thai, có khả năng cao bị nhiễm nấm hoặc khuẩn. Trong quá trình kháng vi khuẩn thâm nhập cơ thể, nhiều hồng cầu chết và được đào thải thông qua con đường tiểu tiện. Để biết loại vi khuẩn nào gây nhiễm bệnh, bạn cần phải tiến hành thêm xét nghiệm nitrite.

Chỉ số Nitrit (NIT)

Đây là một loại hợp chất gây ra bởi các vi khuẩn và thực hiện xét nghiệm này để biết tình trạng nhiễm trùng của đường tiểu. Với người bình thường kết quả sẽ là âm tính và ngược lại bị bệnh nhiễm trùng đường tiểu là dương tính. Vi khuẩn gây bệnh có khả năng tạo ra enzime, chuyển nitrate thành nitrite có trong nước tiểu và có khả năng cao nhiễm khuẩn E. Coli.

Chỉ số Acid trong xét nghiệm nước tiểu

Thực hiện xét nghiệm này để đánh giá độ PH có trong nước tiểu. Với người bình thường, con số này dao động từ 4,6 - 8. Với chỉ số pH dao động từ 4,6 trở xuống nghĩa là nước tiểu có tính acid mạnh, trên 8 là nước tiểu có tính bazo mạnh và pH bằng 7 là trung tính. Độ pH cao đồng nghĩa với khả năng cao nhiễm khuẩn thận, suy thận mạn, nôn mửa hẹp môn vị, tiêu chảy.

Chỉ số BLD

Thực hiện xét nghiệm nước tiểu để đánh giá xuất huyết, sỏi thận, nhiễm trùng đường tiểu. Với người bình thường dường như không có dấu hiệu gì. Trong trường hợp xuất hiện BLD, tức là máu trong nước tiểu, khả năng cao nguyên nhân có thể là do viêm, bệnh, tổn thương niệu đạo, bàng quang, niệu quản, thận.

Phân tích BLD để kiểm tra xuất huyết và sỏi thận chính xácPhân tích BLD để kiểm tra xuất huyết và sỏi thận chính xác

Chỉ số protein trong nước tiểu

Mục đích là phát hiện các bệnh lý liên quan đến thận, nhiễm trùng đường tiểu, máu trong nước tiểu hoặc phát hiện tiền sản giật với phụ nữ ở giai đoạn mang thai. Với người bình thường dường như không xuất hiện protein trong nước tiểu. Trong trường hợp có protein với bệnh nhân mang thai khả năng cao là mất nước, vấn đề thận, tăng huyết áp, nhiễm trùng đường tiểu, dịch nhầy,..

Tuy nhiên nếu lượng protein có nhiều hơn ở giai đoạn cuối thai kỳ, khả năng thai phụ bị nhiễm độc huyết, tiền sản giật. Nếu có dấu hiệu phù nề ở tay và mặt, tăng huyết áp, cần kiểm tra tiền sản giật ngay lập tức. Ngoài ra, nếu phát hiện có chất albumin trong nước tiểu, sản phụ ở tình trạng nguy hiểm với bệnh tiểu đường hoặc nhiễm độc thai nghén.

Chỉ số GLU trong xét nghiệm nước tiểu

Chỉ số GLU thực chất là tên viết tắt của ba chữ cái đầu của Glucose, tên một loại đường có vai trò quan trọng trong cơ thể con người và phân tích chỉ số GLU nhằm mục đích phát hiện tiểu đường ở các bệnh nhân. Khi lượng đường trong nước tiểu cao, chứng tỏ chức năng thận làm việc quá sức hoặc liên quan đến bệnh tiểu đường, glucose niệu, viêm tụy, bệnh lý ống thận.

Với người bình thường, lượng đường sẽ không có trong nước tiểu hoặc có nhưng rất ít. Tuy nhiên, khi xét nghiệm thấy lượng đường trong nước tiểu cao là cảnh báo bạn bị tiểu đường với các biểu hiện sụt cân, khát nước và triệu chứng mệt mỏi.

Chỉ số Glucose trong nước tiểu cao cảnh báo bệnh tiểu đườngChỉ số Glucose trong nước tiểu cao cảnh báo bệnh tiểu đường

Chỉ số ASC

Là chỉ số soi cặn nước tiểu hỗ trợ trong quá trình phát hiện sỏi đường tiết niệu, đường tiết niệu, viêm nhiễm thận. Với người bình thường, chỉ số này sẽ dao động từ 5mg/dL - 10mg/dL hoặc có thể từ 0.28 mmol/L - 0.56 mmol/L. Thực chất của việc soi cặn trong xét nghiệm nước tiểu là đánh giá chức năng thận và các bệnh lý liên quan.

Chỉ số KET

Chỉ số Keton hay Xeton là dùng để đo những bệnh nhân bị bệnh tiểu đường không kiểm soát hoặc những người giảm cân theo chế độ keto (chế độ ăn cắt bỏ hoàn toàn tinh bột), những bệnh nhân nhịn ăn hoặc nghiện rượu bia. Với người bình thường, chỉ số này dao động từ 2.5 mg/dL đến 5 mg/dL hoặc từ 0.25 mmol/L đến 0.5 mmol/L. Đối với phụ nữ có thai, chỉ số này thấp và đôi khi có thể chỉ bằng 0.

KET là chất được thải ra môi trường bên ngoài bằng đường nước tiểu, đây cũng là cơ sở để phát hiện tiểu đường hay suy dinh dưỡng ở phụ nữ có thai và thai nhi. Khi có xeton trong nước tiểu với có các dấu hiệu như mệt mỏi, chán ăn, người bệnh cần phải dùng thuốc và truyền dịch theo chỉ định của bác sĩ. Bạn nên nghỉ ngơi, thư giãn, ăn đúng bữa để giảm lượng xeton.

Chỉ số UBG

UBG hay Urobilinogen là một chất được tạo ra từ sự thoái hóa bilirubin và được thải ra cơ thể bằng đường phân. Tuy nhiên, vẫn có một lượng rất ít UBG ngấm vào nước tiểu. Xét nghiệm nước tiểu có UBG chứng tỏ bệnh nhân bị xơ gan, viêm gan gây tắc nghẽn dịch mật. Với người bình thường, lượng UBG dường như không có, và bệnh nhân bị bệnh thường kèm dấu hiệu vàng da.

Ý nghĩa lâm sàng của xét nghiệm nước tiểu 

Thận là cơ quan quan trọng trong quá trình đào thải chất độc, chất cặn bã ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu. Việc xét nghiệm kiểm tra nước tiểu sẽ giúp các bác sĩ chuyên khoa dự đoán và kết luận được tình trạng mà bạn đang gặp phải, từ đó đưa ra hướng giải quyết phù hợp.

Kiểm tra nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán bệnhKiểm tra nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán bệnh

Nên xét nghiệm nước tiểu ở đâu uy tín?

Việc xét nghiệm kiểm tra tình trạng nước tiểu đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc xác định tình trạng sức khỏe của cơ thể. Từ đó bác sĩ có thể chẩn đoán được những bệnh lý bạn đang gặp phải và đưa ra được phương pháp điều trị phù hợp nhất. Tuy nhiên, việc chọn được cơ sở y tế để thực hiện khám, xét nghiệm nước tiểu và chữa bệnh lại không dễ dàng.

Hiện nay, rất nhiều bệnh viện ra đời phục vụ chăm sóc sức khỏe cho mọi người. Và trong đó, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đang là một trong những địa điểm được rất nhiều người bệnh đánh giá tốt. Nơi đây được đầu tư đồng bộ về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cũng như đội ngũ y bác sĩ nên luôn đảm bảo tốt nhất cho sức khỏe của người bệnh.

Đặc biệt, khoa Xét nghiệm của Bệnh viện Phương Đông hiện đã và đang tổng hợp đầy đủ các lĩnh vực xét nghiệm từ sinh hoá - miễn dịch, huyết học truyền máu cho tới sinh học phân tử và giải phẫu bệnh. Các xét nghiệm luôn được tiến hành thực hiện với chất lượng luôn đảm bảo đạt tiêu chuẩn cao, bao gồm cả xét nghiệm thường quy và chuyên sâu chẩn đoán bệnh lý chính xác.

Xét nghiệm kiểm tra tình trạng nước tiểu tại Bệnh viện Phương ĐôngXét nghiệm kiểm tra tình trạng nước tiểu tại Bệnh viện Phương Đông

Trên đây là những thông tin cần thiết về xét nghiệm nước tiểu - một trong những cách thức giúp chẩn đoán bệnh lý. Hy vọng bạn có thể tự nhận biết tình trạng sức khỏe của mình thông qua màu sắc, mùi nước tiểu. Nếu cần sự hỗ trợ hoặc giải đáp các câu hỏi liên quan đến xét nghiệm nước tiểu, vui lòng liên hệ 19001806.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

 
2,843

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

BS CKII

BÙI THỊ QUẾ

Trưởng khoa Xét nghiệm
19001806 Đặt lịch khám