Bệnh mạch vành cấp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh mạch vành cấp là gì?

Bệnh mạch vành cấp hay hội chứng mạch vành cấp là tình trạng mạch vành bị tắc nghẽn một phần hoặc toàn phần khiến lượng máu cung cấp đến tim bị giảm đột ngột. 

Bệnh mạch vành cấp cũng là nguyên nhân gây tử vong tim mạch hàng đầu và để lại những biến chứng nặng nề. Chính vì vậy, việc phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời giúp tim được cung cấp đủ lượng máu cần thiết, giảm các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. 

Bệnh mạch vành cấp là tình trạng mạch vành bị tắc nghẽn khiến máu nuôi tim bị giảm đột ngột

Nguyên nhân gây ra bệnh mạch vành cấp

Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do sự không ổn định của các mảng xơ vữa trong lòng mạch vành và các mảng xơ vữa này bị nứt vỡ ra. Nếu các mảng xơ vữa nứt lớn, đồng thời hình thành mạch máu đông gây tắc nghẽn toàn bộ lòng mạch sẽ dẫn đến hội chứng vành cấp ST chênh lên. 

Nếu mảng nứt nhỏ hơn và cục máu đông chưa gây ra tình trạng tắc hoàn toàn lòng mạch vành thì đó là hội chứng vành cấp không ST chênh lên. Ngoài ra, sự di chuyển của những cục máu đông nhỏ gây tắc vi mạch phía sau, đồng thời xảy ra co thắt sẽ khiến tình trạng thiếu máu cơ tim trở nên trầm trọng hơn. 

Bên cạnh đó, có một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra bệnh mạch vành cấp như: 

• Người lớn tuổi: Nam giới trên 45 tuổi, nữ giới trên 55 tuổi. 
• Hút thuốc lá hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc lá. 
• Tăng huyết áp. 
• Tiểu đường.
• Tăng mỡ máu. 
• Người ít hoạt động thể chất. 
• Thừa cân, béo phì. 
• Chế độ dinh dưỡng không lành mạnh, khoa học. 
• Làm dụng quá mức cocaine. 
• Người thường xuyên căng thẳng, stress
• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh nhồi máu cơ tim. 
• Mắc một số bệnh lý mạn tính như suy thận mạn tính, mắc các bệnh tự miễn,... 

Người lớn tuổi có nguy cơ cao gặp tình trạng mạch vành cấp

Các triệu chứng của bệnh mạch vành cấp

Một số triệu chứng điển hình của bệnh mạch vành cấp là các cơn đau ngực: Đau thắt ngực, có thể lan dần lên vai trái, cằm, lên hai vai, cơn đau xuất hiện sau khi hoạt động gắng sức, có thể cả trong khi nghỉ, cơn đau kéo dài trên 20 phút.

Một số trường hợp không có biểu hiện đau ngực mà có một số triệu chứng không đặc hiệu như: mệt mỏi, cảm thấy hồi hộp, khó thở, đau thượng vị, buồn nôn, nôn, rối loạn vị giác,... 

Người bệnh hậu phẫu, lớn tuổi và mắc các bệnh nền (tiểu đường) có thể không có triệu chứng đau ngực mà xuất hiện triệu chứng rối loạn tri giác, thậm chí có dấu hiệu sinh tồn thấp khi mắc bệnh mạch vành cấp. 

Các triệu chứng của bệnh có thể thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và tình trạng bệnh lý khác.

Các bệnh tim mạch làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành cấp

Bệnh tim mạch vành cấp có thể liên quan đến một số bệnh động mạch vành gây tổn thương hoặc phá hủy mô tim. Cụ thể là: 

• Đau thắt ngực không ổn định: Các cơn đau tức ngực xuất hiện đột ngột, ngay cả khi nghỉ ngơi, cảnh báo các cơn đau tim nếu mức độ đau thắt ngực trở nên nghiêm trọng hơn. Dù tế bào cơ tim không bị chết đi nhưng bị tổn thương trong thời gian dài do thiếu oxy và dưỡng chất cần thiết khiến cơ tim làm việc không chính xác. 
• Nhồi máu cơ tim không ST chênh lên: Động mạch vành bị tắc nghẽn một phần khiến tim không được cung cấp đủ lượng oxy cần thiết, gây tổn thương cơ tim. 
• Nhồi máu cơ tim có ST chênh lên: Xảy ra khi một đoạn động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn, ngăn chặn lưu lượng máu đến nuôi tim. Đây là hội chứng mạch vành cấp tính nghiêm trọng nhất vì khiến cơ tim chết dần mà không thể hồi phục. Nếu tình trạng này diễn ra gây tổn thương quá nhiều, có thể gây tử vong. 

Đau thắt ngực không ổn định là một bệnh lý liên quan đến bệnh mạch vành

Biến chứng của bệnh mạch vành cấp

Biến chứng của bệnh mạch vành cấp còn phụ thuộc vào vị trí tắc nghẽn trong lòng mạch, thời gian tắc nghẽn,... Thường người bệnh có thể gặp một số biến chứng sau: 

• Rối loạn chức năng tâm thu thất trái. 
• Sốc tim. 
• Rối loạn nhịp tim. 
• Biến chứng cơ học như thủng vách liên thất, vỡ thành tự do, hở van 2 lá cấp,... 
• Viêm màng ngoài tim. 

Phương pháp chẩn đoán bệnh mạch vành cấp

Để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ xem thông tin tiền sử bệnh và thực hiện khám lâm sàng để đánh giá ban đầu. Nếu nghi ngờ mắc bệnh mạch vành cấp, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện thêm một số xét nghiệm cận lâm sàng khác để xác định chính xác. 

• Điện tâm đồ ECG: Điện tâm đồ giúp đo hoạt động của tim, từ đó phân biệt cơn đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim không ST chênh lên và nhồi máu cơ tim có ST tăng lên. 
• Xét nghiệm men tim: Xét nghiệm men tim giúp phát hiện những tổn thương ở tế bào cơ tim. 
• Siêu âm tim: Giúp đánh giá rối loạn vận động vùng, đánh giá chất năng thất trái, các bệnh lý tổn van tim kèm theo,... 
• Chụp động mạch vành: Sử dụng tia X để chẩn đoán, đánh giá tình trạng dòng máu di chuyển trong động mạch vành, từ đó phát hiện tình trạng hẹp hoặc tắc nghẽn. 
• Các xét nghiệm khác: Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số xét nghiệm khác như chức năng thận, điện giải đồ, lipid máu,... Đồng thời thực hiện các xét nghiệm thường quy khác như công thức máu, đông máu toàn bộ,... 

Siêu âm tim là một trong những phương pháp giúp chẩn đoán bệnh mách vành cấp

Xem thêm:

• Bệnh mạch vành mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
  
• Bệnh co thắt mạch vành: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
  

Phương pháp điều trị bệnh mạch vành cấp

Sau khi chẩn đoán, cần điều trị kịp thời bệnh mạch vành cấp giúp người bệnh giảm các triệu chứng, ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và giảm các biến chứng. Dựa vào tình trạng của người bệnh, bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị phù hợp. 

Điều trị bằng thuốc

Tùy thuộc vào tình trạng của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số các loại thuốc, bao gồm: 

• Liệu pháp oxy. 
• Thuốc giảm đau ngực. 
• Thuốc chống đông máu. 
• Thuốc kháng kết tập tiểu cầu. 
• Các loại thuốc điều trị khác như: Thuốc ức chế men chuyển, statin cường độ cao,... 

Điều trị tái tưới máu, tái thông mạch vành

• Thuốc tiêu huyết khối. 
• Nong và đặt stent động mạch vành. 
• Thực hiện phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành. 

Dựa vào tình trạng bệnh mà sẽ có phương pháp điều trị phù hợp

Một số biện pháp phòng ngừa bệnh mạch vành cấp

Xây dựng lối sống lành mạnh giúp giảm các yếu tố nguy cơ mắc bệnh mạch vành và các bệnh lý tim mạch khác. Một số biện pháp phòng ngừa bệnh mạch vành cấp bao gồm: 

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng có lợi cho tim mạch như các loại trái cây, rau củ tươi, ngũ cốc nguyên, các loại cá béo,.... Đồng thời hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều cholesterol, nhiều đường và muối,... 
• Không sử dụng thuốc lá: Nên bỏ hoàn toàn hút thuốc lá và tránh xa những nơi có khói thuốc lá. 
• Hạn chế sử dụng rượu bia: Hạn chế sử dụng bia, nếu uống chỉ nên uống có chừng mực, không sử dụng thường xuyên. 
• Tập thể dục, thể thao đều đặn: Duy trì các hoạt động thể chất, tối thiểu 30 phút, nên ưu tiên lựa chọn bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe, vừa sức. 
• Kiểm soát mức cholesterol: Khám định kỳ để kiểm tra mức cholesterol trong máu để điều chỉnh phù hợp. 
• Kiểm soát tốt huyết áp: Kiểm tra huyết áp đều đặn và sử dụng thuốc huyết áp theo chỉ định của bác sĩ. 
• Duy trì và kiểm soát cân nặng: Nếu bị thừa cân, béo phì cần thực hiện giảm cân khoa học hoặc theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Xây dựng chế độ ăn uống và vận động hợp lý để cân nặng luôn trong trạng thái ổn định. 
• Nghỉ ngơi hợp lý: Nên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, tránh tình trạng căng thẳng và stress quá mức. Ngoài ra, đảm bảo ngủ đủ giấc, đối với người trưởng thành nên ngủ đủ 7 tiếng mỗi ngày. 

Biện pháp phòng ngừa bệnh mạch vành cấp

Ngoài ra, người bệnh nên thăm khám sức khỏe Tim mạch định kỳ để bác sĩ theo dõi tình trạng bệnh mạch vành cấp sau khi điều trị, đồng thời có cách xử lý kịp thời nếu xảy ra các biến chứng. Tại Chuyên khoa Tim mạch và mạch can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông khám và điều trị các bệnh lý tim mạch, trong đó có điều trị bệnh mạch vành cấp. 

Không chỉ quy tụ đội ngũ y bác sĩ được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm và chuyên môn cao, Khoa Tim mạch Phương Đông còn được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, tiên tiến. Từ đó, giúp quá trình chẩn đoán và điều trị diễn ra nhanh chóng, đem lại hiệu quả điều trị tốt nhất cho người bệnh. 

Bệnh mạch vành cấp là một bệnh lý tim mạch nguy hiểm, đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Chính vì vậy, việc phát hiện và can thiệp điều trị bệnh từ sớm giúp người bệnh giảm thiểu các triệu chứng, hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, xây dựng chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và lối sống cũng giảm thiểu các yếu tố nguy cơ ở mọi lứa tuổi, ngăn ngừa bệnh mạch vành cấp và các bệnh tim mạch khác. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh mạch vành cấp. Là một bệnh lý tim mạch nguy hiểm, đặc biệt là người lớn tuổi nên việc chủ động thăm khám định kỳ giúp phát hiện và điều trị bệnh sớm, hạn chế tối đa biến chứng của bệnh.