Dọa sinh non có những dấu hiệu nào? Cách dự phòng ra sao?

Dọa sinh non là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), dọa sinh non là tình trạng cơ thể mẹ xuất hiện các dấu hiệu chuyển dạ nhưng tử cung đang đóng hoặc bắt đầu có dấu hiệu mở trong khoảng thời gian mang thai từ tuần thứ 22 đến tuần thai thứ 37 của thai kỳ.

Nguy cơ sinh non có thể đến với bất cứ thai phụ nào và nguyên nhân dọa sinh non chưa được xác định chính xác.

Dọa sinh non gây nên tình trạng sinh non nguy hiểm đến sức khỏe của thai nhi

Các nguy cơ gia tăng tỷ lệ dọa sinh non

Ở các trường hợp thai phụ hay thai nhi có các yếu tố sau đây sẽ làm tăng nguy cơ bị dọa sinh non/sinh non cần khám và theo dõi định kỳ:

Yếu tố xuất phát từ mẹ:

Nếu người mẹ có các tình trạng sau đây thường dễ bị dọa đẻ non:

• Vấn đề về tử cung: Cổ tử cung ngắn, hở eo tử cung, dị dạng tử cung bẩm sinh, xơ tử cung, tiền sử khoét chóp cổ tử cung.
• Bị viêm nhiễm như viêm nhiễm âm đạo, viêm đường tiết niệu, viêm nha chu.
• Có tiền sử sinh non.
• Mẹ có tiền sử nạo hút thai, sảy thai. 
• Mẹ bầu mang thai khi quá trẻ (dưới 18 tuổi) hoặc quá lớn tuổi (trên 40 tuổi).
• Cân nặng trước khi mang thai <35kg.
• Trong thai kỳ dinh dưỡng không đầy đủ, phải lao động nặng, làm việc trong môi trường độc hại,...
• Mẹ bầu hút thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá. 
• Mẹ bầu bị tiền sản giật, sản giật,...
• Thai phụ thường xuyên bị căng thẳng, stress,...

Yếu tố xuất phát từ thai nhi:

Trong suốt thai kỳ, nếu thai nhi gặp phải các trường hợp sau đây cũng sẽ làm tăng nguy cơ sinh non:

• Đa thai.
• Đa ối.
• Thai thành công nhờ thụ tinh trong ống nghiệm.
• Thai chậm tăng trưởng.
• Nhiễm khuẩn ối, ối vỡ non.
• Thai có dị tật.
• Thai bị nhau tiền đạo, nhau bong non… 

Nguyên nhân dọa sinh non có thể xuất phát từ việc thai nhi bị dị tật

Dấu hiệu dọa sinh non

Cơ thể người mẹ thay đổi từng ngày trong thời gian mang thai. Có những dấu hiệu là bình thường cho biết thai nhi đang lớn lên từng ngày, tuy nhiên có không ít nhưng tình trạng có thể là biểu hiện bất thường mà bạn nên đi khám để theo dõi ngay. Dưới đây là những dấu hiệu dọa sinh non cần lập tức đến bệnh viện đó là:

Bên cạnh đó, chị em cũng cần lưu ý để tránh nhầm lẫn giữa hiện tượng sinh lý bình thường và dấu hiệu dọa sinh non. Từ tháng thứ 4 của thai kỳ trở đi, thai phụ sẽ thường xuyên cảm nhận được các cơn co thắt do đau chuyển dạ giả (cơn gò Braxton-Hicks) khiến tử cung mềm và mỏng hơn để chuẩn bị cho việc sinh con. Những cơn gò này không liên tục, cảm giác đau ở vùng bụng dưới và nhẹ đi khi hoạt động hay thay đổi tư thế. Nếu không kèm bất cứ biểu hiện bất thường nào khác thì bạn hoàn toàn yên tâm vì đây là hiện tượng bình thường không đáng ngại.

Hậu quả của việc sinh non trên trẻ sơ sinh

Trẻ sinh non được sinh ra trước khi sẵn sàng thể chất để chào đời nên bé có nhiều nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe. Việc sinh non có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ sơ sinh, bao gồm:

• Vấn đề về hô hấp: Trẻ sinh non thường gặp khó khăn trong việc thở do phổi chưa phát triển hoàn thiện. Bé có thể bị suy hô hấp, viêm phổi, hoặc loạn sản phế quản phổi (bronchopulmonary dysplasia - BPD), một tình trạng phổi mãn tính có thể gây tổn thương vĩnh viễn.
• Rối loạn thân nhiệt: Trẻ sinh non cũng khó khăn trong việc duy trì thân nhiệt do khả năng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể kém. 
• Vấn đề về tim mạch: Trẻ sinh non có nguy cơ cao bị bệnh tim bẩm sinh, huyết áp thấp, và ống động mạch (PDA) chưa đóng.
• Các vấn đề trong đường tiêu hóa: Trẻ sinh non thường gặp vấn đề bú sữa và tiêu hóa do hệ thống tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện. 
• Vàng da: Trẻ sinh non có nguy cơ cao bị vàng da do gan chưa phát triển hoàn thiện để xử lý bilirubin.
• Thiếu máu: Trẻ sinh non thường bị thiếu máu do thiếu dự trữ sắt và hồng cầu.
• Nhiễm trùng: Trẻ sinh non có hệ miễn dịch yếu, khiến chúng dễ bị nhiễm trùng hơn trẻ đủ tháng. Nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến mọi cơ quan trong cơ thể và có thể gây tử vong.
• Các vấn đề về phát triển: Trẻ sinh non có thể chậm phát triển về thể chất, nhận thức và hành vi so với trẻ đủ tháng. Khi lớn lên, bé có thể gặp khó khăn trong học tập, giao tiếp và các hoạt động hàng ngày.
• Nguy cơ tử vong: Trẻ sinh non có nguy cơ tử vong cao hơn trẻ đủ tháng, đặc biệt là trẻ sinh non dưới 32 tuần thai kỳ hoặc có cân nặng dưới 1.500 gram. 

Trẻ sinh non có nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng

Phương pháp điều trị dọa sinh non - sinh non

Có tới 50% mẹ bầu dọa sinh non không rõ lý do, bởi vậy mà việc dự phòng cần được gia đình và mẹ lưu tâm từ khi mang thai. Ngoài ra, hiểu rõ được các phương án điều trị hiện nay sẽ giúp cha mẹ sớm có chuẩn bị nếu không may thai phụ có các dấu hiệu của việc sinh non.

Vậy bị dọa sinh non phải làm sao? Các phương pháp xử lý tình trạng dọa sinh non hiện nay đang được áp dụng đó là:

• Nifedipin: Thuốc dùng đường uống, được sử dụng phổ biến với hiệu quả cao, tuy nhiên một số trường hợp thai phụ bị các bệnh về tim mạch, huyết áp thấp, tiền sản giật, suy thai, nhiễm trùng ối, xuất huyết trước sinh sẽ có giải pháp khác thay thế. Liều dùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Salbutamol dùng qua đường truyền tĩnh mạch cũng được dùng để điều trị dọa sinh non, chống chỉ định dùng cho phụ nữ suy tim, tiểu đường, mắc bệnh về tuyến giáp, suy tim thai. Không dùng đồng thời với Nifedipin.
• Liệu pháp Corticoid: Có tác dụng kích thích cơ thể tăng sản xuất surfactant - hỗ trợ chức năng của phổi, giảm nguy cơ bị suy hô hấp ở trẻ sinh non, dùng cho trường hợp mẹ bầu bị dọa sinh từ tuần 28 đến hết tuần thứ 34.
• Xử lý bảo vệ ối, cắt tầng sinh môn rộng ra hoặc mổ lấy thai.

Cần có phương án xử lý kịp thời khi thai phụ bị dọa sinh non

Tất cả các phương pháp nêu trên phải được chỉ định từ bác sĩ Sản khoa qua quá trình thăm khám và nắm bắt tình trạng sức khoẻ của cả mẹ và bé. Nên nếu có những dấu hiệu cho thấy bạn đang nghi ngờ về doạ đẻ non thì hãy nhanh chóng thăm khám hoặc nhờ sự trợ giúp từ các bác sĩ tại cơ sở y tế chuyên môn cao.

Dự phòng sinh non bằng cách nào?

Trong quá trình mang thai, mẹ bầu nên thực hiện các khuyến nghị sau đây để hạn chế khả năng bị dọa sinh non/sinh non:

• Tránh lao động, luyện tập quá sức trong thai kỳ.
• Ăn uống đủ chất, bổ sung thêm các loại thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ.
• Sinh hoạt vợ chồng vừa phải, không quá mạnh bạo, một số người trong nguy cơ cao cần kiêng giao hợp vì sau khoái cảm thường xuất hiện cơn gò tử cung.
• Đi khám ngay nếu dịch âm đạo có bất thường.
• Nếu có các dấu hiệu dọa sinh non, thai phụ cần nhanh chóng nhập viện để theo dõi và xử lý kịp thời.
• Tư thế nằm khi bị dọa sinh non ưu tiên ngủ nghiêng sang trái giúp giảm áp lực tử cung đè lên tĩnh mạch, lưng và nội tạng, từ đó cải thiện tuần hoàn máu và dinh dưỡng nuôi thai được đưa đến nhau thai thuận lợi hơn.
• Khi thay đổi tư thế nằm, ngồi hay vận động cần phải thực hiện nhẹ nhàng, chậm rãi, không quá mạnh và đột ngột.
• Nên đi lại bằng các loại giày dép đế bệt, tránh trơn trượt, không nên đi giày dép cao gót.
• Không nên vận động hay thể dục quá mạnh bạo, chỉ nên đi bộ nhẹ nhàng.
• Bổ sung các thực phẩm dinh dưỡng, thuốc an thai theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Không dùng các thực phẩm chiên rán, đồ đóng hộp, rượu bia hay các chất kích thích khác.
• Luôn giữ tâm trạng thoải mái, tránh stress, ưu phiền, thức khuya,...
• Khám thai định kỳ, theo dõi liên tục để sớm phát hiện các nguy cơ về sức khỏe.
• Dọa sinh non không nên ăn gì? Thai phụ được chẩn đoán bị dọa sinh non không nên ăn các thực phẩm sau đây: Rau sam, rau ngót, đu đủ xanh, rau chùm ngây, rau răm, dứa, hải sản, thực phẩm lên men, thịt tái sống… Vậy dọa sinh non có nên uống nước dừa không? Câu trả lời là mẹ hoàn toàn có thể uống bình thường. 

Thăm khám sức khỏe định kỳ và can thiệp sớm khi mẹ có biểu hiện bất thường

Dọa sinh non nên ăn gì?

“Bà bầu dọa sinh non nên ăn gì?” - chắc hẳn là câu hỏi mà nhiều thai phụ quan tâm. Chế độ ăn có vai trò cung cấp dưỡng chất cho thai nhi từ chính thực phẩm mà mẹ ăn vào. Khi mẹ bị dọa sinh non, sẽ có rất nhiều nguy cơ ở phía trước, do đó lời khuyên dành cho mẹ là hãy tận dụng thời gian này để ăn uống đủ chất cần thiết cho thai nhi. Mẹ bầu nên tích cực bổ sung các chất sau đây:

• Sắt: Sắt có vai trò vô cùng quan trọng với bà bầu và thai nhi, tham gia vào quá trình tạo máu, ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt. Bổ sung sắt với chị em đã từng bị dọa sinh non có ý nghĩa vô cùng quan trọng góp phần phòng tránh nguy cơ đẻ non, đồng thời giảm ảnh hưởng của băng huyết nếu không may xảy ra. Sắt có nhiều trong các loại thịt đỏ, rau màu xanh, các loại cá, họ nhà đậu,...
• Acid folic: Đây cũng là chất có vai trò tạo máu, tham gia vào quá trình hình thành ống thần kinh và sự phát triển toàn diện của thai nhi. Mẹ bầu nên ăn các loại thực phẩm như các loại hạt khô, các loại đậu, súp lơ,... hoặc các viên bổ sung theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Canxi và vitamin D: Canxi góp mặt vào sự hoàn thiện và phát triển của hệ xương, răng và hoạt động của hệ tim mạch và dây thần kinh. Uống sữa là cách cung cấp canxi tốt nhất, mẹ hãy lựa  chọn các loại sữa ngũ cốc, hay ăn các loại hạt, các loại cá, cam,...
• Vitamin A: Có vai trò thúc đẩy và kiểm soát quá trình hình thành hình thái, chức năng của mắt và các cơ quan khác. Bổ sung vitamin A cần thiết cho sự phát triển của thai nhi thông qua các thực phẩm như cà rốt, cà chua, bí đỏ, khoai lang,...

>>> Xem thêm: Dọa sảy thai nên kiêng ăn gì và nên ăn gì?

Các thực phẩm tránh dùng khi bị dọa sinh non

Ngoài các thực phẩm nên lựa chọn cho thai kỳ khỏe mạnh, người bị dọa sinh non nên tuyệt đối tránh sử dụng các loại có khả năng khiến cơ tử cung co bóp. Đó là các loại thực phẩm sau:

• Rau ngót: Có chứa papaverin - chất gây nên tình trạng giãn sợi cơ trơn tử cung, gây tiêu chảy kéo dài. Do đó mẹ bầu nên tránh ăn rau ngót trong suốt thai kỳ để đảm bảo an toàn cho thai nhi, tránh nguy cơ dọa đẻ non.
• Rau sam: Dân gian cho rằng rau sam có tác dụng gây kích thích tử cung co bóp mạnh, có thể dẫn tới chuyển dạ, sinh non.
• Đu đủ xanh: Đu đủ xanh cũng có chứa chất papaverin có thể gây nên các cơn co bóp, dẫn tới dọa đẻ non hoặc đẻ non.

 Dọa sinh non có thể xảy ra nếu thai phụ ăn rau ngót trong các tháng cuối thai kỳ

Dọa sinh non có thể xảy ra với bất cứ ai và gây nên tình trạng sinh non ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe về sau của con trẻ. Do đó để giảm thiểu các dấu hiệu này, đồng thời giúp con yêu có một sức khỏe tốt khi chào đời, cha mẹ nên chú trọng tới dinh dưỡng và thường xuyên theo dõi sự phát triển của con. Tốt nhất là nên tham gia các gói chăm sóc thai kỳ tại bệnh viện, trong đó có bệnh viện Đa khoa Phương Đông để được tư vấn và hỗ trợ y tế trong suốt thời kỳ mang thai đến khi sinh con từ các chuyên gia, bác sĩ đầu ngành.