Phù gai thị có thể là triệu chứng của một căn bệnh nguy hiểm nào đó, có thể là khối u não chưa gây ra các biểu hiện rõ ràng. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm và có phương pháp điều trị phù hợp phù gai thị là điều vô cùng quan trọng, cùng Bệnh viện Đa khoa Phương Đông tìm hiểu ngay về chủ đề này trong bài viết sau.
Gai thị (đĩa thị) là nơi dây thần kinh thị giác đi vào nhãn cầu. Gai thị nằm lệch về phía mũi, tập trung các sợi trục của khoảng 1-1,2 triệu tế bào hạch võng mạc và trong các sợi trục này không có myelin. Đĩa thị thường có hình oval đứng hoặc hình tròn, đường kính ngang trung bình 1,7-1,8 mm và đường kính dọc trung bình 1,85-1,95 mm.
Hình ảnh phù gai thị
Phù gai thị là tình trạng phù và mờ đi của rìa đĩa thị do áp lực nội sọ tăng hoặc có tổn thương chèn ép dây thần kinh thị giác. Vì thế, đây còn là một trong những triệu chứng quan trọng của các bệnh lý ảnh hưởng tới thị lực và thậm chí nguy hiểm cả tính mạng, nhất là cho bệnh nội thần kinh.
Hiện tượng phù nề gai thị là kết quả của sự tắc nghẽn dòng chảy bào tương ở sợi trục các dây thần kinh thị giác, gây ra phù sợi trục của gai thị. Phù gai thị có liên quan mật thiết với các dấu hiệu khác của rối loạn chức năng thần kinh thị giác, chẳng hạn như bất thường phản xạ đồng tử hướng tâm - RAPD, giảm thị lực, mất thị trường…
Các khuyết tật thị trường thường gặp trong phù gai thị cấp là thị trường hình ống, sự mở rộng điểm mù sinh lý và mất thị trường dưới mũi. Trong đó, thị trường là khoảng không gian mà mắt chúng ta bao quát tới khi nhìn tập trung vào một điểm.
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến phù gai thị như do nhãn cầu, hốc mắt, nội sọ và bệnh toàn thân. Cụ thể như sau:
Phù gai thị thường xuất hiện ở hai mắt và khiến cho điểm mù rộng ra mà không làm giảm thị lực. Biểu hiện gồm song thị, nhìn mờ thoáng qua, nhức đầu, buồn nôn và nôn; sưng và xung huyết đĩa thị ở cả hai bên mắt, xuất hiện võng mạc ở gai thị, tĩnh mạch võng mạc giãn, ngoằn ngoèo; điểm mù sinh lý lan rộng…
Dấu hiệu phù gai thị
Phù gai thị là triệu chứng khách quan, có giá trị nhất trong phát hiện hội chứng tăng áp lực nội sọ. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có hoặc có thể xuất hiện muộn khi các triệu chứng khác của bệnh đã rõ ràng. Tùy vào tăng áp lực nội sọ ở mức độ nào mà phù gai thị diễn biến theo các giai đoạn từ nhẹ đến nặng với các biểu hiện như sau:
Giai đoạn này có các dấu hiệu như gai thị cương tụ, bờ gai hơi nhô lên, bờ gai hơi nhòe đi phía thái dương và tĩnh mạch hơi giãn.
Các dấu hiệu ngày một rõ ràng hơn: đĩa thị lồi lên dạng nấm, mất lõm gai sinh lý, bờ gai thị bị xóa, các lớp sợi thần kinh xung quanh gai thị nổi rõ lên dạng tia màu nâu nhạt và nằm trong 1 lớp phù lan tỏa, tĩnh mạch giãn ra, xoắn vặn, các gốc mạch máu lớn bị che lấp và xuất huyết trên gai quanh gai.
Khi phù gai thị kéo dài nhiều tháng, xuất huyết và xuất tiết tan dần, tĩnh mạch bớt căng, các động mạch co nhỏ, sự lồi lên của đĩa thị cũng giảm dần và thị trường trung tâm bắt đầu giảm, rối loạn sắc giác, khuyết thị trường ngoại biên.
Gai thị bạc màu trắng bệch, mất bóng và bờ nham nhở, các mạch máu trên gai thị mất đi cùng sự co nhỏ của võng mạc. Từ đó, khiến người bệnh bị mất thị trầm trọng, thậm chí mù lòa.
Nếu giải quyết tốt, nhanh chóng áp lực nội sọ phù gai, sự thuyên giảm phù gai sẽ hồi phục gần như bình thường trong thời gian khoảng 6 - 7 tháng. Đối với các bé dưới 5 tuổi, hộp sọ có khả năng giãn nở chút ít nên thường không có đầy đủ các giai đoạn nêu trên, ít khi xảy ra xuất huyết gai thị mà thường thấy dẫn đến teo gai thị.
Phù gai thị trong tăng áp lực nội sọ thường gặp cả hai bên với mức độ khác nhau và hiếm khi xuất hiện phù gai một bên. Trong u não thùy trước trán, tai gai khi có thể hình thành ở bên có khối u và phù gai bên đối diện.
Bên cạnh dựa trên các triệu chứng lâm sàng xuất hiện, bác sĩ còn chỉ định thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng nhằm hỗ trợ cho quá trình chẩn đoán và tìm ra nguyên nhân gây bệnh như:
Gặp bác sĩ khi có dấu hiệu nghi ngờ bị phù gai thị
Nguyên tắc điều trị phù gai thị gồm giải quyết những rối loạn tuần hoàn, dinh dưỡng tại dây thần kinh, chống viêm và kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn, điều trị nguyên nhân gây bệnh.
Đối với các trường hợp ngay sau khi chẩn đoán được xác định cần điều trị chống viêm thì thường sẽ sử dụng thuốc corticoid. Người bệnh có thể được chỉ định corticoid liều cao, kết hợp cả đường tiêm lẫn đường uống và bắt buộc phải nằm viện theo dõi.
Khi điều trị phù gai thị bằng corticoid cần phải theo dõi sát để hạn chế tác dụng phụ
Còn khi phát hiện tác nhân gây bệnh do vi khuẩn thể thì có thể sử dụng các loại thuốc kháng sinh. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc các loại thuốc giãn tĩnh mạch toàn thân hoặc tại chỗ theo đường uống, thuốc ức chế miễn dịch, các vitamin nhóm B như B1, B6, B12.
Ngoài ra, các trường hợp bị phù gai thị do tăng huyết áp thì cần phải có biện pháp để kiểm soát huyết áp. Nếu do khối u chèn ép thì cần thực hiện phẫu thuật (nếu được) hoặc kết hợp hóa trị cùng xạ trị.
Tóm lại, việc điều trị phù gai thị tương đối phức tạp bởi xác định được nguyên nhân gây bệnh thì kết quả chữa trị mới có thể ổn định. Chính vì vậy, nếu xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ bệnh, bạn cần đến các cơ sở y tế lớn có chuyên khoa Mắt, Tai - Mũi - Họng, thần kinh, truyền nhiễm… để được khám và điều trị toàn diện.
Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc nhu cầu đặt lịch khám của chuyên gia tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông vui lòng liên hệ đến Hotline 1900 1806 hoặc để lại thông tin đăng ký tại phần Đặt lịch khám để đặt lịch khám tại Phương Đông.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Bạn đang điều trị đau mắt hột? Đau mắt hột dùng thuốc gì an toàn và nhanh khỏi? Đọc ngay bài viết này của Bệnh viện Phương Đông nhé.
