Rối loạn điều tiết: Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục

Rối loạn điều tiết là gì?

Rối loạn điều tiết mắt (hay rối loạn chức năng điều tiết mắt) là tình trạng mắt không thể tự điều chỉnh tiêu cự để nhìn rõ vật ở các khoảng cách khác nhau. Vấn đề này khiến khả năng tập trung của mắt bị sụt giảm, kèm theo các triệu chứng đau đầu, căng thẳng và mệt mỏi.

Rối loạn điều tiết là hiện tượng mắt không thể tự cân chỉnh tiêu cự nhìn vật ở các khoảng cách khác nhau

Ban đầu người bệnh chỉ bị khô mắt, nhức mỏi, nhìn mờ sau thời gian dài không được can thiệp có thể dẫn đến các tật khúc xạ như loạn thị, cận thị và viễn thị. Cuộc sống người bệnh vì thế trở nên mất cân bằng, khó đảm bảo các hoạt động thường ngày như đọc sách, lái xe hay làm việc.

Nguyên nhân gây rối loạn điều tiết mắt

Nguyên nhân gây rối loạn điều tiết mắt tương đối đa dạng, có thể ảnh hưởng từ bệnh lý hoặc thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh. Xác định căn nguyên là cách điều trị hữu hiệu nhất, phòng tránh nguy cơ xuất hiện biến chứng nguy hiểm về sau.

Do thói quen sinh hoạt

Sinh hoạt thiếu khoa học như tiếp xúc với thiết bị điện tử trong thời gian dài dễ làm mắt bị khô, nhòe, giảm thị lực hoặc mỏi mắt. Học tập, làm việc trong điều kiện thiếu ánh sáng, tư thế ngồi lệch cũng góp phần tác động đến khả năng điều tiết của mắt.

Do bệnh lý

Bất thường về cấu trúc mắt, tật khúc xạ là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm rối loạn điều tiết mắt. Tình trạng này còn có thể ảnh hưởng từ các bệnh nền khác như đái tháo đường, vấn đề về thần kinh.

Xem thêm: Tật khúc xạ mắt có nguy hiểm không? Các hướng điều trị

Các bệnh lý nền như tật khúc xạ, đái tháo đường, thần kinh làm gia tăng nguy cơ rối loạn chức năng điều tiết

Người có tiền sử mắc bệnh cần chú ý điều trị dứt điểm hoặc chủ động kiểm soát chặt chẽ các chỉ số. Đây là biện pháp tốt nhất để hạn chế biến chứng, giảm gánh nặng lên mắt và hỗ trợ quá trình điều tiết diễn ra.

Yếu tố khác

Rối loạn điều tiết mắt còn có thể bắt nguồn từ các yếu tố liên quan đến tâm lý như căng thẳng, lo âu kéo dài. Tinh thần không được thả lỏng, thư giãn dễ khiến mắt gặp khó khăn khi tập trung, dễ trở nên mệt mỏi và không nhìn rõ vật trước mắt.

Nhóm đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh

Mọi lứa tuổi đều có nguy cơ bị rối loạn chức năng điều tiết mắt, song những đối tượng dưới đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn cả:

• Nhân viên văn phòng thường xuyên phải làm việc liên tục trước màn hình máy tính, điện thoại. Việc này khiến mắt phải chịu áp lực, căng thẳng kéo dài từ ánh sáng xanh.
• Học sinh, sinh viên sử dụng máy tính, điện thoại để đọc tài liệu học tập. Hoặc thường xuyên làm việc trong môi trường thiếu ánh sáng, ngồi sai tư thế dễ làm rối loạn quá trình điều trị.
• Người mắc tật khúc xạ mắt như viễn thị, cận thị, loạn thị.
• Người lớn tuổi chức năng mắt dần lão hóa theo thời gian, khiến khả năng điều tiết suy giảm gây ra tình trạng đau mắt, thiếu độ ẩm và nhìn mờ.

Những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắt không thể tự điều chỉnh tiêu cự 

Triệu chứng rối loạn điều tiết

Dấu hiệu nhận biết rối loạn điều tiết không quá đặc trưng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý về mắt khác. Song nếu nhận thấy các vấn đề dưới đây, bạn có thể nghi ngờ và tiếp nhận thăm khám trong thời gian sớm nhất:

• Mỏi mắt là biểu hiện dễ nhận thấy khi mắt bị rối loạn hoạt động điều tiết. Mắt bạn thường xuyên ở trong trạng thái nhức mỏi, khó chịu tăng lên khi phải tập trung nhìn quá lâu vào một điểm hoặc trong thời gian sử dụng thiết bị điện tử, tài liệu.
• Khô mắt thường kèm theo cảm giác ngứa, nhức mắt và khó chịu. Tình trạng này không được xử trí sớm, đúng cách sẽ làm khởi phát một số bệnh lý khác về mắt.
• Thị lực của người bệnh không được rõ ràng, gặp khó khăn khi quan sát xung quanh hoặc khi nhìn xa. Tầm nhìn trở nên mờ, nhòe, khó tập trung khi làm việc hoặc học tập.
• Số ít rơi vào tình trạng đau đầu, đau nửa đầu. Trường hợp nghiêm trọng hơn còn có thể ảnh hưởng đến cổ, vai, gáy, gây nhức mỏi trong sinh hoạt đời thường.

Mỏi mắt là biểu hiện đặc trưng khi mắt không thể tự điều tiết hoạt động

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán người bệnh có thực sự bị rối loạn điều tiết hay không, bác sĩ cần thăm khám lâm sàng tình trạng mắt cùng khai thác triệu chứng, tiền sử bệnh lý. Tiếp đến đánh giá thị lực bằng các phương pháp đọc bảng chữ cái, chụp hình mắt kết hợp kiểm tra chức năng điều tiết của mắt.

Trong trường hợp cần thêm dữ liệu để đánh giá, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm khác như:

• Đo điểm điều tiết (NPA) để xác định điểm gần nhất mà mắt có thể nhìn thấy rõ.
• Xét nghiệm máu loại trừ các bệnh lý liên quan đến viêm nhiễm, tuyến giáp.
• Điện não đồ, MRI nếu nghi ngờ các vấn đề thần kinh làm chức năng điều tiết rối loạn hoạt động.

Cách khắc phục rối loạn điều tiết

Rối loạn điều tiết là tình trạng phổ biến ở người trẻ hiện nay, có thể cải thiện dễ dàng và ít gây ra biến chứng nếu áp dụng đúng cách chăm sóc. Dưới đây là những gợi ý điều chỉnh thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng và lưu ý tái khám định kỳ theo khuyến nghị của chuyên gia y tế.

Dùng thiết bị điện tử đúng cách

Tránh sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài, nên giữ khoảng cách tối thiểu từ 50 - 60cm giữa mắt và màn hình. Đồng thời chú ý điều chỉnh độ sáng, độ tương phản, cỡ chữ và phông chữ trên màn hình, tránh gây áp lực quá mức lên hoạt động của mắt.

Thiết lập giờ sử dụng và cách sử dụng thiết bị điện tử hàng ngày

Bổ sung độ ẩm cho mắt

Tập thói quen chớp mắt hoặc đều đặn sử dụng nước mắt nhân tạo để giữ độ ẩm cần thiết cho mắt. Uống đủ nước mỗi ngày cũng là cách giúp mắt tránh bị khô, nên ưu tiên bổ sung 2 - 3 lít nước ấm cho cơ thể.

Chế độ dinh dưỡng cân bằng

Chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị, khắc phục rối loạn điều tiết ở mắt. Bạn nên ưu tiên các thực phẩm dồi dào vitamin A, vitamin E, omega-3, kẽm, chất chống oxy hóa để tăng cường sức khỏe mắt.

Ưu tiên chế độ ăn giàu vitamin A, E, omega-3, kẽm và chất chống oxy hoá

Ngủ đủ giấc

Sau khi được xác định chức năng điều tiết của mắt bị rối loạn, người bệnh cũng cần thay đổi giờ giấc sinh hoạt. Bạn nên ngủ trước 10 giờ đêm, mỗi đêm nên ngủ đủ 7 - 8 tiếng để mắt được nghỉ ngơi, thư giãn sau một ngày dài căng thẳng làm việc.

Lựa chọn màn hình máy tính chất lượng cao

Trong điều kiện cho phép, bạn nên tìm mua những thiết bị điện tử sở hữu màn hình có độ phân giải cao, độ tương phản thấp. Điều này hạn chế tối đa tác hại lên mắt, giảm ảnh hưởng từ nguồn ánh sáng xanh từ máy tính và điện thoại.

Khám sức khỏe mắt định kỳ

Chuyên gia y tế khuyến cáo, đặc biệt với nhóm đối tượng nguy cơ, nên định kỳ khám sức khỏe mắt 6 - 12 tháng/lần. Hoặc kiểm tra bất kỳ thời điểm nào khi có dấu hiệu của chứng rối loạn điều tiết.

Việc làm này giúp bác sĩ kịp thời phát hiện những vấn đề bất thường, đưa ra hướng điều trị phù hợp và giảm ngừa biến chứng. Trường hợp chủ quan, kéo dài dễ để lại hệ lụy về thị lực, khiến chất lượng cuộc sống người bệnh bị đảo lộn.

Tái khám sức khoẻ mắt với bác sĩ chuyên khoa để kịp thời phát hiện vấn đề bất thường

Nếu cần tiếp nhận tư vấn, can thiệp y tế với bác sĩ Chuyên khoa Mắt, bệnh nhân vui lòng liên hệ về số 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám trên website Bệnh viện Đa khoa Phương Đông.

Phòng ngừa rối loạn điều tiết

Cách tốt nhất để đôi mắt bạn luôn khỏe mạnh, không gặp các vấn đề về đau nhức hay nhìn mờ là chủ động chăm sóc và kiểm soát bệnh lý tiềm ẩn. Cụ thể:

• Hạn chế dùng thiết bị điện tử liên tục trong thời gian dài, nếu đặc thù công việc nên dành 10 - 20 phút nghỉ ngơi giữa các buổi.
• Khi làm việc với máy tính trong thời gian dài có thể xem xét đeo kính chống chói, chống ánh sáng xanh.
• Điều chỉnh tư thế ngồi học, ngồi làm việc sao cho 2 cẳng tay song song với nền nhà, 2 đùi vuông góc với cẳng chân và 2 bàn chân đặt phẳng trên nền nhà.
• Môi trường học tập, làm việc đảm bảo đầy đủ ánh sáng, không quá tối cũng không quá chói mắt.
• Thực hiện các bài tập thư giãn tại chỗ cho mắt như massage, giúp mắt được thư giãn, giảm căng thẳng.
• Tập trung điều trị các bệnh lý nền, tránh gây biến chứng liên quan đến sức khỏe mắt.

Cách phòng tránh mắt bị rối loạn chức năng điều tiết tầm nhìn

Kết luận

Rối loạn điều tiết hoàn toàn có thể cải thiện bằng các cách chăm sóc sức khỏe mắt, duy trì môi trường làm việc khoa học và tái khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa. Chủ động bảo vệ thị lực là yếu tố then chốt để giảm các khó chịu trong sinh hoạt thường ngày, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm trong tương lai.