Sốt xuất huyết có thể lưu hành quanh năm, đặc biệt bùng phát mạnh mẽ vào mùa mưa, từ người bệnh sang người bình thường. Vậy, sốt xuất huyết lây qua đường nào, tiếp xúc thông thường có khả năng nhiễm bệnh không, tất cả sẽ được Bệnh viện Đa khoa Phương Đông giải đáp trong bài viết này.
Sốt xuất huyết là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính, gây ra bởi muỗi vằn cái Aedes mang virus Dengue. Người khỏe mạnh khi bị virus xâm nhập sẽ xuất hiện tình trạng sốt cao đột ngột 39 đến 40 độ, đau đầu dữ dội, nổi mẩn, phát ban.
Hiểu về sốt xuất huyết là gì
Ước tính trên thế giới có khoảng 2,5 tỷ người đang sinh sống ở nơi sốt xuất huyết lưu hành, phổ biến những khu vực có khí hậu nhiệt đới như Việt Nam. Tuy là mối lo ngại lớn nhưng đến nay, vaccine sốt xuất huyết vẫn chưa thực sự được công nhận, sử dụng trên toàn cầu.
Phần lớn người mắc sốt xuất huyết có thể khỏi trong 7 ngày, với điều kiện được chăm sóc và điều trị đúng cách. Nếu lơ là, chủ quan có thể dẫn đến suy tim, suy thận, suy hô hấp, suy thần kinh trung ương, rối loạn đông máu, rối loạn tri giác, tổn thương gan hoặc thậm chí là tử vong.
Sốt xuất huyết lây qua đường muỗi Aedes cắn, truyền nhiễm virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Loài muỗi này có thân đen và đốm trắng, thường gọi trong cộng đồng là muỗi vằn, có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ, đặc biệt vào mùa mưa.
Sốt xuất xuất lây qua đường muỗi vằn nhiễm virus cắn
Muỗi Aedes có thể bay cao lên tới 400 mét, ưa thích sống ở nơi có điều kiện ẩm thấp, tối tăm như trong chăn, màn, quần áo. Thông thường, chúng sẽ đẻ trứng ở nơi ao tù nước đọng như hốc cây, lốp xe, lọ hoa,...
Vòng đời của muỗi vằn cái tương đối dài, khoảng 2 tháng trong điều kiện bình thường, trung bình đẻ 6 - 8 lần. Vì có thể gây bệnh bất kỳ thời điểm nào nên sốt xuất huyết có khả năng lưu hành quanh năm, thậm chí tạo thành dịch ở diện rộng.
Muỗi cái Aedes là vật trung gian lây nhiễm bệnh, mang virus Dengue lây truyền từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Ban đầu, muỗi cắn người bệnh, virus theo máu đi vào cơ thể muỗi và ủ bệnh 8 - 11 ngày. Khi tiếp tục cắn một người khỏe mạnh, virus sẽ theo tuyến nước bọt của chúng mà đi vào máu người, gây bệnh sốt xuất huyết.
Chu trình lây nhiễm virus sốt xuất huyết từ người sang người
Như vậy, chỉ với những vết muỗi chích thông thường, người khỏe mạnh cũng có nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết. Vậy nên, cần có những biến pháp dự phòng hiệu quả để ngăn chặn sự tiếp xúc của muỗi với cơ thể người, cũng như sự sinh sôi của chúng.
Sốt xuất huyết có thể lây từ người sang người, tuy nhiên cần có vật trung gian dẫn virus là muỗi vằn cái. Vậy nên, người bình thường không cần quá lo lắng khi tiếp xúc với dịch tiết nước bọt, đường hô hấp của người bệnh.
Hay nói theo cách khác, sốt xuất huyết không có khả năng lây trực tiếp từ người sang người. Tuy nhiên, nếu trong gia đình đã có người mắc bệnh thì bạn cần sớm tiến hành vệ sinh nhà ở, có hành động phòng bệnh sốt xuất huyết cụ thể, tránh lây nhiễm chéo.
Virus Dengue không tồn tại trong tuyến nước bọt của người bệnh, vậy nên sốt xuất huyết không lây qua đường nước bọt. Tất cả 4 chủng DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4 chỉ có thể tồn tại, phát triển trong cơ thể muỗi vằn nên bạn không cần quá lo lắng khi tiếp xúc với người bệnh.
Sốt xuất huyết không lây qua đường nước bọt
Vì chỉ sống được trong cơ thể loài muỗi nên khi tiếp xúc với môi trường bên ngoài, loại virus này có thể dễ dàng bị tiêu diệt. Nếu muốn đưa virus Dengue về trạng thái bất hoạt, bạn có thể sử dụng một số hóa chất khử khuẩn thông thường như xà phòng, chất tẩy rửa hoặc ở điều kiện nhiệt độ trên 56 độ C.
Các hoạt động như ăn uống chung, dùng chung đồ cá nhân không làm lan truyền virus từ người bệnh sang người bình thường. Bởi virus Dengue không tồn tại trong tuyến nước bọt, nên gia đình vẫn có thể sinh hoạt cùng nhau.
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm từ người sang người, do muỗi vằn mang virus lan truyền qua đường máu nên không ảnh hưởng đến đường sữa mẹ. Phần lớn các chuyên gia đều cho rằng, phụ nữ khi nhiễm virus Dengue vẫn có thể cho con bú như bình thường.
Sốt xuất huyết không lây qua đường tình dục nhưng người bệnh trong thời gian này cần hạn chế quan hệ, bởi hoạt động này có thể gây ảnh hưởng đến thể chất cũng như tinh thần. Khi nhiễm virus, điều quan trọng nhất là người bệnh được nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng, tránh những vận động làm tình trạng chuyển biến nặng.
Sốt xuất huyết không thể lây qua đường hô hấp, bởi virus Dengue không thể tồn tại trong không khí, cần có vật trung gian truyền nhiễm là muỗi vằn mang bệnh. Vậy nên, giống với các trường hợp trên, bạn vẫn có thể tiếp xúc bình thường với người bệnh.
Hiện nay tại Việt Nam chưa có vaccine sốt xuất huyết, biện pháp phòng tránh duy nhất là chủ động kiểm soát và tiêu diệt vật trung gian gây bệnh. Bộ Y tế khuyến cáo mỗi người dân nên dành thời gian trong tuần để dọn dẹp môi trường xung quanh, nhà ở, làm hạn chế nơi cư trú và sinh sản của muỗi.
Chủ động phòng tránh lây nhiễm sốt xuất huyết trong cộng đồng
Những khu vực ưa thích của muỗi như bể chứa nước, chum, vại cần được lau rửa, vệ sinh thường xuyên. Đồng thời thả cá, động vật giáp xác ăn bọ gậy ở những nơi này, vừa tiết kiệm thời gian vừa giữ môi trường xung quanh sạch sẽ.
Tuân theo hướng dẫn của y tế địa phương về diệt muỗi, côn trùng bằng hóa chất, đều đặn thực hiện. Ngoài ra, khi ngủ cả ngày lẫn đêm cần ngủ màn để hạn chế sự tiếp xúc với muỗi, kết hợp sử dụng điều hòa đuổi muỗi, đèn đuổi muỗi hoặc xông tinh dầu.
Kết lại, sốt xuất huyết lây qua vết muỗi vằn nhiễm virus Dengue cắn, không lây từ người sang người bằng những tiếp xúc thông thường. Vì Việt Nam chưa có vắc xin phòng bệnh nên mỗi người cần chủ động phòng tránh, nếu thấy có dấu hiệu nhiễm bệnh thì cần lập tức đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Muỗi gây sốt xuất huyết là vật trung gian lây truyền virus Dengue, tên gọi khoa học Aedes Aegypti, màu đen sẫm, thân và chân có những đốm trắng.
