Viêm kết mạc mùa xuân: Nguyên nhân và cách điều trị hữu hiệu

Tổng quan về bệnh viêm kết mạc mùa xuân

Viêm kết mạc mùa xuân - Vernal keratoconjunctivitis là hình thái viêm kết mạc do phản ứng dị ứng thông qua trung gian tế bào IgG và tế bào T.

Chúng gây ra các quá trình quá mẫn không đặc hiệu dẫn đến tình trạng mạn tính, liên quan đến hoạt hóa bạch cầu ái toan và tế bào lympho. Như vậy, trong những biểu hiện bệnh lâm sàng những tế bào Mastocyte, bạch cầu ái toan cùng những chất hóa học trung gian đóng vai trò chính trong biểu hiện bệnh lâm sàng.

Bệnh viêm kết mạc mùa xuân thường xuất hiện ở người có cơ địa dị ứng

Bệnh có thể gây ra những biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị giác, cơ chế gây bệnh hiện nay chưa được xác định đầy đủ và rõ ràng, chính vì thế chưa có tiêu chuẩn để điều trị bệnh.  

Bệnh thường xuất hiện ở những người có cơ địa dị ứng, đi kèm với các bệnh lý khác như viêm phế quản, viêm mũi xoang, dị ứng thức ăn, viêm da cơ địa,… Những đối tượng dễ mắc bệnh thường là trẻ nam từ 5-13 tuổi, người trưởng thành cũng có thể mắc bệnh với những dấu hiệu tương tự. 

Nguyên nhân chính gây nên viêm kết mạc mùa xuân

Bệnh viêm kết mạc mùa xuân thường xảy ra do cơ thể phản ứng với dị nguyên, thường là phấn hoa hoặc là lông của vật nuôi. Những chất dị nguyên này có đặc điểm là kháng nguyên nên khi xâm nhập vào cơ thể có cơ địa dị ứng sẽ sinh ra những kháng thể để chống lại kháng nguyên. Từ đó, gây ra những phản ứng quá mẫn cảm, có thể biểu hiện ở một số bệnh lý tại một hoặc là nhiều cơ quan.  

Những người bệnh viêm mũi xoang dị ứng, dị ứng thức ăn,viêm phế quản, viêm da cơ địa,… là những người thường mắc bệnh lý nảy. Khi bị dị ứng, cơ thể của người bệnh trở nên nhạy cảm quá mức, tuy những chất như phấn hoa, lông vật nuôi, bụi… là chất vô hại với thị giác người bình thường, nhưng đối với bệnh nhân, khi tiếp xúc cơ thể sẽ tiết ra rất nhiều nước và dịch nhầy. Khi vật lạ rơi vào mắt, cùng với kháng thể sẽ làm vỡ dưỡng bào, từ đó thoát ra các hoạt chất gây ngứa và phù. 

Chính vì thế, căn bệnh này có liên quan mật thiết đến sự thay đổi thời tiết lúc giao mùa, nhất là vào xuân hè, ánh nắng và một số yếu tố nội tiết và di truyền. Bạn cần nhận biết rõ mình có mắc bệnh hay không, hay nhầm lẫn với những bệnh về mắt khác. Dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất đó là bệnh lý này thường xuất hiện theo mùa.

Những chất dị nguyên như phấn hoa có đặc điểm là kháng nguyên

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm kết mạc mùa xuân

Khi bệnh viêm kết mạc mắt mùa xuân xảy ra, dấu hiệu dễ nhận biết nhất đó là cảm thấy đỏ, ngứa và nước mắt chảy ra. Phản ứng dị ứng có thể xảy ra ở đường hô hấp, khiến cho người bệnh ngứa mũi, chảy nước mũi,… Sau những phản ứng ban đầu, khi thực hiện kiểm tra mí mắt lộn sẽ thấy có các hạt lớn trong mí mắt nằm sát nhau.  

Dấu hiệu thông thường

Bệnh viêm kết mạc mùa xuân cũng rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác, nguyên nhân khác biệt lớn nhất chính là do các tác nhân dị ứng gây ra. Những biểu hiện điển hình của bệnh lý này đó là:

• Cảm giác ngứa ngáy trong mắt, muốn dùng tay dụi mắt, càng dụi càng cảm thấy ngứa ngáy. 
• Hai mắt chảy nước mắt, đỏ cả hai mắt.
• Có cảm giác giống như mắt bị bỏng rát.
• Ra nhiều gỉ mắt, sợ ánh sáng, bệnh thường có tính chất tái đi tái lại và tái theo mùa.
• Khi lộn mi có những hạt lớn kích thước trên 1mm nằm sát nhau, có nhú gai thấy mạch máu ở đỉnh hoặc là những nốt màu trắng như sữa gần tròng đen. 

Bệnh lý này có tính chất mạn tính, tỷ lệ gặp ở nam nhiều hơn và ở độ tuổi nhỏ, khi lớn lên bệnh tự thuyên giảm dần. Dấu hiệu dễ nhận biết nhất đó là sự gia tăng bình thường theo mùa của những chất gây dị ứng, nhất là phấn hoa, bụi, lông thú nuôi. 

Cảm giác ngứa ngáy trong mắt, muốn dùng tay dụi mắt mắt đỏ lên 

Dấu hiệu thể lâm sàng

Về dấu hiệu thể lâm sàng, khi đi thăm khám sẽ nhận biết bệnh qua những biểu hiện cụ thể sau đây: 

• Hình thái sụn mi (Tarsal form): Tiến triển thể mạn tính với đặc trưng nhú sản > 1mm trên diện kết mạc. 
• Hình thái nhãn cầu (Limbal form): Tổn thương chủ yếu tại vùng kết mạc rìa, tạo nên biểu hiện điển hình với ánh sáng tối sẫm do lắng đọng sắc tố nâu vàng kết mạc cùng với cương tụ rìa, hạt Horner Trantas ở vùng giác mạc.
• Hình thái hỗn hợp:  Bao gồm cả 2 tổn thương dạng trên. 

Hình thái sụn mi có các hạt lớn kích thước trên 1mm xuất hiện

Điều trị bệnh viêm kết mạc mùa xuân như thế nào?

Để điều trị bệnh, điều này cần căn cứ theo nguyên nhân gây ra dị ứng ở người bệnh: 

Điều trị triệu chứng với thuốc

Điều trị bệnh viêm kết mạc mùa xuân cũng như nhiều bệnh dị ứng khác, quan trọng là xác định chính xác kháng nguyên - tác nhân gây ra dị ứng.  Khi người bệnh không tiếp xúc với kháng nguyên nữa, những phản ứng quá mẫn cũng dần dịu đi và không xuất hiện, những thuốc điều trị cũng phát huy được tác dụng. Tuy nhiên, trên thực tế phấn hoa phân tán khắp nơi trong môi trường nên rất khó kiểm soát, nên người bệnh chỉ có thể hạn chế tiếp xúc tối đa.

Thông thường các bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc nhỏ mắt cho người bệnh 

Để điều trị triệu chứng bệnh, thông thường các bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc nhỏ mắt và thuốc đáp ứng với bệnh. Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc sử dụng theo triệu chứng của mình mà tốt nhất nên đi đến chuyên khoa mắt và dùng thuốc theo hướng dẫn. Bác sĩ có thể tiến hành một số bài kiểm tra nhỏ để xác định kháng nguyên, đưa ra thuốc điều trị phù hợp. 

Đây là căn bệnh dễ tái phát, do đó, việc điều trị viêm kết mạc mùa xuân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy bệnh tái phát nhưng tính chất khác nhau, thuốc điều trị sử dụng cũng sẽ khác nhau, do đó bạn cũng không nên chủ quan dùng lại đơn thuốc cũ. Bên cạnh đó, nếu dùng một số loại thuốc kéo dài có thể ảnh hưởng không tốt, nên bạn cần tái khám định kỳ.     

Một số nhóm thuốc được kê như thuốc kháng sinh, kháng viêm trong thành phần chứa corticoid được kê đơn sử dụng trong thời gian ngắn. Không nên dùng thuốc này trong thời gian dài có thể gây ra những tác dụng phụ. 

Người bệnh có thể được kê thêm thuốc kháng sinh điều trị viêm kết mạc mùa xuân trong thời gian ngắn

Chăm sóc tại nhà

Điều quan trọng trong quá trình điều trị bệnh đó là tìm ra chính xác dị nguyên gây ra bệnh nhưng không phải lúc nào các bác sĩ cũng có thể xác định được rõ ràng. Vậy nên, đôi lúc chỉ có thể điều trị các triệu chứng bệnh, bên cạnh đó cần lưu ý những điều sau đây để bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh: 

• Nhiều người có thói quen dùng tay để dụi mắt khi có cảm giác bị ngứa ở mắt nhưng điều này có thể không giúp cải thiện bệnh mà có thể khiến mắt tổn thương nặng hơn. Vậy nên, cần hướng dẫn trẻ không đưa tay dụi lên mắt để tránh khiến mắt bị kích ứng nhiều hơn. 
• Chườm lạnh bằng cách dùng miếng vải sạch ngâm trong nước lạnh, sau đó đắp lên mắt để giúp làm dịu cảm giác nóng rát ở mắt.
• Thuốc nhỏ mắt bôi trơn, chế phẩm nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản cũng hỗ trợ làm dịu mắt. 
• Thực hiện việc thường xuyên rửa tay, rửa mặt để làm giảm tiếp xúc với tác nhân dị ứng. 
• Hạn chế tối đa những tác nhân dị ứng tiếp xúc với mình.

Chườm lạnh bằng cách dùng miếng vải sạch ngâm trong nước lạnh

Phòng ngừa bệnh viêm kết mạc mùa xuân như thế nào?

Nếu như đã xác định được bệnh, nguyên nhân gây ra phản ứng quá mẫn trong bệnh viêm kết mạc mùa xuân, bạn có thể dễ dàng phòng ngừa bệnh bằng cách tránh xa những tác nhân gây dị ứng. Nhưng nếu như tác nhân là phấn hoa, rất khó để hòa toàn tránh xa bởi vào mùa xuân khi hoa nở, phấn hoa sẽ phát tán rất nhiều trong không khí.  

Kể cả với những bệnh nhân chưa tìm ra dị nguyên gây bệnh, tuy không thể tránh hoàn toàn nhưng cũng nên áp dụng những biện pháp dưới đây để phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả:

• Hạn chế tiếp xúc với những yếu tố dễ gây dị ứng, những yếu tố đó như phấn hoa, lông động vật, bụi, hóa chất…
• Thường xuyên vệ sinh tay, cơ thể sạch sẽ: Tay là nơi tiếp xúc với nhiều vật thể, rất dễ dính bụi bẩn, vi khuẩn nên tuyệt đối không đưa tay lên để dụi mắt.  Bên cạnh đó, nên vệ sinh cơ thể sạch sẽ đồng thời hàng ngày có thể dùng nước nhỏ mắt để làm sạch mắt để tăng cường sức đề kháng cho thị lực. 
• Không nên trồng hay cắm hoa trong nhà: Khi bạn dị ứng với phấn hoa nên tránh xa tất cả các loại hoa, do đó nên hạn chế cắm hoa, trồng ha trong nhà.
• Đeo kính bảo vệ mắt: Thông qua một lớp kính bảo vệ, mắt sẽ hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên gây ra viêm kết mạc mùa xuân như phấn hoa và bụi bẩn. Bạn nên có thói quen đeo kính bảo vệ khi ra đường, để đôi mắt được bảo vệ dưới ánh nắng mặt trời, giảm cảm giác nhức mỏi mắt. 

Mắt sẽ hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên gây ra khi đeo kính 

Câu hỏi thường gặp liên quan đến viêm kết mạc mùa xuân

Bên cạnh những thông tin trên, có những câu hỏi thường gặp liên quan mà rất nhiều bệnh nhân băn khoăn. Sau đây là những giải đáp chi tiết nhất của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông về bệnh lý này: 

Viêm kết mạc mùa xuân có lây không?

Viêm kết mạc mùa xuân là bệnh lý không lây lan cho người khác bởi yếu tố gây bệnh không phải do vi khuẩn và virus. Nhưng bệnh lại có liên quan đến yếu tố di truyền và thường xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng. Những yếu tố dị ứng này xuất hiện khắp mọi nơi. Chính vì thế, những người có cơ địa dị ứng cần chủ động tránh xa các tác nhân gây bệnh để bảo vệ sức khỏe đôi mắt.

Viêm kết mạc mùa xuân là bệnh ký không lây lan cho người khác

Bệnh viêm kết mạc mùa xuân có nguy hiểm không?

Đây là một căn bệnh lành tính, thường xuất hiện ở trẻ nhỏ và bệnh sẽ tự khỏi sau 25 tuổi. Tuy nhiên, bệnh có thể gây ra sự khó chịu, ngứa đỏ mắt, cảm giác cộm trong mắt ảnh hưởng đến sinh hoạt. Bạn đầu, bệnh lý này không ảnh hưởng nhiều đến thị lực tuy nhiên, khi bước vào giai đoạn sau có thể làm ảnh hưởng và tổn thương tại kết mạc sụn mi trên của người bệnh.

Nếu bệnh nhân dụi mắt thường xuyên và nhỏ thuốc không đúng quy định có thể dễ khiến cho giác mạc bị tổn thương, thị lực giảm sút và tùy thuộc vào mức độ có thể gây ra các tổn thương và khó khăn trong sinh hoạt. Nếu bệnh nhân không đi kiểm tra sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng, gây viêm kết mạc nặng gây ra nhiều bệnh lý khác, thậm chí giảm thị lực, gây mù lòa. 

Bệnh lý này là một căn bệnh lành tính, thường xuất hiện ở trẻ nhỏ 

Địa chỉ uy tín thăm khám bệnh viêm kết mạc mùa xuân?

Viêm kết mạc mùa xuân gây ra nhiều khó khăn cho người bệnh, ảnh hưởng đến công việc, học tập và chất lượng cuộc sống. Do đó, thăm khám và điều trị sớm là điều cần thiết để làm giảm những triệu chứng cũng như tránh những nguy cơ biến chứng về sau.  

Trong những năm qua, chuyên khoa mắt của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đã đầu tư nhiều trang thiết bị hiện đại cùng ứng dụng các kỹ thuật mới. Bên cạnh đó với đội ngũ chuyên gia đầu ngành, chuyên môn cao đáp ứng chuyên môn sâu, có khả năng xử lý những ca bệnh phức tạp. Cùng với cơ sở vật chất hiện đại, phòng ốc sạch sẽ để người bệnh có thể an tâm thăm khám và điều trị bệnh tại đây. 

Bệnh viện đa khoa Phương Đông đã đầu tư nhiều trang thiết bị hiện đại 

Viêm kết mạc mùa xuân là bệnh dị ứng ở mắt không quá nghiêm trọng đối với sức khỏe nhưng lại có thể ảnh hưởng không hề nhỏ đến sinh hoạt, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Do đó, khi nhận thấy có dấu hiệu bệnh khởi phát cần nên đi thăm khám sớm và điều trị theo chỉ cần của bác sĩ để nhanh chóng cải thiện bệnh tránh những biến chứng nguy hiểm về sau.