Hội chứng Adam Stokes là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hội chứng Adam Stokes là gì? 

Hội chứng Adam Stokes này là một rối loạn tim mạch nghiêm trọng liên quan đến sự gián đoạn đột ngột trong hoạt động điện của tim, dẫn đến ngừng tim tạm thời và giảm lưu lượng máu lên não. Đây là một dạng ngất do tim, có nguồn gốc từ các rối loạn dẫn truyền nhĩ thất nghiêm trọng, đặc biệt là block nhĩ thất cấp độ cao hoặc hoàn toàn.

Hội chứng này còn có tên gọi khác như: Hội chứng Stokes - Adams, hội chứng Gerbec – Morgagni – Adams – Stokes hoặc hội chứng GMAS) được đặt theo tên của hai bác sĩ người Ireland là William Stokes  (1804 - 1877) và Robert Adams (1791 - 1875), mô tả đầu tiên về hội chứng này được cho là đã được công bố vào năm 1717 bởi bác sĩ người Carniola gốc Slovenia Marko Gerbec. Cơ chế bệnh sinh chủ yếu liên quan đến sự gián đoạn đột ngột của tín hiệu điện trong tim, khiến cơ tim không thể co bóp hiệu quả trong vài giây đến vài phút. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu oxy lên não, gây mất ý thức thoáng qua.

Đối với những bệnh nhân mắc bệnh lý tim mạch nền như rối loạn dẫn truyền nhĩ thất hoặc suy nút xoang sẽ có nguy cơ cao bị hội chứng Adam-Stokes. Đặc điểm đặc trưng là sự xuất hiện đột ngột và có thể tái diễn nhiều lần, làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch nghiêm trọng. Đây được xem là một cấp cứu y khoa, đòi hỏi đánh giá và can thiệp ngay lập tức để phòng ngừa hậu quả nguy hiểm.

Nguyên nhân căn bản gây ra hội chứng Adam Stokes 

Hội chứng Adam Stokes thường gặp nhất là do tắc nghẽn tim - tình trạng gây cản trở các tín hiệu điều phối nhịp tim.  Ngoài ra, có các nguyên nhân khác bao gồm:

• Nhịp tim chậm nghiêm trọng; 
• Không có nhịp tim;
• Nhịp tim nhanh; 
• Tim ngừng đập;

Yếu tố nguy cơ của hội chứng: 

• Trên 60 tuổi; 
• Mắc bệnh lý block dẫn truyền; 
• Bệnh tim có sẵn (tim bẩm sinh, chấn thương tim, bệnh mạch vành, bệnh cơ tim,...)
• Tiền sử có thành viên trong gia đình mắc bệnh tim hoặc rối loạn nhịp tim; 
• Bệnh lý khác: Rối loạn điện giải, cường giáp,....

Triệu chứng của hội chứng Adam Stokes 

Các triệu chứng của hội chứng thường bao gồm tình trạng mất ý thức, ngưng thở tạm thời và da dẻ trở nên xanh xao do thiếu máu. Tuỳ thuộc vào mức độ bệnh block nhĩ thất và phản ứng của tim mà thời gian kéo dài của chu kỳ này thường từ vài giây đến vài phút.

• Đột ngột ngã quỵ và mất ý thức, đặc biệt là khi hoạt động gắng sức hoặc nằm ngửa; 
• Da nhợt nhạt khi mất ý thức; 
• Da ửng đỏ sau hồi phục khi ngất xỉu; 
• Chuyển động giật cục hoặc co giật giống như bị động kinh; 
• Tim đập nhanh trước khi ngất xỉu. 

Người bệnh bị ngất xỉu nếu mắc hội chứng Adam Stockes

Biến chứng của hội chứng Adam Stokes 

Do một số nhịp tim bất thường gây ra mà có thể khiến cho người bệnh bị ngừng tim. Những người mắc hội chứng này có thể tự làm cho mình bị thương hoặc té ngã do tai nạn giao thông. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này còn có thể trở nên tệ hơn. 

Xem thêm:

• Rối loạn nhịp tim và cách điều trị hiệu quả
  

Cách chẩn đoán hội chứng Adam Stokes 

Chẩn đoán hội chứng Adam Stokes dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng, thăm khám lâm sàng và điện tâm đồ (ECG) của bệnh nhân để tìm kiếm dấu hiệu nghẽn tim. Các xét nghiệm có thể được sử dụng để chẩn đoán tình trạng bao gồm:

• Xét nghiệm máu;
• Kiểm tra bàn nghiêng; 
• Nghiên cứu điện sinh lý; 
• Xoa bóp xoang cảnh.

Cách điều trị hội chứng Adam Stokes 

Quá trình điều trị Adam Stokes phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Trong nhiều trường hợp, máy tạo nhịp tim được cấy ghép để điều chỉnh nhịp tim. Các phương pháp điều trị khác có thể bao gồm: 

Điều trị bằng thuốc 

Các loại thuốc được sử dụng trong việc điều trị bao gồm: 

• Atropin 0,5 - 1mg tĩnh mạch; 
• Isoprenalin 0,4 mg - 1 mg trong 100ml glucose 5% nhỏ giọt tĩnh mạch; 
• Kết hợp cùng: Aminophylline 0,48g tĩnh mạch/24h; Salbutamol 4 – 8mg/24h, Orciprenaline 20 –40mg/24h uống hoặc tiêm tĩnh mạch. 

Kích thích tim 

Sử dụng máy kích thích từ tạm thời từ bên ngoài, trong khi chờ đặt máy vĩnh viễn. 

Sử dụng máy tạo nhịp tim giúp duy trì nhịp tim ổn định

Máy kích thích (máy tạo nhịp  - pacemaker) được chỉ định cho mọi bệnh nhân đã bị ngất trong lúc nghỉ ngơi hoặc gắng sức, mà chắc chắn nguyên nhân là do block nhĩ - thất độ 2 hoặc 3, nhất là bệnh nhân đã có quá khứ từng bị nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, với trường hợp block nhĩ thất bẩm sinh dung nạp tốt không chỉ định đặt máy tạo nhịp tim. 

Hội chứng Adam Stokes không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đột quỵ hoặc ngừng tim nếu không được điều trị kịp thời. Nhận diện sớm triệu chứng như chóng mặt, ngất xỉu hay tim đập bất thường là yếu tố then chốt giúp bệnh nhân có cơ hội sống khỏe mạnh hơn.