Mào tinh là gì?

Đây là một khối ống mỏng có hình lưỡi liềm nằm bên trong bìu. Mào tinh hoàn do 10-12 ống xuất tập hợp tạo thành, có tổng chiều dài khoảng 5-6m. Nó được cuộn chặt để mang tinh trùng di chuyển từ tinh hoàn đến ống dẫn tinh.

Cấu tạo giải phẫu mào tinh hoàn

Mào tinh được chia làm 3 phần gồm: đầu mào tinh, thân mào tinh và đuôi mào tinh. 

• Đầu mào tinh: bộ phận này nằm ở gần đỉnh của tinh hoàn, là nơi chứa tinh trùng đến khi trưởng thành. Phần đầu có diện tích rộng nhất, luôn phình to và úp vào tinh hoàn như một cái mũ.
• Thân mào tinh: nằm ở phía dưới phần đầu, có đường kính hẹp hơn, có cấu tạo chạy xuống mép sau của tinh hoàn. Hình dáng của thân là một ống dài, hơi xoắn.
• Đuôi mào tinh: là nơi nối với các ống dẫn tinh, từ đây tinh trùng sẽ được vận chuyển đến ống phóng tinh.

Mào tinh được cung cấp máu nhờ hoạt động của các động mạch tinh hoàn phụ trách. Các động mạch này xuất hiện từ động mạch chủ bụng và đi vào trong khoang sau phúc mạc trước khi vượt qua bề mặt trên niệu quản rồi đi vào bìu thông qua thừng tinh.

Các hoạt động của động mạch tinh hoàn cung cấp máu cho màu tinh.

Mào tinh hoàn có chức năng gì?

Tinh trùng sau khi được sản xuất ở tinh hoàn lập tức di chuyển đến mào tinh để lưu trữ và trưởng thành.

Khi tinh trùng vừa mới chuyển vào mào tinh, tinh trùng ở dạng rất loãng vì đi kèm với một lượng chất lỏng khá lớn. Các cơ trơn của mào tinh lúc này sẽ đẩy tinh trùng đi dọc theo các ống dẫn với sóng nhu động chậm. Quá trình này diễn ra trong khoảng hai tuần, đoạn đường tinh trùng qua hết chiều dài mào tinh dài 4-6m.

Trong thời gian này, niêm mạc mào tinh sẽ tiết ra các chất dinh dưỡng cần thiết để nuôi lớn tinh trùng cho đến khi chúng trưởng thành thật sự.

Đối với những tinh trùng khiếm khuyết hoặc chết, cơ thể sẽ hấp thụ chúng với những chất lỏng khác để cô đặc và nâng cao chất lượng.

Thời gian tinh trùng lưu trữ trong mào tinh khoảng một tháng. Nếu sau một tháng tinh trùng không được sử dụng, nó bắt đầu hết hạn được niêm mạc mào tinh hấp thu lại và sẽ bị thay thế bởi những lớp tinh trùng mới hơn.

Bệnh thường gặp ở mào tinh hoàn

Hiện nay, viêm mào tinh hoàn là bệnh lý thường gặp ở phái mạnh do lối sống sinh hoạt không lành mạnh cùng nhiều nguyên nhân khác. Nó thường xảy ra khi ống cuộn trên tinh hoàn bị sưng tấy, kèm hoặc không kèm theo chảy mủ. Bệnh nhân thường cảm thấy đau thắt ở vùng tinh hoàn và mào tinh hoàn. Đôi lúc, cơn đau sẽ lan đến vùng bụng gây nhiều bất tiện trong cuộc sống hằng ngày. Thời gian phát bệnh đa số không quá 6 tuần.

Viêm mào tinh là bệnh lý thường gặp nhất ở nam giới.

Nguyên nhân dẫn đến mào tinh hoàn bị viêm

Do bị nhiễm trùng: 

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên mào tinh bị viêm. Nếu không thường xuyên giữ gìn vệ sinh cá nhân, môi trường sống xung quanh sẽ làm cho vi khuẩn hoặc virus xâm nhập và cư trú. Khi đó, chúng sẽ tấn công và làm tổn thương thành niêm mạc, mào tinh hoàn và những bộ phận khác.

Ngoài ra, bệnh lây truyền qua đường tình dục STDs cũng là nguyên do khiến mào tinh bị viêm nhiễm bởi vi khuẩn. Theo nhiều ca ghi nhận, nam giới dưới 35 tuổi là đối tượng dễ mắc bệnh này. Đặc biệt khi các loại vi khuẩn E.coli, vi khuẩn Chlamydia và vi khuẩn gây bệnh lậu là những vi khuẩn được phát hiện nhiều nhất.

Đối với nam giới từ 35 tuổi trở lên, viêm mào tinh có thể là hậu quả của đường ruột gram âm. Đa số là những đối tượng có tiền sử bệnh hoặc có đường tiết niệu yếu, người bệnh có đặt ống thông đường tiểu dẫn lưu.

Những nguyên nhân khác:

Nếu mào tinh bị viêm không đến từ nguyên nhân nhiễm trùng thì phần lớn đến từ những nguyên nhân thứ phát như: tắc nghẽn niệu đạo hoặc ống dẫn tiểu, phì đại tuyến tiền liệt, người từng gắn ống thông dẫn lưu bàng quang, người từng bị chấn thương đột ngột ở vùng háng…

Bệnh viêm còn do những nguyên nhân khác.

Phân loại viêm mào tinh hoàn

Viêm mào tinh hoàn cấp tính

Biểu hiện của mức độ cấp tính gồm:

• Vùng da bìu bị đau nhức, 2 bên bẹn có cảm giác đau và nhức mỏi liên tục.
• Bệnh nhân có triệu chứng của sốt nhẹ, sau đó sốt cao dần không rõ nguyên do.
• Phần mào tinh hoàn bên to bên nhỏ, phù nề bất thường, sưng đỏ, đau rát khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong quá trình vận động.

Nếu được chữa trị sớm thì những ca mắc ở mức cấp tính sẽ được chữa khỏi trong vòng 6 tuần. Phương pháp điều trị chủ yếu là sử dụng thuốc kháng sinh, kết hợp với nghỉ ngơi và chườm đá đúng cách.

Viêm nhiễm sẽ được chữa khỏi trong 6 tuần.

Viêm mào tinh hoàn mãn tính

Nếu trong vòng 6 tuần kể từ khi những triệu chứng cấp tính xuất hiện, bệnh nhân không được chữa trị hoặc điều trị không dứt, bệnh sẽ chuyển sang mãn tính. Đối với trường hợp mãn tính, những dấu hiệu nhận biết bao gồm:

• Bệnh nhân cảm giác đau nhức khi phải di chuyển.
• Tinh hoàn và vùng bìu bị đau nhức nặng, phần mào bị sưng tấy.
• Cơ thể bắt đầu suy nhược, sốt cao.

Trong trường hợp này, bệnh lý không thể chữa khỏi hoàn toàn, bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp điều trị để kiểm soát triệu chứng. Nếu áp xe đã hình thành, phẫu thuật để dẫn lưu áp xe là điều cần thiết. Trong nhiều tình huống, một phần hoặc toàn bộ mào tinh hoàn phải thực hiện phẫu thuật cắt bỏ nếu áp xe phát triển quá nhanh gây hoại tử.

Những biện pháp giúp mào tinh hoàn khỏe mạnh

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh" là câu nói nhắc nhở nam giới hãy chủ động phòng ngừa và bảo vệ mào tinh hoàn tránh khỏi những bệnh lý liên quan. Vì vậy, để nó được khỏe mạnh, cần chú ý thực hiện những biện pháp sau:

Tập thể dục mỗi ngày

Nhiều trường hợp ghi nhận vận động mỗi ngày, tối thiểu 150 phút/ tuần sẽ giúp tăng cường sức đề kháng trong cơ thể đồng thời nâng cao chất lượng tinh trùng. Nếu ai chưa có thói quen luyện tập thể dục thì hãy bắt đầu ngay hôm nay nhé!

Hạn chế những căng thẳng, luôn giữ tâm trạng lạc quan, vui vẻ.

50% các trường hợp ghi nhận stress là nguyên nhân khiến tinh hoàn và các vùng xung quanh bị đau nhức. Căng thẳng quá đà, tâm lý hay lo lắng hoặc trầm cảm trong thời gian dài khiến cho vùng bìu căng tức.

Căng thẳng là nguyên nhân gây hại đến mào tinh.

Bỏ thói quen hút thuốc lá:

Khói thuốc là chứa hàm lượng cao những chất gây ung thư có hại như thạch tín. Nếu hút trong thời gian dài sẽ gây nghiêm trọng đối với các bệnh sinh lý gồm ung thư bàng quang, thận và tuyến tiền liệt. Nhiều nghiên cứu chỉ rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa hút thuốc và ung thư tinh hoàn.

Ngoài ra, bệnh nhân hút thuốc lá nhiều khiến cho khối u tế bào mầm tinh hoàn hoặc u ác tính cao gấp hai lần. Điều này sẽ làm giảm chất lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng.

Hạn chế sử dụng để ăn trong hộp nhựa và uống rượu

Phthalate là chất được tìm thấy ở nhiều chai nước nhựa dùng một lần. Nếu Phthalate tiếp xúc với cơ thể sẽ gây tổn thương cho chức năng tinh hoàn, phá vỡ hoạt động của nội tiết tố nam androgen và ức chế sản xuất, chất lượng tinh trùng.

BPA là một chất khác được phát hiện ở nhiều hộp đựng thực phẩm bằng nhựa. Một khi đã tiếp xúc với số lượng nhiều BPA, ethanol có trong đồ uống có cồn sẽ khiến chức năng sinh sản của nam giới bị suy giảm.

Vì vậy, để có một mào tinh hoàn khỏe mạnh, nam giới cần thay đổi lối sống lành mạnh để tăng cường chất lượng tinh trùng.

Tránh xa rượu bia để bảo vệ mào tinh khỏe mạnh.

Ăn nhiều thực phẩm giàu chất bổ dưỡng

Việc tiêu thụ chất chống oxy hoá sẽ phá vỡ chuỗi phản ứng oxi hóa, tăng khả năng của cơ thể chống lại stress oxy hóa. Hiện nay có nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hoá bao gồm: mận khô, dâu tây, cam, cải xoăn, rau bina, bông cải xanh, chuông đỏ, ngô, cà tím…

Bên cạnh đó, khi chọn thực phẩm tiêu thụ cần chú ý đến những thành phần dinh dưỡng sau: 

• Selen: Một chất chống oxy hóa có nhiều trong quả hạch, cá hồi, cá mòi và tôm.
• Curcumin: Đây là chất giúp bảo vệ những tổn thương cho nicotine (một chất có trong thuốc lá) gây ra ở tinh hoàn. Chất này thường có ở nghệ.
• Tỏi và hành tây: Đồ ăn được chiết xuất từ hai loại thực phẩm này có công dụng chống lại quá trình oxy hóa cao.
• Vitamin B5: Vitamin này có khả năng cải thiện chức năng tinh hoàn, tăng cường nồng độ testosterone trong máu. Những nguồn thực phẩm chứa nhiều vitamin B5 gồm nấm đông cô và nấm crimini, bơ, khoai lang, đậu lăng và đậu Hà Lan.
• Quả mơ: Đây là loại quả được sử dụng để bảo vệ tinh hoàn khỏi tổn thương do rượu.
• Kẽm: Chức năng chính của kèm góp phần chống lại cadmium gây ra. Để bổ sung kẽm cần ăn những món ăn như hàu, thịt bò, hạt bí ngô được được loại bỏ axit phytic.

Mào tinh hoàn là một phần trong hệ thống sinh sản của nam giới. Đây là bộ phận lưu trữ, sản xuất và hỗ trợ hoạt động của tinh trùng cho đến khi trưởng thành. Những bệnh lý liên quan đến mào tinh như viêm nhiễm đều do môi trường sống không sạch sẽ, quan hệ tình dục không an toàn. Nếu không được điều trị sớm sẽ khiến bệnh khó chữa trị dứt điểm. Vì vậy, nam giới cần chủ động chăm sóc sức khỏe của mình hơn.

Bệnh viện Đa khoa Phương Đông luôn tự hào về chất lượng thăm khám chữa bệnh đối với các bệnh lý nam khoa. Chúng tôi rất sẵn lòng giải đáp mọi thắc mắc hoặc hướng dẫn đặt lịch khám theo hotline 1900 1806.