Men gan cao: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Men gan cao là bệnh gì? 

Men hay còn gọi với tên khoa học là enzyme xúc tác với vai trò hỗ trợ, đẩy nhanh các phản ứng sinh hóa bên trong cơ thể. 

Các Enzyme của gan gồm 4 loại chính:

• Phosphatase kiềm (ALP) bình thường ở mức 30 - 115 U/L với cả nam và nữ.
• Aspartate transaminase (AST)  bình thường ở mức thấp hơn 40 U/L.
• Gamma - glutamyl transpeptidase (GGT) bình thường ở mức dưới 60 U/L với nam và 7 - 32 U/L với nữ.
• Alanine transaminase (ALT) bình thường thấp hơn 37 U/L với nữ và 40 U/L với nam.

Men gan tăng cao có thể gây bệnh ung thư gan 

Khi nồng độ của những loại enzyme trong máu tăng cao, vượt quá ngưỡng cho phép sẽ được gọi là rối loạn chức năng gan và gây ra những tổn thương nhất định cho gan. Tuy vậy, tùy vào từng mức độ men gan tăng mà người bệnh có thể phải đối mặt với những nguy cơ sức khỏe khác nhau. Nếu như không can thiệp sớm, có thể sẽ tiến triển thành những bệnh gan nguy hiểm như xơ gan, viêm gan, thậm chí ung thư gan. 

Men gan cao do nguyên nhân nào?

Men gan cao thường không có đặc điểm, dấu hiệu nhận biết rõ ràng, nó còn phụ thuộc vào mức độ của men gan. Tình trạng thường tiến triển âm thầm, chỉ khi bệnh đã tới giai đoạn nặng, người mắc mới có thể nhận ra. Men gan cao có thể do nhiều yếu tố khác nhau, trong đó phổ biến nhất bao gồm:

Gan nhiễm mỡ 

Gan nhiễm mỡ có nguyên nhân chính là do sử dụng rượu bia thường xuyên. Tuy nhiên cũng có thể xuất hiện ở những người ít khi hoặc không uống đồ uống có cồn như người thuộc nhóm mắc bệnh béo phì, bệnh tiểu đường type 2,...

Gan nhiễm mỡ gây ra nhiều lo lắng cho người mắc

Viêm gan virus

Dựa vào virus gây bệnh, viêm gan siêu vi được chia thành 3 loại gồm viêm gan A, viêm gan B và viêm gan C. Những bệnh viêm gan trên đều khiến cho men gan tăng cao, khi virus xâm nhập sẽ nhân lên và hủy hoại tế bào gan. Số lượng tế bào bị hủy càng nhiều thì lượng men gan phòng ra càng cao, khi đó cần thăm khám và đánh giá tình trạng bệnh cũng như phòng ngừa biến chứng nặng xảy ra. 

Men gan tăng do sử dụng bia rượu

Uống nhiều bia rượu và thức uống có cồn là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến men gan cao, tăng khả năng nhiễm các bệnh lý về gan như: viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ, ung thư gan,.. Lam dụng bia rượu trong thời gian dài gây tổn thương và suy giảm chức năng gan càng nghiêm trọng.

Uống rượu bia tăng khả năng nhiễm bệnh lý về gan 

Do đó, khi điều trị tổn thương kết hợp với kiểm soát thức uống có cồn là rất quan trọng với bệnh nhân mắc bệnh gan do bia rượu.

Bệnh gan tự miễn

Viêm gan tự miễn xuất phát từ bất thường trong các hoạt động của hệ thống miễn dịch khi tế bào gan là yếu tố lạ để tấn công. Viêm gan tự nhiễm có thể xảy ra độc lập hoặc đi kèm với các rối loạn tự miễn khác như: Viêm khớp dạng thấp, bệnh celiac,... 

Nhiễm trùng Cytomegalo

Cytomegalo là một loại virus nguy hiểm thường tấn công mạnh vào nhiều cơ quan, trong đó có gan ở những người có hệ miễn dịch yếu. Điều đáng lo là virus gây bệnh âm thầm không triệu chứng cho tới khi tổn thương nghiêm trọng.

Nhiễm trùng Cytomegalo nguy hiểm tấn công mạnh vào nhiều cơ quan 

Rối loạn sắt

Những bệnh nhân thiếu máu hoặc phụ nữ mang thai cần bổ sung chất sắt từ thực phẩm chức năng trong khoảng thời gian dài có thể gặp hội chứng rối loạn Hemochromatosis. Người bệnh sẽ gặp tình trạng men gan cao bất thường, đặc biệt là chỉ số men gan ALT và AST.

Rối loạn sắt gây men gan tăng cao 

Bệnh Wilson

Wilson là bệnh do rối loạn chuyển hóa chất đồng, tuy không thường gặp nhưng đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh Wilson có thể dẫn tới hàng loạt bệnh khác ngoài men gan tăng cao như: xơ gan, ung thư gan, suy gan,...

Bệnh về đường mật

Mắc các bệnh lý về đường mật như viêm túi mật, sỏi mật, nhiễm trùng đường mật,... cũng có thể dẫn tới men gan tăng cao.

Tác dụng phụ của thuốc

Men gan tăng cao khá thường gặp ở những bệnh nhân phải điều trị bằng thuốc tân dược liên tục trong thời gian dài. Đặc biệt là nhóm thuốc tân dược có tác dụng giảm triệu chứng nhanh như: Thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, giảm viêm,... Sử dụng thuốc càng nhiều thì lượng độc tố tích tụ trong gan càng tăng cao và gây tổn thương nặng nề cho gan.

Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ liệu trình và liều lượng thuốc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. Khi xảy ra tình trạng men gan tăng, hãy trao đổi với y bác sĩ điều trị để có biện pháp xử trí kịp thời nhằm kiểm soát men gan tốt hơn.

Những triệu chứng của khi men gan tăng cao

Khi men gan cao, nếu ở mức độ nhẹ, các triệu chứng không rõ ràng. Tuy nhiên khi chỉ số này tăng quá cao thì các triệu chứng liên quan trở lên nghiêm trọng. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp khi người bệnh bị tăng men gan:

• Vàng da: Một trong những triệu chứng điển hình khi cơ thể gặp phải những vấn đề về gan, ngoài ra còn có thể bị vàng mắt, thậm chí móng tay đồng thời trong khoang miệng xuất hiện dịch nhầy.
• Ngứa da: Mẩn ngứa da có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó có tăng men gan, vì gan không đào thải kịp độc tố nên chúng có thể tích tụ trên cơ thể và khiến người bệnh khó chịu, ngứa ngáy. Do đó, khi cơ thể xuất hiện tình trạng mẩn ngứa da, bạn không nên chủ quan hãy thăm khám tại các cơ sở y tế để xử lý kịp thời. Tình trạng ngứa càng nghiêm trọng có nghĩa mức độ tổn thương gan càng cao. 

Ngứa da là triệu chứng thường gặp khi men gan tăng cao 

• Nước tiểu và phân có màu bất thường: Khi men gan tăng cao, người bệnh có thể nhận thấy sự khác biệt ở màu nước tiêu và màu phân, cụ thể phân nhạt màu và nước tiểu thường đậm màu hơn, có thể kèm theo tình trạng chướng bụng, đầy hơi.
• Cổ chướng, phủ: Khi men gan tăng cao, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng phù nề ở một số bộ phận trên cơ thể như chân, bàn chân, mắt cá chân,... 

Bên cạnh những nguyên nhân phía trên, người bệnh còn có thể gặp phải một số triệu chứng khác như chán ăn, mệt mỏi, thay đổi tâm sinh lý, giảm ham muốn tình dục, thường xuyên buồn nôn, đi ngoài,... Tình trạng men gan cao kéo dài có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe như: Xơ gan, suy gan cấp, hôn mê gan, ung thư gan và tử vong.

Chuyên gia tư vấn các phương pháp điều trị men gan cao

Theo bác sĩ chuyên khoa của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, bác sĩ sẽ điều trị tình trạng men gan cao dựa trên nguyên nhân đó. Cụ thể như sau:

Những trường hợp do viêm gan virus, các bác sĩ sẽ phác đồ điều trị với những loại thuốc kháng virus để ngăn chặn sự phát triển, hoạt động của virus, từ đó làm giảm men gan và bảo vệ chức gan của người bệnh. 

Men gan tăng do hoạt động của virus 

Những trường hợp men gan tăng do lạm dụng bia rượu thì người bệnh cần loại bỏ ngay các loại đồ uống này. Đồng thời, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc tăng cường, hỗ trợ chức năng gan.

Trường hợp men gan tăng do chế độ sinh hoạt, ăn uống thì bệnh nhân cần thay đổi chế độ ăn, hãy ăn những thực phẩm lành mạnh tốt cho lá gan, như các loại nước trà xanh, nước ép, thực phẩm chứa nhiều vitamin A,... Đồng thời loại bỏ những thức ăn nhiều dầu mỡ, chế biến sẵn,...

Những vấn đề cần lưu ý khi có men gan tăng cao

Thực phẩm luôn là bài thuốc tự nhiên và hiệu quả với người bị men gan cao. Những loại thực phẩm sau được các bác sĩ khuyên dùng và cần chú ý nhằm khuyên giảm tình trạng men gan tăng cao và bảo gan.

Men gan tăng cao nên ăn gì?

Nếu bệnh nhân đang lo lắng việc sử dụng thuốc tây điều trị men gan có thể gây ra tác dụng phụ thì có thể cùng kết hợp và bổ sung thực phẩm tốt cho gan như:

• Nước trái cây: Trái cây rất có lợi cho sức khỏe, cơ thể của con người, đặc biệt nước trái cây dồi dào vitamin giúp thanh lọc cơ thể. Người bệnh nên thường xuyên uống nước trái cây hoặc uống nước sẽ giúp tăng sức đề kháng và hạ men gan và giải độc gan hiệu quả.
• Trà xanh: Trà xanh chứa nhiều chất oxy hóa EGCG dồi dào, có thể xử lý các chất oxy hóa tích cũng như chất béo tích cụ trong gan nhằm giảm men gan. Ngoài ra, uống trà xanh mỗi ngày giúp thanh lọc, thải độc cho cơ thể.

Bổ sung thực phẩm xanh khi điều trị men gan tăng cao 

• Thực phẩm chứa Vitamin A: Người bệnh được chẩn đoán men gan cao nên ăn thực phẩm chứa nhiều vitamin, có tác dụng kích thích gan tiết mật từ đó chức năng lọc độc tố của gan sẽ hoạt động hiệu quả hơn. Thực phẩm chứa nhiều Vitamin A có trong bí đỏ, cà rốt, cá hồi, nghệ,...
• Thực phẩm chứa nhiều Vitamin B: Nhóm thực phẩm như đậu, lạc, rau xanh, giá đỗ, trứng, sữa,... Những nhóm thực phẩm chứa nhiều Vitamin trên rất cần thiết cho cơ thể nói chung và gan nói riêng, chúng có nhiệm vụ duy trì sự hoạt động của hệ thống dây thần kinh, giảm nhiễm trùng đồng thời chức năng nuôi dưỡng, tái tạo tế bào mới giúp giảm men gan hiệu quả.

Người men gan cao nên kiêng gì?

Bên cạnh những thực phẩm cần bổ sung khi men gan tăng cao thì người bệnh cần đặc biệt chú ý tránh những thực phẩm sau:

• Đồ uống có cồn: Bia rượu và những đồ uống có chất kích thích được coi là kẻ thù của gan. Khi sử dụng những loại đồ uống có cồn, gan sẽ bị quá tải trong quá trình thanh lọc thải độc, nhất là khi men gan tăng cao. Đồng thời, sử dụng bia rượu, đồ uống chứa cồn làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan khác như gan nhiễm mỡ, xơ gan,...
• Đồ ăn cay nóng: Đồ ăn được chiên, xào luôn là món khoái khẩu của nhiều người. Tuy nhiên loại đồ ăn này tiềm ẩn rất nhiều bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, đặc biệt là gan. Chất béo trong đồ ăn làm cho các tế bào Kupffer kích hoạt gây tổn thương gan, tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan,..

Đồ ăn cay nóng ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người

• Thực phẩm chứa nhiều đường: Người thường xuyên ăn thực phẩm nhiều đường sẽ làm tăng lượng đường trong máu, giảm khả năng hoạt động và làm cản trở sự hấp thụ của chất dinh dưỡng, từ đó gây ảnh hưởng tới quá trình hoạt động của gan, tăng men gan.

Ngoài những thực phẩm nên bổ sung và tránh thì người bị men gan cao nên có chế độ sinh hoạt hợp lý, tập thể dục thường xuyên và tránh tâm lý căng thẳng, lo lắng, stress.

Chuyên gia khuyến cáo bệnh nhân nên tới bệnh viện để thăm khám nếu có dấu hiệu bất thường về sức khỏe. Các bác sĩ sẽ giúp bạn chẩn đoán, lên phác đồ điều trị hợp lý bệnh men gan cao nhằm cải thiện sức khỏe men gan của bạn. Để được tư vấn, hỗ trợ trực tiếp, Quý khách vui lòng bấm số 1900 1806.