Nhịp nhanh QRS hẹp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nhịp nhanh QRS hẹp là gì?

Nhịp nhanh QRS hẹp (hay nhịp nhanh QRS thanh mảnh) là một dạng rối loạn nhịp bắt đầu từ nhĩ hoặc nút nhĩ thất trên bó his. Khi gặp tình trạng này, tần số trên 100 nhịp mỗi phút (bpm) với thời gian phức bộ QRS dưới 120ms. 

Hầu hết các trường hợp nhịp nhanh QRS hẹp thường gặp loại nhịp trên (SVT) hoặc dạng nhịp xuất phát từ trên chỗ phân nhánh của bó his. 

Nhịp nhanh QRS hẹp là một dạng của rối loạn nhịp tim bắt đầu từ nhĩ hoặc nút nhĩ thất

Phân biệt nhịp nhanh QRS hẹp và nhịp nhanh QRS rộng

Để phân biệt nhịp nhanh QRS hẹp và nhịp nhanh QRS rộng thường dựa trên mức độ rộng của bộ phức QRS trên điện tâm đồ (ECG). Từ đó, hai nhịp nhanh này có những điểm giống và khác nhau như: 

• Nhịp nhanh QRS hẹp (<120ms): Có thể hiểu là rối loạn từ trên bó His, thường ở nút xoang, tâm nhĩ, nút nhĩ thất hoặc đường dẫn truyền phụ. Tình trạng này còn được gọi là nhịp nhanh trên thất với nguyên nhân phổ biến như cơn tim nhanh kịch phát trên thất và các rối loạn nhịp nhĩ. 
• Nhịp nhanh QRS rộng (≥120ms): Nguyên nhân thường đến từ loạn nhịp ở dưới bó His như nhịp nhanh thất, rối loạn nhịp ở các nhánh bó hoặc sợi Purkinje. Nhịp nhanh trên thất cũng có thể khiến QRS rộng do dẫn truyền lệch hướng học có block nhánh phải/trái từ trước hoặc cơn nhịp nhanh với đường dẫn truyền phụ không điển hình. 

Vì sao xảy ra tình trạng nhịp nhanh QRS hẹp?

Nguyên nhân gây ra nhịp nhanh QRS hẹp thường gồm cơn tim nhanh vào lại nút nhĩ - thất, cơn tim nhanh vòng lại nhĩ - thất, cơn tim nhanh nhĩ, cuồng nhĩ, rung nhĩ,... Trong đó, rung nhĩ là nguyên nhân phổ biến gây ra nhịp QRS thanh mảnh. Ngoài ra, các rối loạn nhịp thường có QRS thanh mảnh với tần số đều nhau. 

Nguy cơ mắc rung nhĩ thường gặp ở người trong độ tuổi cao, đặc biệt khi có bệnh lý tăng huyết áp, bệnh van tim hoặc thiếu máu tim cục bộ. Rung nhĩ có thể mắc phải bởi nhiều yếu tố khác như sử dụng rượu bia, cường giáp, nhiễm trùng nặng, mất nước, béo phì,... 

Xác định nguyên nhân chính xác và những đặc điểm của các loại nhịp nhanh giúp xây dựng phương pháp điều trị phù hợp và giảm các biến chứng nguy hiểm. 

Rung nhĩ là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nhịp QRS thanh mảnh

Những dấu hiệu của nhịp nhanh QRS hẹp

Khi nhịp tim tăng đột ngột và không kiểm soát, cơ thể lúc này sẽ ra những dấu hiệu cảnh báo. Một số triệu chứng của nhịp nhanh QRS hẹp bao gồm: 

• Đánh trống ngực: Đây là dấu hiệu điển hình, người bệnh cảm thấy tim đập nhanh, mạnh và không đều. Đôi khi triệu chứng này kèm cảm giác hồi hộp, lo lắng. 
• Biểu hiện sắp ngất hoặc ngất xỉu: Nhịp tim tăng nhanh khiến khả năng bơm máu của tim giảm khiến não không nhận đủ máu giàu oxy. Người bệnh thường xuất hiện cảm giác hoa mắt, choáng váng, thậm chí ngất xỉu. 
• Chóng mặt: Máu lưu thông kém khiến não không nhận đủ lượng oxy cần thiết gây ra tình trạng chóng mặt. 
• Toát mồ hôi: Khi nhịp tim đập nhanh, cơ thể phản ứng lại với sự căng thẳng và áp lực bằng cách đổ nhiều mồ hôi, ngay khi không tham gia hoạt động thể chất nào. 
• Đau ngực: Khi tim hoạt động quá tải, cơ tim bị thiếu máu gây cơn đau tức ngực. Các cơn đau kèm cảm giác nặng nề, thắt chặt hoặc gây áp lực tại ngực. 
• Hụt hơi: Nhịp tim nhanh khiến phổi không được cung cấp đủ lượng oxy cần thiết làm cho người bệnh bị hụt hơi, khó thở, tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn khi gắng sức hoặc nằm.

Người bệnh thường xuyên cảm thấy hoa mắt chóng mặt do não không nhận đủ lượng oxy

Nhịp nhanh QRS hẹp có gây nguy hiểm không? 

Nhịp nhanh QRS hẹp có thể là gây nhiều những nguy cơ tiềm ẩn tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe. Dù không phải trường hợp nào của nhịp nhanh QRS thanh mảnh cũng đe dọa tính mạng nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. 

Nếu nhịp nhanh QRS thanh mảnh do rung nhĩ, cuồng nhĩ hoặc nhịp nhanh nhĩ đa ổ có thể khiến lưu lượng máu giảm, suy tim, tăng cường nguy cơ đột quỵ nếu không được kiểm soát kịp thời. 

Ngoài ra, tình trạng này có thể gây ra mất cân bằng điện giải, mất nước hoặc các bệnh lý khác như bệnh lý van tim, tăng huyết áp,... Người bệnh cần được điều trị để hạn chế những biến chứng nguy hiểm liên quan đến tim mạch. 

Phương pháp chẩn đoán và điều trị nhịp nhanh QRS hẹp

Việc chẩn đoán và điều trị nhịp nhanh QRS hẹp giúp người bệnh cải thiện triệu chứng và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm có thể gặp. 

Phương pháp chẩn đoán

Chẩn đoán nhanh QRS thanh mảnh được thực qua đánh giá tiền sử bệnh, thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng để xác định chính xác nguyên nhân và loại loạn nhịp. 

• Thăm hỏi tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử của người bệnh gồm cơn nhịp nhanh trước đó, các yếu tố như căng thẳng, gắng sức,... 
• Khám lâm sàng: Bác sĩ thường chú ý đến dấu hiệu sốc tim hoặc suy tim. Người bệnh được đo nhịp tim và xác định nhịp tim nhanh thường cao hơn 100 nhịp/phút. 
• Chẩn đoán cận lâm sàng: Người bệnh được chỉ định đo điện tâm đồ (ECG) để chẩn đoán tình trạng nhịp nhanh QRS hẹp. Dựa vào đây bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân loạn nhịp và mức độ nghiêm trọng. 

Điện tâm đồ (ECG) là phương pháp chẩn đoán phổ biến

Phương pháp điều trị nhịp nhanh QRS hẹp

Để điều trị nhịp nhanh QRS hẹp, bác sĩ sử dụng một số biện pháp như cắt cơn lập tức, kiểm soát và loại bỏ nguyên nhân gây bệnh. Một số phương pháp điều trị thường được áp dụng bao gồm: 

• Điều trị cắt cơn: Người bệnh bị nhịp nhanh QRS thanh mảnh, tần số đều, điều tị cắt cơn bằng nghiệm pháp rất cần thiết để khôi phục nhịp tim trở lại bình thường, tuy nhiên nếu nguyên nhân di rung nhĩ thì thường không có hiệu quả.
• Phản xạ lạnh: Có thể áp dụng cho mọi lứa tuổi, được thực hiện bằng cách đặt túi chườm nước đá lên mặt, quanh mũi và miệng trong 20s. 
• Nghiệm pháp xoa xoang cảnh: Khi thực hiện, người bệnh được nằm ngửa, cổ duỗi thẳng và quay sang một bệnh. Sau đó, kỹ thuật viên sẽ dùng ngón tay xoa nhẹ vùng xoang cảnh trong 15-20s, lặp lại ở bên còn lại đến khi nhịp tim trở lại bình thường. 
• Nghiệm pháp Valsalva: Được thực hiện bằng cách hướng dẫn bệnh nhân hít sâu và thở ra từ từ những đóng nắp thanh môn giúp tạo áp lực trong lồng ngực để nhịp tim chậm lại. 
• Điều trị ngừa cơn lâu dài: Ngăn ngừa nhịp nhanh QRS hẹp có thể tùy thuộc vào các yếu tố như tuổi, mức độ nghiêm trọng và tần suất.
• Sử dụng thuốc: Đây là phương pháp phổ biến khi mắc bệnh, thuốc có tác dụng ổn định nhịp tim và ngăn ngừa cơn nhịp nhanh tái phát. Dựa vào từng trường hợp mà bác sĩ chỉ định loại thuốc điều trị phù hợp. 
• Triệt đốt rối loạn nhịp: Thường được chỉ định khi cơn nhịp nhanh tái diễn thường xuyên hoặc người bệnh không đáp ứng thuốc. Thông thường sử dụng năng lượng nhiệt từ máy phát sóng cao tần, nhiệt lạnh hoặc xung điện từ. 

Sử dụng thuốc giúp người bệnh ổn định nhịp tim 

Xem thêm:

• Suy tim: Căn bệnh nguy hiểm ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống
  

Biện pháp phòng ngừa rối loạn nhịp nhanh QRS thanh mảnh

Để phòng ngừa tình trạng rối loạn nhịp nhanh QRS hẹp cần ngăn ngừa tình trạng này xảy ra, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tái phát. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa rối loạn nhịp nhanh QRS hẹp: 

• Giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng: Các cơn căng thẳng có thể kích hoạt nhịp tim nhanh, có thể cải thiện thông qua thiền, yoga, nghe nhạc,... 
• Duy trì lối sống lành mạnh: Người bệnh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học và rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên để nâng cao sức khỏe tim mạch. 
• Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ: Cần kiểm soát các bệnh lý nền như cao huyết áp, bệnh tim mạch, các rối loạn chuyển hóa,... 
• Hạn chế các tác nhân gây nhịp nhanh: Một số chất kích thích như rượu, caffeine, rượu, các loại thuốc điều trị hen,... có thể làm nặng thêm tình trạng rối loạn nhịp tim. 
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường để có phương án điều trị kịp thời. Nên tầm soát sức khỏe 6 tháng 1 lần để phòng ngừa những nguy hiểm có thể gặp phải. 

Khám sức khỏe định kỳ tại BVĐK Phương Đông

Nhịp nhanh QRS hẹp là tình trạng tình trạng tim mạch cần chú ý. Việc theo dõi sát sao các triệu chứng, thăm khám thường xuyên và điều trị kịp thời, người bệnh có thể kiểm soát bệnh hiệu quả. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về tình trạng nhịp nhanh QRS thanh mảnh. Thăm khám sức khỏe tim mạch định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có kế hoạch điều trị phù hợp. 

Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám các bệnh lý về Tim mạch hoặc các bệnh lý khác có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên hỗ trợ nhanh chóng.