Siêu âm hỗ trợ trong chẩn đoán các bệnh lý khớp gối như thế nào?

Siêu âm khớp gối là gì?

Siêu âm khớp gối sử dụng sóng siêu âm ở tần số cao quét để thu lại những hình ảnh phản xạ lại thể hiện cấu trúc và hình thái của khớp gối với độ chính xác và chi tiết cao. 

(Hình 1 - Minh hoạ cấu trúc khớp gối)

Thông qua kết quả chụp siêu âm, các bác sĩ có thể theo dõi sự phối hợp của hệ thống cơ xương khớp và cấu trúc mô mềm. Một số chi tiết về khớp gối cũng được thể hiện: bề mặt da, xương, sụn, gân, dây chằng, khoang khớp gối,...Do đó, nó hỗ trợ phát hiện kịp thời những rối loạn về cơ xương khớp gối.

So với các hình thức chẩn đoán khác như: chụp X Quang, chụp CT Scan, chụp MRI, nội soi,.. thì siêu âm khớp gối rất hữu hiệu trong kiểm tra tổn thương, theo dõi tràn dịch khớp,...

Mục đích của phương pháp siêu âm khớp gối

Đây là kỹ thuật phổ biến với độ chính xác cao trong kiểm tra chức năng khớp gối. Thông thường, bác sĩ có thể phát hiện hầu hết các tổn thương và bệnh lý ở khớp gối của bệnh nhân.

Siêu âm hỗ trợ phát hiện tổn thương khớp gối

• Các vấn đề về sụn khớp: Bằng cách xem xét bề mặt, siêu âm khớp gối đánh giá được độ dày mỏng của sụn khớp. Qua đó, các bác sĩ phát hiện ra mức độ bào mòn và các tổn thương ở khu vực này như: rách sụn khớp,...
• Kiểm tra tràn dịch khớp: Siêu âm ghi nhận và đánh giá tổn thương của vùng trống âm - dấu hiệu của dịch khớp bất thường trên cơ thể bệnh nhân.
• Tìm ra hẹp khe khớp hoặc gai xương: Kết quả siêu âm khớp gối cũng thể hiện dấu hiệu của thoái hoá khớp gối: hẹp khe khớp, gai xương,...
• Đánh giá bất thường ở màng hoạt dịch: Các dị vật khớp gối, thoát vị màng hoạt dịch, kén Baker ở khoeo chân,... sẽ được phát hiện qua siêu âm khớp gối.

(Hình 2 - Siêu âm cho thấy tràn dịch khớp nhiều (mũi tên tím) và sung huyết với mảnh vụn (mũi tên xanh) gợi ý viêm khớp nhiễm trùng)

Trên phần mềm. một số tổn thương khác cũng có thể được phát hiện qua phương pháp này là tổn thương dây chằng, sụn chêm, bất thường ở điểm bám gân,...

Siêu âm phát hiện các bệnh lý viêm khớp gối

Bên cạnh các tổn thương biểu hiện cho tình trạng thoái hóa khớp gối: gai xương, hẹp khe khớp,... thì các bệnh viêm khớp thường gặp cũng được phát hiện bởi phương pháp này:

• Thấp khớp: Bệnh mãn tính, do hệ miễn dịch tấn công cấu trúc khớp gối.
• Nhiễm trùng khớp gối: Tình trạng chấn thương đầu gối và tổn thương mô mềm như sụn - xương vùng gối.
• Bệnh gout
• Viêm gân bánh chè: Chấn thương ở gân bánh chè - chạy từ xương bánh chè đến xương ống quyển gây viêm.
• Viêm bao hoạt dịch: Ổ viêm gây ra do các túi dịch nhỏ đệm bên ngoài bị nhiễm trùng, gây sưng và viêm.

(Hình 3 - Ảnh siêu âm ở bệnh nhân gout, mũi tên cho thấy đường viền đôi và sự xói mòn)

Hiện nay, do cường độ rèn luyện sức khỏe tăng cao nên tình trạng thoái hóa, viêm khớp không còn giới hạn độ tuổi. Một số người trẻ thường xuyên vận động nặng có dấu hiệu đau nhức, viêm xương khớp cũng nên chủ động siêu âm khớp gối để kiểm tra tình trạng sức khoẻ của mình. 

Siêu âm khớp gối trong chẩn đoán chấn thương đầu gối 

40% chấn thương trong thể thao là chấn thương đầu gối, các bất thường về đầu gối này phần lớn đều có thể phát hiện bằng siêu âm khớp gối:

• Gãy xương: Tình trạng vỡ, nứt, gãy xương do va chạm mạnh hoặc tai nạn.
• Chấn thương dây chằng (chéo trước và sau): Xảy ra khi va chạm, nhảy cao hoặc chuyển hướng đột ngột. Nếu nghi ngờ bị chấn thương dây chằng, chỉ định chụp MRI và siêu âm khớp gối có thể được tiến hành. 
• Bong gân, rách gân - cơ, dây chằng, tụ máu trong mô mềm: Đây là các chấn thương mức độ nhẹ thường được phát hiện qua siêu âm.
• Trật khớp xương bánh chè
• Rách sụn chêm: Sụn chêm nằm giữa xương cẳng chân và đùi, có thể bị rách nếu bất ngờ vặn đầu gối hoặc chuyển hướng đột ngột.

(Hình 4 - Hình siêu âm chấn thương sụn chêm (a) và rách sụn chêm (b))

Siêu âm hỗ trợ đánh giá các vấn đề cơ học khác

Trong trường hợp áp xe, viêm khớp hoặc kẹp khớp do dị vật, kết quả siêu âm giúp bác sĩ phát hiện dị vật, đánh dấu vị trí để giải phẫu lấy vật thể ra ngoài.

Những triệu chứng ở bệnh nhân cần siêu âm khớp gối

Xét nghiệm siêu âm khớp gối sẽ được chỉ định cho các bệnh nhân có một trong số các dấu hiệu dưới đây:

• Bị đau nhức khớp gối thường xuyên, phải hạn chế vận động khớp gối
• Nghi ngờ có dị vật trong khớp gối
• Đã từng hoặc đang có chấn thương khớp gối
• Dị tật bẩm sinh ở khớp gối 
• Khớp gối được chẩn đoán tụ dịch, phù nề
• Đã thực hiện giải phẫu, cần quan sát dây chằng quanh khớp gối

Ngoài các trường hợp kể trên, bệnh nhân cũng có thể thực hiện kiểm tra khớp gối định kỳ hoặc siêu âm khớp gối nếu phát hiện tình trạng bất thường như khớp sưng đỏ, đau dữ đội; không thể đi lại vì khớp gối, có tiếng nổ lách tách, lạo xạo ở khớp gối,...

(Hình 5 - Phát hiện dị vật trong khớp gối có thể được chỉ định siêu âm khớp gối)

Lợi ích của bệnh nhân khi thực hiện siêu âm khớp gối

• Rất “nhạy” trong phát hiện những bất thường ở phần mềm. Bác sĩ được quan sát ảnh chuyển động với thời gian thực, xác nhận trực tiếp với người bệnh về triệu chứng của khớp gối nên đem lại giá trị chẩn đoán cao
• Không xâm lấn, không đau, dễ thực hiện: Siêu âm chỉ tiến hành kiểm tra bên ngoài lớp da vùng gối, không gây đau, an toàn và không cần chuẩn bị quá cầu kỳ. 
• Nâng cao hiệu quả chính xác: Siêu âm khớp gối bằng đầu dò giúp bác sĩ quan sát được  khớp gối từ 4 phía và hình dựng không gian 3D. Từ đó, bác sĩ có thể đánh giá các tổn thương của cả hệ thống dây chằng, dây thần kinh, vùng cơ và gân.
• Giá cả hợp lý, kiểm tra gọn gàng cho kết quả nhanh: Siêu âm khớp gối dao động từ 75 - 650.000 VNĐ/ lần (Chưa áp dụng BHYT). Quá trình siêu âm mất 15 - 20 phút và cho kết quả gần như ngay sau đó nên tiết kiệm được rất nhiều thời gian cho bệnh nhân.

Rủi ro khi thực hiện siêu âm khớp gối

• Có nhược điểm với xương: Sóng siêu âm trong quá trình thực hiện không thể xuyên qua khớp nên phương pháp này chỉ phát hiện được những tổn thương bên ngoài. Trong trường hợp tổn thương do vấn đề nội khớp phải kết hợp xét nghiệm cộng hưởng từ (MRI), nội soi,...
• Có nhược điểm với sụn: Sụn chỉ được nhìn thấy 1 phần qua sóng siêu âm. Ngay cả khi sử dụng sóng tần số cao, hình ảnh siêu âm chất lượng hơn nhưng độ thâm nhập vào mô sụn vẫn không được cải thiện.

Kỹ thuật siêu âm khớp gối

Đặc trưng của khớp gối là tổ chức của nhiều bộ phận phức tạp nên với mỗi thành phần cấu trúc cần được đánh giá bởi các kỹ thuật khác nhau. Sau đây là ba kỹ thuật siêu âm khớp gối thường gặp. 

Ngoài các kỹ thuật trên, để kiểm tra các vùng khớp gối còn rất nhiều các kỹ thuật siêu âm khác. Có thể kể đến như mạc giữ bánh chè trong và ngoài, dây chằng bên mác, gân cơ chân ngỗng, dải chậu chày mà mặt cắt qua trám khoeo. 

Phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý và bộ phận cần kiểm tra, kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn tư thế và giới thiệu cách tiến hành cụ thể cho người bệnh hiểu rõ. 

Về quy trình, cơ bản sẽ là người bệnh được bôi lớp gel ngoài vùng kiểm tra. Kỹ thuật viên di chuyển đầu dò ngoài da và quan sát hình ảnh trên máy siêu âm. Điểm khác biệt ở các kỹ thuật chủ yếu nằm ở tư thế và vị trí kiểm tra phục vụ cho mục đích chẩn đoán. 

Siêu âm khớp gối ở Bệnh viện Đa khoa Phương Đông

Nếu bạn đang ở Hà Nội, gợi ý cho bạn siêu âm khớp gối tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông. Đây là lựa chọn đáng cân nhắc, bởi:

• Đội ngũ y bác sĩ Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Trung tâm Cơ Xương Khớp vững chuyên môn, phối hợp nhuần nhuyễn trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị các bệnh xương khớp cho bệnh nhân đến từ mọi miền Tổ Quốc.
• Hệ thống máy móc công nghệ cao, cho kết quả siêu âm nhanh chóng, chính xác, giảm tối đa thời gian chờ đợi của người bệnh: Máy siêu âm Affiniti 30, Máy siêu âm màu GE Voluson S6, Máy X Quang KTS,...
• Quy trình nhanh gọn, thủ tục thanh toán kết hợp cùng bảo hiểm bảo lãnh giúp người bệnh thăm khám tiết kiệm - thoải mái - an tâm.

(Hình 6 - Siêu âm khớp gối bằng máy siêu âm Affinity 30 ở Bệnh viện Phương Đông)

Có thể nói, siêu âm khớp gối là phương pháp hiệu quả trong phát hiện các tổn thương về khớp gối. Bệnh nhân có triệu chứng đau nhức khu vực này nên đến ngay các cơ sở y tế uy tín để bác sĩ đưa ra chẩn đoán và chỉ định phác đồ chữa trị phù hợp.

Để đặt lịch khám và siêu âm khớp gối, bệnh nhân có thể liên hệ hotline 19001806 để được đội ngũ của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông hỗ trợ kịp thời!