Siêu âm tĩnh mạch chi dưới: Vai trò, Đối tượng, Quy trình

Ngọc Anh

01-04-2024

goole news
16

Suy giãn tĩnh mạch là bệnh lý hết sức nguy hiểm bởi bệnh phải điều trị lâu dài, phối hợp giữa cả điều trị bằng thuốc và phẫu thuật. Đặc biệt, đối tượng mắc bệnh đa dạng từ phụ nữ, đàn ông, sản phụ,... Do đó, siêu âm tĩnh mạch chi dưới là phương pháp chẩn tầm soát nên được thực hiện từ sớm để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Suy giãn tĩnh mạch chi dưới và các bệnh lý liên quan 

Suy giãn tĩnh mạch chi dưới là tình trạng đưa máu về tim của hệ thống tĩnh mạch chi dưới bị suy giảm. Hệ quả là máu bị ứ đọng, huyết động bị biến đổi và các mô xung quanh bị biến dạng. Siêu âm tĩnh mạch chi dưới có thể khảo sát mạch máu và phát hiện ra bất thường này.

(Hình 1 - Hình minh hoạ tĩnh mạch bình thường và tĩnh mạch suy giãn)

(Hình 1 - Hình minh hoạ tĩnh mạch bình thường và tĩnh mạch suy giãn)

Do đó, người bệnh sẽ giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm như loét chân, chảy máu, chàm da, giãn lớn tĩnh mạch nông,... Các xét nghiệm kiểm tra nên sớm được thực hiện để khảo sát phát hiện bệnh sớm và nâng cao hiệu quả chữa trị.

Thế nào là siêu âm tĩnh mạch chi dưới?

Siêu âm tĩnh mạch chi dưới là kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm tần số cao để tái hiện lại hình ảnh của máu chảy trong tĩnh mạch và động mạch. Thông qua vận tốc và lưu lượng của dòng máu chảy, bác sĩ đánh giá được những bất thường ở tĩnh mạch ở chi dưới.

(Hình 2 - Siêu âm tĩnh mạch chi dưới bằng kỹ thuật Doppler phát hiện: (a) Tĩnh mạch bình thường; (b) Tĩnh mạch giãn to, © Huyết khối tĩnh mạch)

(Hình 2 - Siêu âm tĩnh mạch chi dưới bằng kỹ thuật Doppler phát hiện: (a) Tĩnh mạch bình thường; (b) Tĩnh mạch giãn to, © Huyết khối tĩnh mạch)

Vì đặc trưng chẩn đoán dựa vào hình ảnh chuyển động và sóng âm của mạch máu nên siêu âm tĩnh mạch chi dưới tối ưu nhất khi sử dụng kỹ thuật Doppler. Bởi:

  • Đây là phương pháp siêu âm có độ chính xác cao, cho ra hình ảnh màu dễ quan sát.
  • Kỹ thuật Doppler chuyên sử dụng để kiểm tra hoạt động của các tĩnh mạch.
  • Siêu âm màu khảo sát được trong cả các trường hợp mà các hình thức khác không đáp ứng được: phát hiện phình mạch, tắc mạch máu,...

Mục đích siêu âm tĩnh mạch chi dưới là gì?

Các chấn thương của mạch máu chi dưới sau có thể phát hiện qua siêu âm, bao gồm:

Hẹp động mạch chi dưới

Bệnh được phát hiện nếu bác sĩ đánh giá kỹ độ dày, rộng của các mảng xơ vữa. Ngoài ra dòng chảy máu trong lòng mạch tại vị trí hẹp, vị trí trước và sau chỗ hẹp cũng phải xem xét để đánh giá diễn biến bệnh.

Huyết khối tĩnh mạch

Huyết khối tĩnh mạch là hiện tượng cục máu đông hình thành trong lòng tĩnh mạch gây tắc nghẽn dòng máu chảy về tim. Nếu cục máu đông di chuyển đến nơi khác có thể gây tắc mạch phổi. Đây là biến chứng nguy hiểm nhất khiến người bệnh có huyết khối tĩnh mạch sâu tử vong.

(Hình 3 - Minh hoạ các diễn biến của huyết khối tĩnh mạch sâu)

(Hình 3 - Minh hoạ các diễn biến của huyết khối tĩnh mạch sâu)

Siêu âm Doppler tĩnh mạch là phương pháp được chỉ định hàng đầu cho người bệnh có nguy cơ cao mắc bệnh lý này. Nếu bệnh đã diễn biến thành suy tĩnh mạch mạn tính, người bệnh sẽ được chỉ định siêu âm màu để hỗ trợ điều trị nội khoa và can thiệp ngoại khoa. 

(Hình 4 - Hình ảnh huyết khối tĩnh mạch sâu qua siêu âm)

(Hình 4 - Hình ảnh huyết khối tĩnh mạch sâu qua siêu âm)

Suy tĩnh mạch

Hiện tượng này phản ánh qua các dòng chảy ngược trong tĩnh mạch trên máy siêu âm. Phát hiện tình trạng này có thể giúp người bệnh được điều trị giảm nhẹ các triệu chứng đau nhức, chuột rút, mỏi cơ.

xem thêm:

Giãn tĩnh mạch chi dưới: Nguyên nhân, dấu hiệu và giai đoạn tiến triển

(Hình 5 - Dòng chảy ngược trên siêu âm Doppler xung, nghi ngờ suy tĩnh mạch)

(Hình 5 - Dòng chảy ngược trên siêu âm Doppler xung, nghi ngờ suy tĩnh mạch)

Đối tượng chỉ định siêu âm tĩnh mạch chi dưới

Nếu có các triệu chứng của suy tĩnh mạch chi dưới như sau, bệnh nhân sẽ được yêu cầu kiểm tra tĩnh mạch chi dưới:

  • Có tiền sử bệnh lý về suy giãn các tĩnh mạch nông.
  • Có tai nạn hoặc đã từng bị chấn thương nặng.
  • Phụ nữ có thai bị thay đổi nội tiết tố và trọng lượng thai nhi làm chèn ép lên tĩnh mạch ổ bụng, cản trở hoạt động hồi máu về tim.
  • Phụ nữ uống thuốc ngừa thai có các cục máu đông trong tĩnh mạch.
  • Người mắc các bệnh ác tính (tăng hồng cầu vô căn, tăng độ nhớt máu, hemoglobin niệu ban đêm). Người bệnh béo phì, sưng phù chân,...
  • Đau do thiếu máu cơ lặp lại: Đau khi cố gắng đi lại và giảm khi bệnh nhân nghỉ ngơi.
  • Đau khi nghỉ ngơi. Các vết thương ở chân rất khó lành, dễ loét và biến chứng gây  hoại tử.  
  • Có dấu hiệu thiếu máu chi cấp tính: đau, liệt, mất cảm giác, tím tái và không tìm thấy mạch.
  • Tỷ số huyết áp tâm thu giữa cổ chân và cánh tay chênh lệch nhiều.

Ngoài ra người bệnh có thói quen ngồi nhiều, đứng lâu và người có làn da mỏng cũng có nguy cơ suy giãn tĩnh mạch cao. Chính vì thế, đối tượng này cũng nên tầm soát suy giảm tĩnh mạch sớm. 

(Hình 6 - Tĩnh mạch giãn có màu xanh tím và Các cấp độ tổn thương thể hiện trên da)

(Hình 6 - Tĩnh mạch giãn có màu xanh tím và Các cấp độ tổn thương thể hiện trên da)

Quy trình siêu âm tĩnh mạch chi dưới

Để siêu âm tĩnh mạch chi dưới, bác sĩ sẽ cần đánh giá lưu lượng và vận tốc mạch máu của cả động mạch và tĩnh mạch. Kỹ thuật đánh giá là siêu âm B - mode, Doppler màu và Doppler xung.

Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lần lượt các 3 tầng của chi dưới:

  • Tầng đùi: động mạch chung, đùi sâu, đùi nông đoạn gần và đoạn xa.
  • Tầng khoeo: động mạch khoeo.
  • Tầng cẳng chân: động mạch chày trước, động mạch mác và động mạch chày sau.

 

(Hình 7 - Vị trí các tĩnh mạch thành phần ở chi dưới)

(Hình 7 - Vị trí các tĩnh mạch thành phần ở chi dưới)

Vì các vị trí tĩnh mạch có thể nằm sâu, nông hoặc xiên nên vị trí của đầu dò và kỹ thuật sẽ được vận dụng cũng sẽ khác nhau. Theo dõi chi tiết dưới bảng sau:

 

Siêu âm tĩnh mạch sâu 

Siêu âm tĩnh mạch nông

Siêu âm tĩnh mạch xiên

Tĩnh mạch thành phần

Tĩnh mạch chậu, tĩnh mạch đùi, tĩnh mạch khoeo, tĩnh mạch chày trước, tĩnh mạch chày sau và tĩnh mạch mác.

Tĩnh mạch hiển lớn và tĩnh mạch hiển bé

>150 tĩnh mạch xiên

Tư thế bệnh nhân

Nằm ngồi hoặc đứng.

Quét đầu dò lên tầng đùi > tầng khoeo> tầng cẳng chân.

Nằm, ngồi hoặc đứng(tùy theo vị trí đứng của bác sĩ)

Đầu dò quét theo quy trình.

Đứng.

Quét đầu dò tại vị trí các tĩnh mạch suy giãn.

Chỉ định kết hợp

Đánh giá động học đè ép đầu dò để kiểm tra huyết khối; bóp cơ bắp chân và nghiệm pháp valsalva. 

Tương tự tĩnh mạch sâu

 

Về cơ bản, người bệnh sẽ được bôi gel lên vùng chi dưới cần khảo sát và giữ nguyên tư thế trong suốt thời gian siêu âm. Quá trình sẽ mất khoảng 15 - 20 phút, không gây cảm giác đau đớn bởi đây là kỹ thuật không xâm lấn. 

Kết thúc siêu âm tĩnh mạch chi dưới, bệnh nhân sẽ nhận khăn sạch để lau gel trên chân và ngồi chờ đọc kết quả. 

(Hình 8 - Minh hoạ quá trình siêu âm tĩnh mạch chi dưới)

(Hình 8 - Minh hoạ quá trình siêu âm tĩnh mạch chi dưới)

Câu hỏi liên quan

Có nên siêu âm tĩnh mạch chi dưới bằng siêu âm Doppler không?

Trong điều kiện tài chính cho phép, bệnh nhân nên siêu âm tĩnh mạch chi dưới bằng kỹ thuật Doppler. Với đặc thù của suy giãn tĩnh mạch chi dưới thì khảo sát bằng Doppler xung và màu có độ chính xác rất cao. 

Ví dụ áp dụng kỹ thuật siêu âm Doppler, kết quả tĩnh mạch bình thường và bất thường phân biệt như sau:

  • Tĩnh mạch bình thường: Máu chảy về tim với dòng chảy ngắn và sinh lý bình thường <1s.
  • Suy tĩnh mạch: Máu chảy về tim với dòng chảy ngắn và sinh lý bình thường >1s.
  • Tĩnh mạch nông: Máu chảy về tim với dòng chảy ngắn và sinh lý bình thường <0,5s.

Siêu âm tĩnh mạch chi dưới bao nhiêu tiền?

Chi phí siêu âm tĩnh mạch chi dưới dao động khoảng 200.000 - 1.500.000 VNĐ/ lần. Bệnh nhân có thể thực hiện thăm khám theo Luật để được BHYT hỗ trợ kinh phí.

Lưu ý: Mức giá chỉ mang tính chất tham khảo.

Siêu âm tĩnh mạch chi dưới ở đâu?

Việc lựa chọn nơi thăm khám và điều trị siêu âm tĩnh mạch hết sức quan trọng. Bởi đây là bệnh cần điều trị cấp, điều trị duy trì và theo dõi hậu biến chứng. Chính vì vậy sự đồng hành của bác sĩ chuyên khoa, phương hướng điều trị là vô cùng quan trọng.

Khoa Chẩn đoán Hình ảnh của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông quy tụ những bác sĩ, chuyên gia đã giữ nhiều vị trí quan trọng tại nhiều bệnh viện lớn. Hiện các bác vẫn đang cần cù chẩn đoán, điều trị cho các ca bệnh đến từ mọi miền Tổ Quốc. 

(Hình 9 - Thực hiện siêu âm bằng máy Affinity 30 tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông)

(Hình 9 - Thực hiện siêu âm bằng máy Affinity 30 tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông)

Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ hệ thống máy móc chẩn đoán hiện đại. Có thể kể đến máy GE Voluson với độ phân giải, tần số cao hơn. Điều này hỗ trợ các bác sĩ chuyên khoa quan sát các mạch máu rất nhỏ, phân biệt lòng mạch và quan sát dòng chảy bên trong dễ dàng hơn.

Đồng thời chính sách thanh toán kết hợp BHYT, BHBL giúp bệnh nhân đi khám yên tâm - thoải mái - tiết kiệm. 

Để đặt lịch khám và siêu âm tĩnh mạch chi dưới, bệnh nhân có thể liên hệ hotline 19001806 để được đội ngũ của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông hỗ trợ kịp thời!

Như vậy, siêu âm tĩnh mạch chi dưới là phương pháp được ưu tiên trong chẩn đoán suy tĩnh mạch bởi tính hiệu quả cao. Nếu người bệnh có các triệu chứng đau nhức, phù nề,... ở chân nên đến các bệnh viện uy tín để được chẩn đoán và hỗ trợ y khoa kịp thời.

1,000

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

19001806 Đặt lịch khám