Tế bào gốc biểu mô (EpSC) là gì? Cấu tạo, đặc điểm và ứng dụng 

Phan Thị Hoàn

19-03-2024

goole news
16

Tế bào gốc biểu mô là nhóm tế bào đa nhiệm có khả năng tái tạo và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tự đổi mới và phục hồi mô trong cơ thể.

Tế bào gốc biểu mô là gì?

Cấu trúc của biểu mô bao gồm nhiều lớp tế bào khác nhau, phân bố từ bề mặt ngoại của cơ thể đến các mô tạng và khoang tự nhiên bên trong.

Các tế bào trong biểu mô nằm gần nhau, được tách bởi các khe hẹp chứa dịch gian bào. Màng đáy là ranh giới phân chia giữa biểu mô và mô liên kết ở phía dưới.

Tế bào biểu mô có nguồn gốc từ cả ngoại bì (như da, lớp niêm mạc ở các vùng như xoang miệng, mũi, hậu môn) và nội bì (như niêm mạc thanh quản, khí quản, phế quản, ống tiêu hoá, gan, mật, bàng quang). Ngoài ra, các tuyến trong cơ thể cũng được phủ bởi các tế bào biểu mô. 

Xem thêm: Chi phí lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn: Yếu tố ảnh hưởng - Điều kiện lưu trữ

tế bào gốc biểu mô là gì? nguồn gốc và ứng dụng trong y học

Tế bào gốc biểu mô - Nguồn gốc và ứng dụng trong y học

Cấu tạo của tế bào biểu mô là gì?

Biểu mô là một loại mô được hình thành từ các tế bào lót các khoang và cấu trúc bên trong cơ thể.

Tế bào biểu mô bao gồm nhiều tế bào đa diện được sắp xếp mật độ cao và kết nối chặt chẽ với nhau, tạo ra các khe hẹp giữa chúng.

Tế bào gốc biểu mô (EpSC) có nguồn từ cả ba lá phôi gồm lá ngoài, lá giữa và lá trong. Nhiều tuyến  trong cơ thể cũng được cấu tạo chủ yếu từ biểu mô. Thực tế nó luôn nằm trên mô liên kết và giữa hai lớp mô này có một lớp màng đáy.

Có thể bạn cũng đã biết, trong cơ thể của con người, tế bào biểu mô là một trong những mô cơ bản, cùng với các mô khác nhau như mô liên kết, mô thần kinh, mô cơ.

Các chức năng của tế bào biểu mô bao gồm bài tiết, bảo vệ, thẩm thấu chọn lọc, vận chuyển giữa các tế bào và cảm giác xúc giác.

Tế bào gốc biểu mô có nguồn từ cả ba lá phôi gồm lá ngoài, lá giữa và lá trong. 

Tế bào gốc biểu mô có nguồn từ cả ba lá phôi gồm lá ngoài, lá giữa và lá trong. 

Đặc điểm của tế bào biểu mô

Tế bào gốc biểu mô (EpSC) có những đặc điểm sau: 

  • Tế bào biểu mô là loại mô có khả năng tái tạo nhanh và mạnh.
  • Biểu mô có cấu tạo rất chặt chẽ, gồm nhiều lớp và chất gian bào rất ít.
  • Bên trong tế bào có chứa khá nhiều sợi keratin.
  • Tế bào gốc biểu mô nhận chất dinh dưỡng thông qua thẩm thấu từ màng đáy, không có bất kỳ mạch máu nuôi dưỡng nào.
  • Lớp biểu mô có các nhiệm vụ như bảo vệ mô liên kết bên dưới, vận chuyển chất, hấp thu, chế tiết…

Tế bào biểu mô có ở đâu trong cơ thể của con người?

Các mô biểu mô, trong đó bao gồm các mô của đường tiêu hóa, phổi và da, tạo thành rào cản vật lý giữa cơ thể và môi trường bên ngoài. Đây thường là điểm tiếp xúc thường xuyên với vô số tác nhân kích thích gây viêm. Những rào cản này được hình thành và duy trì bởi các tế bào gốc, giúp duy trì sự cân bằng giữa khả năng tự đổi mới và biệt hóa, để bổ sung các tế bào sắp chết và sửa chữa mô sau chấn thương.

 Tế bào biểu mô, như những "người lính canh gác," nhận biết xáo trộn trong môi trường vi mô, gửi tín hiệu để tiếp viện và tổ chức phòng thủ. Chúng được trang bị các cơ quan tiếp nhận nhận dạng vật lạ, giúp chúng phản hồi và duy trì tính toàn vẹn của hàng rào, cảnh báo tế bào lân cận, huy động tế bào miễn dịch và cải thiện tổn thương.

Các loại biểu mô trong cơ thể con người

Cơ thể con người là một hệ thống phức tạp, với sự đa dạng của các loại biểu mô đóng vai trò quan trọng trong duy trì và hoạt động của cơ thể. Từ sự linh hoạt của biểu mô tế bào gốc đến cấu trúc chịu lực của biểu mô liên kết. Chúng ta sẽ tìm hiểu về "Các loại biểu mô trong cơ thể con người," để hiểu rõ hơn về sự phức tạp và hài hòa của cấu trúc và chức năng trong cơ thể con người.

5.1. Biểu mô phủ

Biểu mô phủ nằm bên trong các tạng hoặc khoang tự nhiên trong cơ thể bao gồm nhiều loại khác nhau:

Biểu mô lát đơn

Cấu trúc là một lớp tế bào biểu mô nhiều hình dạng xếp thành lớp dẹt mỏng. Tế bào biểu mô lát đơn lót ở các cấu trúc như lá ngoài bao Bowman cầu thận đoạn lên quai Henle của ống thận, các màng cơ thể như màng bụng, tim, phổi hoặc lót mặt trong mạch máu.

Biểu mô vuông đơn

Hình thành từ một lớp tế bào biểu mô dạng vuông, phủ lớp mặt bên trong của các ống tuyến nhỏ, tiểu phế quản và nang tuyến giáp…

Biểu mô trụ đơn

Bao gồm các tế bào biểu mô hình trụ được xếp thành một lớp. Cực đỉnh của những tế bào này có khả năng biến đổi để chứa chất nhầy của tế bào chế tiết hoặc hiển thị sự xuất hiện của các vi nhung mao, lông giả, lông chuyển…

Biểu mô trụ giả tầng có lông chuyển

Đây là loại biểu mô lót ở đường hô hấp. Thực chất chỉ có một lớp tế bào biểu mô dạng trụ đơn nhưng nhân tế bào nằm ở các độ cao khác nhau và có các tế bào dự trữ nên tạo cảm giác xếp thành từng tầng.

Biểu mô lát tầng sừng hóa

Xuất hiện đặc biệt trong da, cấu trúc bao gồm 5 lớp từ bề mặt vào bên trong: lớp tế bào sừng, lớp bóng, lớp tế bào hạt, lớp tế bào gai và lớp màng đáy.

Biểu mô vuông tầng

Bao gồm nhiều tế bào biểu mô hình vuông, xếp thành nhiều tầng, thường xuất hiện ở các tuyến nước bọt hoặc tuyến mồ hôi.

Biểu mô niệu

Một loại biểu mô đặc biệt dễ nhận biết vì có dạng hình vợt. Loại tế bào biểu mô này chỉ gặp trong đường tiểu.

Các u biểu mô phát sinh từ tế bào biểu mô phủ có hai loại, bao gồm u nhú lành tính và ung thư biểu mô gai.

Các tế bào biểu mô nằm gần nhau, được tách bởi các khe hẹp chứa dịch gian bào.

5.2. Biểu mô tuyến

Thực tế, đây là nhóm tế bào biểu mô bề mặt, nhưng chúng tiến triển sâu vào lớp mô đệm phía dưới và chuyển hóa thành biểu mô tuyến với khả năng sản xuất các chất chế tiết. Cấu trúc của biểu mô tuyến phụ thuộc vào việc tuyến đó có tính ngoại tiết hay nội tiết:

Tuyến ngoại tiết: Tế bào biểu mô phân chia thành phần ống dẫn và phần chế tiết, phần ống dẫn có cấu tạo và chức năng trung gian giữa biểu mô phủ và biểu mô tuyến, do đó nó phủ mặt trong các ống dẫn nhưng không có khả năng chế tiết. Phần chế tiết bản chất là các tế bào hình tháp, hình trụ hoặc đa diện, bên trong bào tương chứa các hạt có khả năng chế tiết.

Tuyến nội tiết: Các tế bào biểu mô tuyến nội tiết đảm nhận trách nhiệm bài tiết các hormone vào máu, đóng vai trò quan trọng trong các chức năng sinh lý của cơ thể. Cấu trúc của biểu mô tuyến thường được tổ chức theo kiểu nang, kiểu lưới và kiểu tản mác.

U biểu mô là gì?

U biểu mô có cấu trúc khác biệt u mô liên kết, các tế bào bất thường xếp sát nhau và sắp xếp thành từng đám, từng ổ hoặc thành dải. Các tế bào u biểu mô không liên kết với nhau mà giữa các tế bào mới có các tổ chức liên kết.

Vì lớp biểu mô không có mạch máu, quá trình nuôi dưỡng, bài tiết và vận chuyển chất diễn ra qua thẩm thấu màng đáy. Sau đó, chúng chủ yếu được hấp thụ vào mạch máu, một số ít sẽ hấp thụ qua đường bạch huyết nên các loại u biểu mô ác tính thường di căn theo đường bạch mạch.

6.1. U biểu mô lành tính

U nhú

U nhú là một dạng u biểu mô lành tính phát sinh từ tế bào biểu mô phủ, thường xuất hiện ở các khu vực như da, niêm mạc lưỡi, bể thận, âm đạo, bàng quang và niệu quản…

U nhú xuất hiện khi sự tăng sản quá mức của các tế bào biểu mô đưa chúng phát triển vượt qua các cấu trúc liên kết và nhô lên cao. U nhú chia thành hai loại chính là u nhú lát tầng và u nhú niêm mạc.

U nhú là một dạng u biểu mô lành tính phát sinh từ tế bào biểu mô phủ.

U tuyến

Khái niệm u tuyến

U tuyến là một dạng u biểu mô lành tính, thường gặp và có cấu trúc tương tự như các tuyến bình thường. Đôi khi, một số khối được nhận diện là u tuyến, nhưng thực tế chúng là những ổ tăng sản bù trừ. Ví dụ, khi một phần mô gan bị tổn thương, sự tăng sản của mô gan còn lại có thể tạo ra một tổ chức mới, nổi lên trên mặt gan và được hiểu lầm là u tuyến.

Cấu trúc u tuyến

Cấu trúc của u tuyến thay đổi tùy thuộc vào loại tuyến gốc. Khối u tuyến thường có vỏ bọc rõ ràng, hình ảnh dưới kính hiển vi có thể tương tự với các tuyến bình thường. Cấu trúc có thể là ống như dạ dày, vú, tụy, ruột non...) hoặc dạng bè, dải thượng thận... Bên trong, nó được lót bởi nhiều lớp tế bào biểu mô bất thường, nhưng hình dạng của tuyến vẫn giữ nguyên, không làm hỏng màng đáy hoặc xâm lấn vào mô liên kết bên dưới.

Tế bào u biểu mô tuyến ở dạ dày và ruột thường có hình dạng thân dài do ảnh hưởng của nhu động co bóp. Do đó, loại u biểu mô này thường lồi vào bên trong dạ dày và ruột giống như một polyp, được biết đến là u tuyến dạng polyp hay polyp tuyến.

Đặc biệt, mặc dù chúng là u biểu mô lành tính, nhưng các u tuyến đường tiêu hóa vẫn có khả năng chuyển thành u biểu mô ác tính, với tỷ lệ khoảng 5-20% ở dạ dày và 10% ở đại tràng.

6.2. U biểu mô ác tính

U biểu mô ác tính còn được biết đến là ung thư biểu mô, có đặc điểm là xâm lấn vào hệ thống bạch huyết và di căn vào các tổ chức liên kết xung quanh nó. Ung thư biểu mô ác tính thường phổ biến hơn so với ung thư sarcoma.

Các tế bào ác tính sắp xếp theo kiểu biểu mô, liên kết thành từng nhóm hoặc túi. Tổ chức liên kết chỉ xuất hiện giữa các nhóm tế bào mà không có giữa các tế bào riêng lẻ. Ung thư biểu mô ác tính có khả năng lan tỏa theo các cách sau:

  • Xâm lấn vào tổ chức liên kết xung quanh
  • Xâm lấn vào hệ thống mạch bạch huyết
  • Di căn đến các phủ tạng ở xa thông qua đường mạch máu.
  • Xâm lấn vào các hạch bạch huyết lân cận hoặc có thể di căn đến các hạch ở xa thông qua đường bạch huyết.

Biểu mô cấu trúc từ nhiều lớp tế bào, gần nhau và có các khe hẹp chứa dịch gian bào. Màng đáy là phần ngăn cách giữa biểu mô và mô liên kết bên dưới.

Lưu trữ tế bào gốc biểu mô tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông uy tín, chất lượng

Lưu trữ tế bào gốc là một dịch vụ sức khỏe đang thu hút sự chú ý lớn, với các nhà nghiên cứu liên tục tiến hành nghiên cứu và thử nghiệm để mở rộng khả năng ứng dụng trong điều trị lâm sàng. Các nguồn tế bào gốc như tế bào gốc tạo máu, tế bào gốc biểu mô và tế bào gốc trung mô được chiếm đa dạng từ tủy xương, máu dây rốn, mô dây rốn, mô mỡ, đến tận lớp biểu mô da.

Lưu trữ tế bào gốc biểu mô tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông uy tín, chất lượng.

Ngân hàng Tế bào gốc tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đã được Bộ Y tế cấp phép hoạt động từ. Chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ lưu trữ tế bào gốc uy tín, chất lượng hàng đầu. Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn được tuyển chọn kỹ lưỡng, đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực tế bào gốc và biểu mô. Chúng tôi tự hào có đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, nhiệt tình và sẵn sàng hỗ trợ bệnh nhân. Bên cạnh đó cơ sở vật chất của chúng tôi được đầu tư hiện đại, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn và vệ sinh. Phòng thí nghiệm tiên tiến và trang thiết bị y tế hiện đại là nền tảng cho quá trình lưu trữ tế bào gốc an toàn và hiệu quả.

Ngân hàng mô hiện đại ở Phương Đông

Chúng tôi không chỉ mang đến cho bạn dịch vụ lưu trữ tế bào gốc chất lượng hàng đầu mà còn cam kết đồng hành trong suốt hành trình chăm sóc sức khỏe của bạn. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tế bào gốc biểu mô (EpSC), hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 19001806 để được tư vấn chi tiết. 

2,681

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

PGS.TS.BS

NGUYỄN TRUNG CHÍNH

Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Phương Đông

PGS.TS.BS

NGUYỄN TRUNG CHÍNH

Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Phương Đông
19001806 Đặt lịch khám