Tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường đang gia tăng một cách nhanh chóng. Vào năm 2017, số bệnh nhân đái tháo đường là 3.54 triệu người, tương đương cứ 7,5 người sẽ có một người mắc bệnh lý này. Theo dự đoán đến năm 2045 con số này sẽ tăng lên và chiếm tiws 7,7% tổng dân số. Vậy nguyên nhân do đâu, biểu hiện như thế nào và cách chữa trị sao?
Tiểu đường hay còn gọi là đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hoá hoặc đặc trưng với biểu hiện lượng đường trong máu luôn ở mức cao hơn bình thường do cơ thể thiếu hụt về tiết insulin hoặc đề kháng với insulin thậm chí là cả 2. Tình trạng này sẽ dẫn tới rối loạn quan trọng về chuyển hoá đường, đạm, mỡ và chất khoáng.
Khi nói đến bệnh đái tháo đường, bệnh nhân sẽ không thể tự chuyển hoá các chất bột đường để tạo nên nguồn năng lượng cho cơ thể. Lâu dần, bệnh sẽ gây nên hiện tượng tích tụ đường trong máu và nếu lượng đường luôn ở mức cao dẫn tới bệnh tim mạch, gây tổn thương nên nhiều cơ quan khác trong cơ thể như mắt, thận và nhiều bệnh lý khác.
Theo hiệp hội Đái Tháo đường Thế giới IDF thống kê về thực trạng bệnh tiểu đường toàn cầu như sau:
Bệnh đái tháo đường đang diễn ra hết sức phức tạp tại Việt Nam
Hiện nay, bệnh lý đái tháo đường được phân thành hai thể chính như sau:
Bệnh lý này được hiểu là thể bệnh do tế bào của beta của tuyến tụy bị phá huỷ làm giảm khả năng tiết insulin hoặc không tiết ra hoạt chất này. Từ đó, lượng insulin lưu hành trong máu rất ít và không thể điều hòa được lượng đường trong máu gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm.
Phần lớn những bệnh nhân bị đái tháo đường ở tuýp 1 xảy ra ở trẻ em và những người trẻ tuổi ở độ tuổi dưới 20 chiếm từ 5 đến 10% tổng số người mắc bệnh. Ở thể này, các triệu chứng xảy ra đột ngột và tiến triển nhanh nên dễ dàng bị phát hiện.
Khác với thể trên, loại tuýp 2 này insulin do tuyến tụy tiết ra mặc dù số lượng đạt nhưng giảm dần và không có vai trò điều hòa lượng đường trong máu do giảm chức năng của tế bào beta tuyến tụy tiến triển trên nền tảng insulin. Đây là thể bệnh phổ biến và thường gặp ở người trên 40 tuổi và có xu hướng trẻ hoá.
Số bệnh nhân ở thể này chiếm từ 90 đến 95% tổng số bệnh nhân, người bệnh sẽ không có triệu chứng rõ ràng nên bệnh nhân rất khó phát hiện. Ngoài hai thể chính trên, bệnh còn xảy ra ở một số phụ nữ mang thai gọi là tiểu đường thai kỳ. Trong quá trình mang thai sẽ tạo ra các hormon nữ như estrogen, progesterone sẽ tác động vào các thụ thể insulin ở trên tế bào địch làm tăng đề kháng insulin. Mặc dù bệnh sẽ chấm dứt khi phụ nữ sinh con xong nhưng sản phụ cũng nên can thiệp và điều trị càng sớm càng tốt không ảnh hưởng đến mẹ và bé.
Có hai loại bệnh đái tháo đường phổ biến
Dấu hiệu nhận biết của bệnh đái tháo đường thường thay đổi ít nhiều theo tuýp bệnh tiểu đường đôi khi rất nhẹ thậm chí sẽ không có biểu hiện rõ ràng khiến bệnh nhân khó phát hiện. Dưới đây là từng biểu hiện cụ thể cho từng thể người bệnh nên biết rõ:
Triệu chứng của thể tiểu đường tuýp 1 diễn biến nhanh, có thể xuất hiện vài ngày hoặc vài tuần với biểu hiện điển hình như:
Tùy vào từng thể mà bệnh sẽ biểu hiện các triệu chứng khác nhau
Ở thể tiểu đường tuýp 2, những triệu chứng đang tiến triển âm thầm, phát triển trong nhiều năm và hầu như bệnh không gặp những triệu chứng rõ ràng nên rất khó phát hiện. Người bệnh có thể phát hiện khi thực hiện xét nghiệm glucose trong máu hoặc có những biến chứng như vết thương nhiễm trùng lâu lành, một số dấu hiệu nghi ngờ và cần thăm khám để biết được chính xác bệnh như:
Ở phụ nữ mang thai thường bị bệnh và không có dấu hiệu rõ ràng. Sản phụ có thể sẽ khát nước hơn bình thường và thường xuyên đi tiểu nhiều hơn. Bệnh thường được chẩn đoán ở 3 tháng giữa hoặc cuối thai kỳ từ 24 đến 28 tuần tuổi khi thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose 3 mẫu.
Glucose chính là một thành phần cần thiết cho cơ thể và có trong các thực phẩm ăn hàng ngày. Khi biếng ăn lượng glucose trong máu hạ thấp sẽ khiến gan sẽ ly giải phân tử glycogen thành glucose để cân bằng lượng đường trong máu.
Có thể thấy, quá trình trao đổi chất bất thường ảnh hưởng đến việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Sự mất cân bằng này tích lũy kéo dài thời gian sẽ khiến lượng đường trong máu tăng cao. Điểm qua những nguyên nhân cơ bản gây nên bệnh lý này:
Đái tháo đường thể 1 là do tế bào beta của tuyến tụy bị phá huỷ nên người bệnh không còn hoặc rất ít insulin, 95% do cơ chế tự miễn, do hệ miễn dịch tấn công và phá huỷ các tế bào sản xuất insulin có trong tuyến tụy khiến bệnh nhân có hoặc có ít insulin dẫn tới lượng đường tích lũy trong máu.
Các yếu tố nguy cơ dẫn tới bệnh lý này vẫn đang trong quá tình nghiên cứu. Tuy nhiên, theo ghi nhận của đa số trường hợp bệnh nhân mắc bệnh cho rằng khi thành viên trong gia đình mắc bệnh bạn cũng có nguy cơ nhẹ mắc bệnh. Hoặc do yếu tố môi trường, phơi nhiễm với một số loại virus cũng gây nên bệnh.
Nguyên nhân của thể này vẫn chưa được làm rõ và đang trong quá trình nghiên cứu. Có một số trường hợp ghi nhận bệnh nhân có yếu tố di truyền. Bên cạnh đó, tình trạng thừa cân, béo phì cũng có liên hệ chặt chẽ với bệnh và cần phân biệt rằng không phải ai thừa cân cũng mắc bệnh. Một số yếu tố nguy cơ có thể gây nên bệnh đó là:
Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh đái tháo đường
Khi mang thai, nhau thai sẽ tạo ra những kích thích để duy trì thai kỳ, sẽ làm tăng khả năng kháng insulin. Bình thường, tuyến tụy sẽ sản xuất đủ insulin để vượt qua mức đề kháng này, tuy nhiên nhiều trường hợp tuyến tụy không sản xuất đủ lượng insulin cần thiết khiến lượng đường vận chuyển vào tế bào giảm dẫn đến đái tháo đường thai kỳ.
Bệnh rất khó phát hiện và có nhiều nguyên nhân khó xác định, thế nhưng biến chứng của bệnh lại vô cùng nguy hiểm cụ thể như sau:
Ngoài ra, với những phụ nữ mang thai bệnh sẽ gây nên một số biến chứng. Sản phụ có thể bị tiền sản giật, tăng huyết áp, dư protein trong nước tiêu, sưng ở chân. Hơn nữa, sản phụ có nguy cơ tái phát bệnh ở lần mang thai kế tiếp và tiến triển thành thể tuyp 2 khi về già.
Bệnh đái tháo đường để lại nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khoẻ
Theo Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ (ADA), để chẩn đoán được bệnh tiểu đường sẽ dựa vào một số biện pháp sau đây:
Thực hiện các xét nghiệm giúp nhận định bệnh chính xác hơn
Hiện nay, có nhiều phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh, trong đó điều chỉnh chế độ ăn uống hằng ngày cùng với chế độ luyện tập thể dục thể thao sẽ là việc làm quan trọng nhất giúp cải thiện tình trạng bệnh. Theo đó, ở từng thể bệnh sẽ có cách điều trị khác nhau như:
Để bệnh không tiến triển nặng, người bệnh nên có kế hoạch theo dõi lượng carbohydrate và hạn chế sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn, ít chất xơ. Người bệnh thường xuyên ăn rau xanh và những thực phẩm có chỉ số đường thấp Ngoài ra, bệnh có thể thay đổi và tiến triển, cần thăm khám sức khỏe định kỳ để đánh giá chính xác tình trạng hiện tại để có kế hoạch điều trị hiệu quả.
Chủ yếu là điều chỉnh chế độ ăn uống và tập thể dục để điều trị bệnh
Không thể phòng ngừa bệnh tiểu đường ở tuýp 1 nhưng bệnh nhân có thể giảm bớt nguy cơ bệnh tiến triển của thể tuýp 2 bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống hằng ngày. Bạn hãy lên kế hoạch tập luyện thể chất đều đặn và hợp lý.
Nhiều người thắc mắc người bệnh tiểu đường nên ăn gì? Theo đó, chế độ ăn uống có vai trò vô cùng quan trọng giúp bệnh nhân có thể kiểm soát được bệnh.
Nguyên tắc cơ bản trong chế độ dinh dưỡng của bệnh đái tháo đường tiểu đườn là phải đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng nhưng không làm tăng đường huyết nhiều sau ăn. Hơn nữa, cũng không được làm hạ đường huyết nhằm duy trì hoạt động thể lực bình thường và duy trì số cân nặng hợp lý.
Thực hiện xây dựng chế độ ăn đơn giản, không quá đắt tiền, không ăn quá nhiều chất. Cân bằng tỷ lệ carbohydrate, protein, đồng thời hãy bổ sung những thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Bệnh nhân hãy theo dõi đường huyết sau ăn và tham khảo hướng dẫn của bác sĩ để có được chế độ ăn uống hợp lý nhất.
Xây dựng chế độ ăn đơn giản, lành mạnh cho bệnh nhân đái tháo đường
Vận động cũng là một trong những cách phòng ngừa hiệu quả giúp giảm chỉ số đường huyết, duy trì cân nặng ở mức ổn định và làm giảm nguy cơ tim mạch. Theo khuyến cáo, bệnh nhân tiểu đường nên tập thể thao ít nhất 5 ngày mỗi tuần với thời gian 30 phút mỗi ngày với những bài tập phù hợp nhất.
Để có thể phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả nhất đó chính là hãy chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ tại bệnh viện Đa Khoa Phương Đông. Đây là cơ sở được đầu tư xây dựng khang trang, bố trí hệ thống máy móc xét nghiệm hiện đại.
Cùng với đó, bệnh viện có đội ngũ y bác sĩ là những chuyên gia hàng đầu chuyên về bệnh nội tiết, đái tháo đường có nhiều năm kinh nghiệm sẽ mang đến dịch vụ thăm khám chính xác và có quá trình điều trị hiệu quả nhất.
Nên chủ động khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và chữa trị kịp thời
Đái tháo đường được đánh giá là một bệnh lý nguy hiểm và có tốc độ gia tăng nhanh chóng trong nhiều năm trở lại đây. Nhận thức được sự nguy hiểm của bệnh, nhiều bệnh nhân đặt ra các câu hỏi cần giải đáp như sau:
Đây là thể bệnh thuộc tuýp 2 cực kỳ nguy hiểm đến sức khỏe cũng như sinh hoạt cuộc sống hằng ngày. Vậy nên hãy đến ngay Bệnh viện Phương Đông để khám và điều trị kịp thời.
Bệnh đái tháo đường nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng
Nước dừa có chứa nhiều chất có lợi cho sức khỏe và hàm lượng chất béo trong nước dừa không cao nên người bệnh tiểu đường có thể uống nước dừa. Tuy nhiên, chỉ nên bổ sung vừa đủ để mang lại hiệu quả tốt nhất không nên lạm dụng dễ dẫn tới nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
Nhiều người vẫn đang thắc mắc bị bệnh tiểu đường kiêng rau gì? Theo chia sẻ từ các bác sĩ chuyên khoa, bệnh lý đái tháo đường nên kiêng ăn một số rau củ như khoai tây, củ dền, cà chua, bắp ngô, khoai lang, chuối,...
Bệnh lý đái tháo đường cũng nên kiêng ăn một số thực phẩm có hại
Trên đây là toàn bộ những thông tin quan trọng về bệnh lý tiêu đường mà nhiều người đang gặp phải. Mong rằng, bạn đọc sẽ chủ động phòng ngừa và hãy đến Bệnh viện Phương Đông để thăm khám sức khỏe định kỳ nhé.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Hormon tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong rất nhiều hoạt động của cơ thể như ổn định nhiệt độ, nhịp tim và thực hiện các chức năng khác.
