Tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị bệnh tinh hoàn ẩn

Tổng quan về bệnh tinh hoàn ẩn

Trong quá trình hình thành bào thai, hai tinh hoàn nằm ở vị trí phía sau nằm satts hai quả thận. Khi thai nhi phát triển được 8 tháng tuổi, hau tinh hoàn sẽ di chuyển từ bụng qua bẹn rồi xuống bìu trước khi bé chào đời. Tinh hoàn ẩn là tình trạng khi lúc sinh là lúc sinh ra một trong hai tinh hoàn không di chuyển xuống dưới bìu và nằm ở bụng hoặc chỉ xuống ở bìu một phần. Thông thường một tinh hoàn bị ảnh hưởng và có đến 10% trẻ bị cả hai tinh hoàn.

Tỷ lệ mắc bệnh này ở bé trai là khoảng 3 đến 4% khi sinh, tỷ lệ này sẽ cao hơn khi trẻ sinh bị nhẹ cân hay sinh đôi, sinh non. Có một số trường hợp tinh hoàn có thể tự động di chuyển xuống bìu khi bé trai được 3 tháng tuổi. Nhưng nếu trong vòng 6 tháng tuổi, tinh hoàn không không chịu xuống bìu thì rất khó để tinh hoàn có thể tự động đi xuống và cần phải điều trị sớm. 

Tinh hoàn ẩn thường có kích thước nhỏ hơn bình thường và nhu mô thường nhão, mềm. Theo nghiên cứu cho thấy các trẻ có tinh hoàn bị ẩn thường có đường kính ống sinh tính khá nhỏ, mức độ xơ hoá tinh hoàn cũng khá cao hơn khiến độ thay đổi về  mô học của tinh hoàn có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau cả người bệnh.

Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn không di chuyển xuống dưới bìu 

Mắc bệnh tinh hoàn ẩn có nguy hiểm không?

Nhiệt độ bình thường ở bìu là thấp hơn so với cơ thể, khi tinh hoàn bị ẩn nằm tại vùng bụng hoặc vùng bẹn sâu sẽ chịu nhiệt độ cao của cơ thể rất khó phát triển và giảm đáng kể lượng tế bào nằm trong tinh trùng. Nếu các bé trai bị tinh hoàn bị ẩn ở một bên và ở vị trí ống bẹn, trẻ có thể có số lượng tinh trùng như bình thường. Trong khi, những bé trai bị ẩn cả 2 bên tinh hoàn sẽ có thể gây vô sinh rất cao.

Nếu người bệnh sao 5 tuổi không được phẫu thuật khi tinh hoàn bị ẩn có tỷ lệ vô sinh lên đến 75%. Những bệnh nhân này khi xét nghiệm tinh dịch đồ thường sẽ không có tinh trùng. Thậm chí, một số người còn không thể quan hệ tình dục được do thiếu hụt trầm trọng tiết tố. Khiến cho thể trạng những nam giới này thường yếu đuối và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống và tâm lý của người bệnh. 

Ngoài ra, người mắc bệnh này thường phối hợp với các dị tật bẩm sinh khác và sẽ làm nguy cơ gây vô sinh ở người bệnh. Trẻ em bị mắc bệnh nếu không được điều trị kịp thời có thể gặp các nguy cơ ung thư hoá tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, u ác tính, thoát vị bẹn, chấn thương tinh hoàn, hoặc gặp những tổn thương về mặt tâm sinh lý.

Bệnh tinh hoàn ẩn có nguy cơ dẫn tới vô sinh cao

Tinh hoàn ẩn có mấy loại?

Có hai dạng tinh hoàn bị ẩn như sau:

• Tinh hoàn ẩn sờ thấy: Là tình trạng có thể sờ được tinh hoàn ở ống bẹn, tinh hoàn lò xo.
• Tinh hoàn ẩn không sờ thấy: Là tinh hoàn nằm sâu ở lỗ bẹn hoặc trong ổ bụng và không sờ thấy tinh hoàn.

Ngoài ra, mọi người thường hay nhầm lẫn giữa tinh hoàn bị ẩn và tinh hoàn lạc chỗ, chúng không hề giống nhau:

• Tinh hoàn ẩn: Nghĩa là tinh hoàn không nằm trong bìu mà nằm dọc theo đường đi của tinh hoàn ở trong bụng, lỗ bẹn sâu, ống bẹn, lỗ bẹn nông.
• Tinh hoàn lạc chỗ: Tinh hoàn sau khi ra khỏi bẹn nông, đi lạc đến một vị trí khác và không đến bìu, có thể là tầng sinh môn, dây chằng bẹn hoặc cân đùi. Có đến 80% các trường hợp xảy ra chỉ ở một bên tinh hoàn với kích thước và chức năng bình thường.

Có 2 loại là tinh hoàn bị ẩn sờ thấy và tinh hoàn ẩn không sờ thấy

Nguyên nhân dẫn tới bệnh tinh hoàn ẩn

Sự di chuyển của tinh hoàn từ bụng xuống đến bìu có sự tác động của rất nhiều cơ chế. Vì vậy, nếu cơ chế này bị ảnh hưởng sẽ làm cho tinh hoàn không di chuyển được tới bìu gây nên tình trạng tinh hoàn bị ẩn. Một số nguyên nhân gây nên bệnh tinh hoàn bị ẩn và chứng dương vật nhỏ.                                     

• Người bệnh bị rối loạn hạ đồi, tuyến yên, tuyến sinh dục: Việc suy tuyến yên làm thiếu đi gonadotropin gây tình trạng tinh hoàn ẩn và chứng dương vật bị nhỏ.
• Việc sai lệch tổng hợp testosterone: do người bệnh thiếu 17α-hydroxylase, 5α-reductase,.. làm cho tinh hoàn không thể phát triển bình thường.
• Nguyên nhân do người bệnh mắc hội chứng giảm khả năng cảm nhận của các thụ thể androgen: Các bé trai do giảm cảm nhận của các thụ thể androgen dẫn tới sự phát triển các chức năng sinh dục bị ảnh hưởng dẫn tới sự đi xuống của tinh hoàn.
• Estrogen ảnh hưởng đến sự di chuyển của tinh hoàn di chuyển tới bìu: Bà mẹ trong quá trình mang thai nhi nam dùng diethylstilbestrol nhiều hay những loại thuốc kháng androgen thì thai nhi có nguy cơ bị tinh hoàn ẩn rất cao.
• Sự phát triển bất thường của dây chằng tinh hoàn tới bìu: Điều này làm cho tinh hoàn nằm lơ lửng trên đường di chuyển và không thể xuống được tới bìu.
• Ngoài ra, các yếu tố cơ học còn gây cản trở sự di chuyển của tinh hoàn như cuống mạch của tinh hoàn ngắn hoặc xơ hóa vùng ống bẹn, …

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới bệnh tinh hoàn ẩn

Một số triệu chứng bệnh Tinh hoàn ẩn

Bệnh tinh hoàn ẩn thường ở những bé trai khi sinh ra hoặc một số ít nam giới trưởng thành. Ở mỗi đối tượng bệnh có những biểu hiện như sau:

• Triệu chứng bệnh tinh hoàn bị ẩn ở bé trai: Không thể nhìn thấy hoặc sở thất tinh hoàn của trẻ ở vị trí bình thường ở bìu.
• Triệu chứng bệnh tinh hoàn bị ẩn ở người trưởng thành: Người bệnh sẽ tự sờ thấy trong bìu không có tinh hoàn hoặc có thể sờ thấy ở ống bẹn khi thất khối u nổi lên; Bìu của nam giới phát triển kém, tinh hoàn bị ẩn càng cao thì bìu sẽ càng kém phát triển; Hoặc người bệnh chủ sở thấy có một bên tinh hoàn.

Bìu kém phát triển là triệu chứng của bệnh tinh hoàn ẩn

Một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tinh hoàn ẩn cao

Có rất nhiều yếu tố có thể gây nên nguy cơ mắc bệnh tinh hoàn bị ẩn, như sau:

• Cân nặng lúc trẻ nam sinh thấp: Gần như 100% các bé trai sinh ra có cân nặng dưới 0,9 kg sẽ có tinh hoàn bị ẩn.
• Trẻ nam sinh non: Bệnh tinh hoàn bị ẩn thường xảy ở khoảng 3% bé trai sinh đủ tháng và lên đến 30% với trẻ sinh non.
• Gia đình có người bị tinh hoàn ẩn hoặc gặp những vấn đề về việc phát triển hệ sinh dục khác.
• Thai nhi mắc phải một số bệnh lý giúp ngăn cản sự tăng trưởng, điển hình như hội chứng Down hay bị khuyết tật vùng bụng.
• Trong thời kỳ mang thai bà mẹ sử dụng rượu hay những chất kích thích, bị tiểu đường thai kỳ.
• Bố mẹ tiếp xúc với thuốc trừ sâu trước khi mang thai.Vì vậy mà khi mang thai bà mẹ tuyệt đối không được sử dụng những chất tẩy rửa hay thuốc trừ sâu.

Những trẻ nam nhẹ cân có khả năng mắc bệnh cao 

Làm sao để phòng ngừa căn bệnh tinh hoàn ẩn

Bệnh tinh hoàn ẩn chịu sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố, trong đó có nhiều yếu tố có thể phòng tránh được như bà mẹ khi mang thai không nên dùng diethylstilbestrol và các chế phẩm kháng androgen. Đối với những bé trai bị nhẹ cân, sinh đôi hay sinh non, cha mẹ cần chú ý kiểm tra lúc tắm hoặc thay tã cho con xem bé có tinh hoàn bị ẩn hay không để có phương án điều trị kịp thời. 

Nếu cha mẹ phát hiện bé trai bị tinh hoàn cần đưa con đi khám tại các cơ sở ý tế uy tín để khám, chẩn đoán và điều trị sớm nhất, để tránh những nguy cơ về vô sinh hay bị ung thư tinh hoàn cùng những biến chứng nguy hiểm khác. Khi bé trai đến độ tuổi dậy thì ba mẹ hãy nói với con về những thay đổi về thể chất dạy trẻ cách tự kiểm tra tinh hoàn và báo ngay với ba mẹ khi có dấu hiệu bất thường.

Một địa chỉ uy tín và tin cậy để cha mẹ có thể đưa trẻ đám khám và điều trị là bệnh viện Đa khoa Phương Đông. Bệnh viện trang bị hệ thống máy móc hiện đại cùng đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn cao sẽ chẩn đoán chính xác nhất. Nếu gặp những vấn đề tinh hoàn sẽ được bác sĩ tư vấn và đưa ra phương án điều trị kịp thời cho bé nhà bạn.

Nên thăm khám thường xuyên khi thấy tinh hoàn có dấu hiệu bất thường

Những biện pháp chẩn đoán tinh hoàn ẩn hiện nay

Dưới đây là một số biện pháp chẩn đoán bệnh tinh hoàn bị ẩn, bao gồm như sau:

Lâm sàng

Đây là biện pháp mà người bệnh có thể tự sờ và nhận thấy không có tinh hoàn nằm ở dưới bìu hoặc thấy ở ống bẹn có khối u nổi lên. Hoặc người bệnh có thể thăm khám vùng bẹn bìu. Thông thường, bìu thường kém phát triển, tinh hoàn ẩn càng kém phát triển. Có đến khoảng 80% tình trạng bác sĩ có thể sờ thấy tinh hoàn nằm ngay ở trên ống bẹn. Tuy nhiên, tinh hoàn nằm ẩn ở trong ổ bụng hoặc ở lỗ bẹn sâu thì việc khám lâm sàng sẽ không phát hiện được.

Có thể phát hiện bệnh qua chẩn đoán lâm sàng

Cận lâm sàng

Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân tiến hành siêu âm bụng hoặc chụp cắt lớp vi tính ở bụng hay soi ổ bụng. Đây đều là những phương tiện giúp thăm dò từ thấp đến cao giúp xác định được vị trí của tinh hoàn ẩn. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp phát hiện những bất thường khác như u tinh hoàn, vôi hoá nhu mô tinh hoàn.

Bác sĩ có thể chỉ định siêu âm bụng để chẩn đoán bệnh

Một số xét nghiệm khác

Ngoài ra, người bệnh có thể thực hiện một số xét nghiệm sau đây:

• Nghiệm pháp HCG: Đây là một nghiệm pháp được sử dụng để xác định xem tinh hoàn có hay không và có trong tình trạng bệnh nhân cả hai tinh hoàn đều không sờ thấy.
• Các xét nghiệm về nội tiết tố: LH, prolactin, FSH, estradiol và testosterone.
• Các xét nghiệm để chỉ điểm khối u: αFP, β-HCG nên làm để phát hiện các tình trạng ác tính.

Xét nghiệm nhiễm sắc thể cũng có thể chẩn đoán được bệnh

Các biện pháp điều trị hiệu quả bệnh Tinh hoàn ẩn

Bệnh tinh hoàn bị ẩn cần được phát hiện sớm và điều trị bệnh trước năm bé trai lên lên 2 tuổi. Nếu bệnh có thể sờ thấy tinh hoàn ở ống bẹn, tinh hoàn sẽ có thể tự di chuyển xuống mà không cần phải điều trị. Vì vậy, khi trẻ được 6 tháng tuổi mà vị trí của tinh hoàn vẫn không về đúng chỗ, có thể sẽ cần đến một số biện pháp để can thiệp như sau:

Sử dụng thuốc nội khoa để điều trị

Phương pháp điều trị đầu tiên của bệnh này chính là sử dụng thuốc nội khoa để có thể cân bằng nội tiết tố, giúp tinh hoàn có thể tự di chuyển xuống bìu nhanh chóng. Việc điều trị rất đơn giản và được bác sĩ chỉ định đầu tiên.

Tiến hành phẫu thuật

Bên cạnh những loại thuốc điều trị nội khoa, bệnh tinh hoàn ẩn còn có thể điều trị bằng phẫu thuật. Việc phẫu thuật chỉ được chỉ định khi việc điều trị bằng nội khoa và không mang lại hiệu quả, và việc tiến hành phẫu thuật cần đảm bảo các nguyên tắc như sau:

• Thực hiện đưa tinh hoàn ra ngoài lớp phúc mạc và đóng phúc mạc.
• Phẫu tích, bóc tách và kéo dài cuống tinh hoàn để có thể chuyển tinh hoàn vào bìu.
• Phẫu thuật điều trị bệnh tinh hoàn ẩn là một phẫu thuật bảo tồn có độ khó cao, vì vậy cần được tiến hành khi có các phẫu thuật viên nhiều kinh nghiệm.
• Thời gian phẫu thuật hợp lý  nhất là khi trẻ được 1 đến 2 tuổi.
• Đối với nam giới đã trưởng thành, cần phải tiến hành phẫu thuật ngay nếu tinh hoàn chưa bị ung thư hóa thì việc tiến hành phẫu thuật hạ tinh hoàn, kết hợp với làm cân bằng nội tiết tố. Còn nếu tinh hoàn bị ung thư hóa thì cần cắt bỏ tinh hoàn và nạo vét hạch kết hợp với các phương pháp điều trị chống ung thư hỗ trợ.

Có thể sử dụng thuốc nội khoa hoặc phẫu thuật để điều trị

Bài viết trên đây là những thông tin chia sẻ về nguyên nhân, triệu chứng cùng những phương pháp điều trị hợp lý của bệnh tinh hoàn ẩn. Hãy thăm khám sức khỏe ngay nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào bất thường để có thể phát hiện bệnh và điều trị sớm nhất. Để đặt lịch nhanh chóng tại BVĐK Phương Đông, Quý khách vui lòng bấm số 1900 1806.