Bệnh tay chân miệng đã thực sự trở thành bệnh lưu hành quanh năm tại nước ta nhưng số ca tăng vọt chủ yếu ở giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12. Bệnh có những biểu hiện rất đặc trưng, tuy nhiên một số trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt có thực sự đáng lo ngại? Bệnh viện Đa khoa Phương Đông sẽ cung cấp những thông tin quan trong nhất về căn bệnh này để phụ huynh hiểu hơn và chăm sóc trẻ bị bệnh đúng cách.
Bệnh tay chân miệng là một loại bệnh truyền nhiễm gây ra bởi Coxsackie A 16 và Enterovirus 71 (EV71), trong đó Coxsackie A 16 có độ phổ biến lớn hơn EV 71, đều gây ra các biểu hiện lâm sàng tương tự nhau. Tuy nhiên EV71 có khả năng dẫn đến các biến chứng nặng nề hơn.
Theo thống kê của Cục Y tế dự phòng, số ca tử vong do biến chứng của Enterovirus 71 chủ yếu ở nhóm trẻ dưới 3 tuổi với tỷ lệ 75-86% trên tổng số ca tử vong do bệnh.
Mùa dịch tay chân miệng chủ yếu từ tháng 3 - 5 và từ tháng 9 - 12
Những loại virus này tồn tại trong đường tiêu hoá của người bệnh và có thể lây lan từ người này sang người khác. Bệnh rất hay gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi do sức đề kháng và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, tuy nhiên người trưởng thành vẫn hoàn toàn có khả năng bị bệnh. Thực tế, bệnh tay chân miệng nói chung và các trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt nói riêng không quá nguy hiểm và có thể tự khỏi trong khoảng 14 ngày.
Tuy nhiên ở trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ không được chăm sóc khoa học có khả năng gặp phải những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe về lâu dài, thậm chí có thể tử vong do bệnh.
Bệnh tay chân miệng rất dễ lây lan ở trẻ nhỏ, đặc biệt là các bé đang được chăm sóc và học tập tại trường mầm non. Bệnh tuy không được xếp vào loại nguy hiểm nhưng trong trường hợp hội tụ đủ các yếu tố nguy cơ cao như nhiễm virus Enterovirus 71, không được chăm sóc và hỗ trợ y tế tốt, trẻ có sức khỏe yếu đang mắc các bệnh khác,... sẽ rất dễ dẫn đến các biến chứng như:
Bệnh tay chân miệng có thể tự khỏi trong khoảng 2 tuần và ít để lại biến chứng nặng nề
Bệnh tay chân miệng gây ra bởi virus có những biểu hiện tăng dần qua từng giai đoạn. Cụ thể 4 giai đoạn của bệnh đó là:
Giai đoạn này thường kéo dài từ 3-7 ngày. Khi này, bệnh có các triệu chứng không rõ ràng và rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý đường hô hấp thông thường khác. Dấu hiệu tay chân miệng nhẹ ở giai đoạn đầu đó là:
Ở giai đoạn này, 1-2 ngày đầu bề mặt da của trẻ sẽ bắt đầu xuất hiện các nốt ban đỏ li ti tại bất cứ vị trí nào nhưng chủ yếu ở xung quanh miệng, lòng bàn tay, bàn chân. Tiếp theo đó, các nốt ban này sẽ dần tiến triển thành các nốt đỏ phỏng nước, có thể vỡ ra gây nên các vết loét ở miệng gây nên cảm giác đau đớn, không thể ăn uống do trẻ quấy khóc, đau vùng khoang miệng. Khi này được nhận định là trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt.
Trong giai đoạn ủ bệnh, trẻ quấy khóc mệt mỏi và bắt đầu xuất hiện các nốt ban
Giai đoạn này kéo dài 3-10 ngày với các dấu hiệu là nổi ban phỏng nước toàn thân, loét miệng, sốt cao, nôn trớ… Đây là giai đoạn nặng nhất của bệnh, diễn biến nhanh và có thể dẫn đến biến chứng nhiều nhất.
Ngoài các biểu hiện đặc trưng theo từng giai đoạn, trẻ bị tay chân miệng còn có các dấu hiệu như:
Hình ảnh nốt chân tay miệng, nốt ban nổi khắp toàn thân và dần chuyển thành các nốt phỏng nước
Bệnh chân tay miệng trẻ em có thể được chẩn đoán chính xác bằng các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, tuy nhiên phải mất 2-3 tuần mới có kết quả nên thông thường các bệnh viện sẽ không thực hiện do khi này bệnh đã tự khỏi. Do đó đa phần, các bệnh nhân sẽ được chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu điển hình, từ đó có phác đồ điều trị phù hợp.
Bệnh chân tay miệng được chẩn đoán chủ yếu dựa vào dấu hiệu lâm sàng
Đa phần các trẻ nhỏ bị bệnh tay chân miệng có thể được chăm sóc và điều trị tại nhà dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh thường tự khỏi và cơ thể sẽ phục hồi sau 7-10 ngày, tuy nhiên không tránh khỏi một số trường hợp có thể gặp biến chứng nặng hơn.
Bệnh hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do đó mà việc chăm sóc trẻ đúng cách có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình giảm triệu chứng bệnh và là cách nhanh hết tay chân miệng hiệu quả. Trong thời gian chăm sóc trẻ bị bị tay chân miệng nhưng không sốt hoặc sốt kèm triệu chứng, cha mẹ nên lưu ý những điều sau đây:
Trẻ ngay khi được phát hiện bệnh cần nhanh chóng được cách ly với người nhà, không đến nơi đông người như nhà trẻ, trường học, khu vui chơi công cộng,... Trẻ nên được nghỉ ngơi trong không gian riêng 10-14 ngày kể từ khi phát bệnh. Người chăm sóc trẻ cần đeo khẩu trang, rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, ngủ riêng, không ăn chung với trẻ để tránh bị lây bệnh.
Cho trẻ bị bệnh cách ly và chăm sóc tại nhà
Trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt nói riêng và khi bị bệnh nói chung thường mệt mỏi, khó chịu trong người nên việc bỏ ăn rất thường gặp. Nhất là khi bị bệnh này, khoang miệng của trẻ nổi phỏng nước, gây loét nên cảm giác đau đớn, khó chịu, miệng tiết nước bọt liên tục sẽ càng khiến trẻ sợ hãi khi ăn.
Dinh dưỡng vẫn là yếu tố quan trọng giúp trẻ đủ sức chống chọi với bệnh tật, do đó cha mẹ hãy động viên trẻ ăn và chế biến các loại thức ăn dạng lỏng, mềm, dễ nuốt và dễ tiêu hoá. Nên chia làm nhiều bữa nhỏ, không ép trẻ ăn quá nhiều, chọn các loại thực phẩm giàu dưỡng chất để tăng cường sức khỏe cho con.
Bên cạnh đó, hãy cho trẻ uống nhiều nước, có thể uống nước lạnh vừa hoặc hơi ấm, không nên cho trẻ uống nước quá nóng vì có thể khiến các vết loét trong khoang miệng trầm trọng hơn. Không nên cho trẻ ngậm ti giả hay ăn bằng các loại thìa quá chứng tránh làm tổn thương các vết ban phỏng nước.
Trẻ bị tay chân miệng có nên tắm không? Bệnh tay chân miệng gây nên các vết ban, loét trên da nên vùng da loét rất dễ bị nhiễm trùng và lây lan sang các vùng da khác. Cha mẹ hãy vệ sinh cho trẻ và cả người chăm sóc bé, không cần kiêng việc tắm nhưng cần thực hiện ở phòng kín gió và dùng các loại xà phòng chuyên dụng cho da bé.
Không cần kiêng tắm với trẻ bị tay chân miệng
Ngoài ra các vật dụng mà trẻ sử dụng như đồ chơi, quần áo, tã lót, khăn lau, khăn tắm, bình sữa, thìa bát ăn,... nên dùng riêng biệt và vệ sinh hàng ngày bằng dung dịch chuyên dụng. Bệnh có thể khỏi trong vài tuần nhưng virus có thể tồn tại trong hệ tiêu hoá và thải đường phân trong vài tháng. Do đó với trẻ đã từng bị bệnh cần được xử lý chất thải an toàn.
Cha mẹ không tự ý dùng thuốc điều trị chân tay miệng ở trẻ nhỏ, đặc biệt là việc dùng thuốc kháng sinh tự mua là điều cấm kỵ bởi kháng sinh không thể diệt được virus mà chỉ có tác dụng diệt vi khuẩn. Do đó nếu trẻ bị tay chân miệng uống kháng sinh sẽ không đem lại hiệu quả mà ngược lại còn gây ra rất nhiều tác hại đến sức khỏe và hệ miễn dịch của trẻ.
Với trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt chỉ cần thực hiện chăm sóc phù hợp, tuy nhiên khi tiến triển đến giai đoạn nặng sẽ kèm theo sốt cao liên tục. Cha mẹ khi này nên đưa trẻ đi khám, khi này bác sĩ có thể dùng paracetamol hoặc ibuprofen để hạ sốt cho trẻ và một số thuốc kê đơn khác để làm giảm phản ứng viêm và giảm đau tại các nốt phỏng ở miệng. Có thể bôi thuốc Xanh methylen lên các vết phỏng loét trên da để tránh viêm nhiễm.
Lưu ý: Aspirin tuyệt đối không được dùng cho trẻ nhỏ bởi có thể gây nên hội chứng Reye có khả năng dẫn đến tử vong.
Trong thời điểm bùng dịch và sinh sống tại vùng dịch, cha mẹ hãy thực hiện các biện pháp để bảo vệ con trẻ bằng cách:
Trẻ và người chăm sóc trẻ cần rửa tay xà phòng thường xuyên
Dưới đây là những thắc mắc thường gặp mà cha mẹ trẻ vẫn còn băn khoăn khi trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt. Bạn hãy cùng chuyên gia giải đáp chi tiết:
Nếu trẻ bị bệnh với các biểu hiện thông thường thì cha mẹ chỉ cần thực hiện chăm sóc là có thể tự khỏi. Tuy nhiên nếu trẻ sốt cao liên tục có dấu hiệu i vì, suy nhược cơ thể, tiểu ít hoặc không tiểu trong 6 giờ, da khô mất nước,... thì cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện. Cụ thể hơn, các trường hợp sau nên được đi khám để theo dõi:
Bệnh tay chân miệng hoàn toàn có khả năng tái nhiễm nhiều lần, thậm chí có trẻ mắc tới 4 lần. Lý do là bởi sau khi mắc bệnh, cơ thể tuy có sản sinh ra kháng thể nhưng không đủ và không bền vững theo thời gian để chống lại đợt tấn công khác của virus. Bên cạnh đó, một số ca bệnh còn ghi nhận nguyên nhân gây ra bởi các chủng virus khác thuộc nhóm vi rút đường ruột (Enterovirus) nên trẻ vẫn có khả năng mắc bệnh.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể tái nhiễm nhiều lần
Triệu chứng nổi phỏng nước trong miệng gây đau của bệnh tay chân miệng có thể khiến nhiều bậc cha mẹ nhầm lẫn với tình trạng viêm họng mụn nước hay viêm miệng, lợi. Hai bệnh lý này vẫn có những điểm khác biệt mà bạn cần phân biệt đó là tình trạng sốt, phát ban hay các vết loét có xuất hiện tại các vị trí như lòng bàn tay, bàn chân, hậu môn,... hay không. Bởi các bệnh về miệng thường chỉ ảnh hưởng tới phía sau cổ họng amidan, vòm miệng, niêm mạc môi trong, lợi, má, lưỡi nhưng không ảnh hưởng đến lòng bàn tay, bàn chân.
Bệnh tay chân miệng rất dễ gặp ở trẻ với các biểu hiện lâm sàng nhận biết được khá dễ dàng. Một số trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt tuy nhiên đa số sẽ có tình trạng sốt cao trong giai đoạn toàn phát cần hết sức lưu tâm. Cha mẹ hãy cho trẻ đến khám ngay tại bệnh viện Đa khoa Phương Đông khi trẻ có dấu hiệu bệnh để được tư vấn chăm sóc và hỗ trợ y tế kịp thời.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Nguồn tham khảo
Với những mẹ sinh mổ, việc gọi sữa sau sinh có thể gặp nhiều khó khăn hơn so với sinh thường. Vậy làm thế nào để mẹ sau sinh mổ...
