Ung thư tuyến tụy là bệnh ung thư ác tính thường gặp ở đường tiêu hóa, theo thống kê có tỷ lệ tử vong cao thứ 4 trên thế giới. Ở người lớn tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh nhưng theo xu hướng gần đây, bệnh ngày càng có xu hướng trẻ em. Bệnh thường lây lan nhanh, hiếm khi được phát hiện trong giai đoạn đầu, vậy nên đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.
Ung thư tuyến tụy (Pancreatic cancer) là dạng ung thư có liên quan đến các mô của ung thư tụy - cơ quan nội tiết gần túi mật, sau dạ dày. Tuyến tụy đóng vai trò sản xuất các enzyme hỗ trợ tiêu hóa, hormone thực hiện điều hòa đường huyết. Trong dạng ung thư này các tế bào xuất phát từ tuyến tụy sẽ phân chia không có sự kiểm soát, lây lan đến mô lân cận, hình thành nên u ác tính.
Đây là căn bệnh ít gặp so với những dạng ung thư khác nhưng lại gây nguy hiểm cao bởi ít biểu hiện ở những giai đoạn sớm, dẫn đến tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh khá cao. Đa số các bệnh nhân ung thư sau điều trị phẫu thuật thường chỉ sống được từ 2-3 năm, hơn nữa khả năng tái phát ung thư cũng khá lớn. Chính vì thế, phát hiện sớm bệnh, sàng lọc ung thư là cần thiết.
Các tế bào xuất phát từ tuyến tụy sẽ phân chia không có sự kiểm soát gây ung thư
Ung thư tại tuyến tụy được chia thành 2 nhóm chính, dựa vào vùng bị ảnh hưởng đến chức năng nội hoặc ngoại tiết:
Đa phần bệnh ung thư tụy có nguồn gốc khởi phát từ phần ngoại tiết của tuyến tụy, nơi chịu trách nhiệm sản xuất các enzyme tiêu hóa. Trong đó, phổ biến nhất là dạng ung thư biểu mô (adenocarcinoma), chiếm đến 85% tổng số các trường hợp ung thư tụy. Dạng ung thư này có thể bắt nguồn từ những tế bào có liên quan đến ống dẫn của tuyến tụy, bệnh lý ác tính điển hình như:
Đa phần bệnh ung thư tụy có nguồn gốc khởi phát từ phần ngoại tiết
Đây là dạng ít phổ biến, có thể ảnh hưởng đến chức năng sản xuất hormone tuyến tụy. Đa phần dạng u tụy này khá lành tính và ít có khả năng xâm lấn hơn ung thư biểu mô tuyến tụy.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư tụy thường là:
Mắc tiểu đường có nguy cơ dễ ung thư tuyến tụy
Hiện nay, nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh ung thư tuyến tụy vẫn chưa được xác định cụ thể. Nhưng theo các nghiên cứu liên quan, đã chỉ ra được nhiều yếu tố có thể liên quan đến cơ chế sản sinh bệnh là:
Yếu tố này chiếm khoảng 10-15% nguyên nhân gây bệnh, sự liên quan này có thể được chia thành 2 nhóm:
Những người mắc các bệnh lý mãn tính ở tụy thường có nguy cơ mắc bệnh cao, bao gồm:
Một số yếu tố liên quan đến môi trường sống cũng như sinh hoạt của người bệnh có liên quan đến nguyên nhân ung thư tụy như:
Tuổi đời càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng lớn bởi cơ thể đã lão hóa và sức đề kháng giảm dần. Theo thống kê, hơn một nửa ca mắc ung thư về tụy là những người hơn 70 tuổi nhưng lại rất hiếm xảy ra ở những người trước 40 tuổi. Về giới tính, theo thống kê bệnh ung thư tụy cũng gặp nhiều ở nam giới nhiều hơn.
Triệu chứng ung thư tuyến tụy giai đoạn đầu thường rất nghèo nàn, đến khi bệnh lan tràn các triệu chứng lâm sàng đã khá đa dạng. Những triệu chứng cụ thể khi mắc ung thư tụy:
Đây là dấu hiệu điển hình nhất, thường xuất hiện sau khi phát bệnh khoảng 1-2 tháng. Mức độ đau bụng tăng dần theo tiến triển của bệnh, nhưng ban đều thường chỉ đau thoáng qua vùng thượng vị nên nhiều người thường nhầm lẫn với viêm dạ dày.
Đau bụng thường khởi phát ở vùng thượng vị, bệnh khi tiến triển có thể lan sang 2 bên, sau lưng, cơn đau có thể không liên tục nhưng thường nặng hơn sau ăn hoặc nằm ngừa. Biểu hiện này thường xuất hiện từ từ, song cũng có những bệnh nhân đau đột ngột và dữ dội do u làm tắc ống.
Mức độ đau bụng tăng dần theo tiến triển của bệnh
Điển hình triệu chứng lúc này là vàng da và nước tiểu có màu sẫm. Triệu chứng do ung thư tụy gây nên là vàng da liên tục, tăng dần do u tắc mật chính làm cho dịch mật từ gan không xuống được phần tá tràng. Từ đó, khiến cho mật không vào trong máu gây ra hiện tượng vàng da và nước tiểu màu sẫm.
Triệu chứng do ung thư tụy gây nên là vàng da liên tục
Phần u tụy khiến cản trở enzyme đi xuống ruột non tiêu hóa thức ăn, đây là một trong những nguyên nhân khiến cho người bệnh suy kiệt nhanh chóng. Biểu hiện bệnh là đi ngoài sống phân do thức ăn chưa tiêu hóa hết, nôn, chán ăn, suy nhược, sụt cân…
Bệnh tiểu đường có thể xuất hiện cùng lúc với ung thư tụy nhưng cũng có khoảng 25% bệnh nhân có khởi phát bệnh tiểu đường trước khi phát hiện bệnh ung thư tụy trong thời gian dưới 2 năm.
Việc điều trị bệnh sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như kích thước, vị trí và các giai đoạn của khối u, sức khỏe và mức độ thể lực của người bệnh. Lựa chọn phương pháp cần được thảo luận kỹ, nguyện vọng của người bệnh cũng như bệnh lý đi kèm…
Phẫu thuật cắt bỏ khối u (cắt bỏ) được xem là phương pháp điều trị đầu tiên và duy nhất được tính đến cho bệnh nhân ung thư tuyến tụy . Mục đích của việc này là loại bỏ phần mô bị ung thư cùng với những mô lành mạnh để ngăn chặn quay trở lại.
Nhưng thực tế, điều này chỉ thực hiện ở khoảng 20% bệnh nhân, bởi hầu hết các bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn, ảnh hưởng đến các mạch máu. Việc loại bỏ khối u xung quanh các mạch máu lớn hiếm khi được thực hiện, bởi thực hiện rất khó, không thể cắt bỏ hoàn toàn gây thiệt hại đến các mạch máu.
Tùy theo tình trạng bệnh ung thư tụy mà bác sĩ có thể thực hiện:
Việc loại bỏ khối u xung quanh các mạch máu lớn hiếm khi được thực hiện
Đây là phương pháp được áp dụng để tiêu diệt, làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư và sử dụng khá phổ biến. Hóa trị liệu chỉ có tác dụng bổ trợ sau khi điều trị trước hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ. Đôi khi hóa trị cũng sẽ được phối hợp cùng xạ trị để nâng cao hiệu quả, kéo dài sự sống cho bệnh nhân, giảm đau đớn cũng như khó chịu ở giai đoạn cuối.
Sau khi điều trị, bệnh nhân cần được kiểm tra định kỳ để có thể phát hiện sớm khả năng quay trở lại. Thông thường sẽ thực hiện xét nghiệm chỉ số CA19.9, chụp CT/scan theo định kỳ hoặc khi người bệnh có bất cứ triệu chứng nào khác.
Thật không may, trường hợp ung thư tuyến tụy sau khi thực hiện cắt bỏ rất hay bị tát phát. Vậy nên, sau khi điều trị phẫu thuật xong, người bệnh cần thực hiện chế độ ngủ nghỉ hợp lý mạnh, đôi khi cần bổ sung thêm insulin hoặc men tiêu hóa để bù đắp những thiếu hụt bởi phần tụy đã bị cắt bỏ.
Sau khi điều trị, bệnh nhân cần được kiểm tra định kỳ để có thể phát hiện sớm
Phương pháp điều trị theo cơ chế miễn dịch hiện nay mang đến những kết quả rất khả quan cho một số bệnh lý như ung thư hắc tố, ung thư phổi… Nhưng đối với ung thư tuyến tụy phương pháp này không mang lại hiệu quả như mong đợi do môi trường khối u bị chi phối bởi các tế bào ức chế miễn dịch thường hoạt động rất thấp.
Hiện nay, các chiến lược điều trị kết hợp với đáp ứng miễn dịch tự nhiên cũng như phá vỡ các rào cản môi trường khối u hứa hẹn sẽ giúp cải thiện việc chăm sóc cho bệnh nhân ung thư tụy.
Hiện nay, vẫn chưa có bất cứ nguyên tắc nào làm tiêu chuẩn để phòng tránh bệnh ung thư tụy. Tuy nhiên, dựa theo những yếu tố nguy cơ gây bệnh, chuyên gia khuyến cáo có thể thực hiện những biện pháp cơ bản sau:
Có chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau củ quả là cách đảm bảo phòng ngừa hiệu quả
Bệnh ung thư tuyến tụy là bệnh gây nguy cơ tử vong cao, khiến bệnh nhân lo lắng. Bệnh Viện Đa Khoa Phương Đông sẽ giải đáp những câu hỏi liên quan để người bệnh bớt băn khoăn:
Câu trả lời là có, nhưng việc chữa khỏi cũng như kéo dài sự sống cho bệnh nhân phụ thuộc nhiều vào giai đoạn bệnh cũng như tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Việc phát hiện sớm sẽ giúp cho kết quả điều trị tốt hơn, phẫu thuật được xem là phương pháp duy nhất để điều trị.
Việc phát hiện sớm sẽ giúp cho kết quả điều trị tốt hơn cho bệnh nhân ung thư tụy
Theo dự đoán của tổ chức hành động chống ung thư, đến năm 2030, căn bệnh này sẽ “vươn lên” đứng thứ 2 trong những căn bệnh nguy hiểm nhất, cao hơn cả ung thư vú và ung thư ruột kết. Tỷ lệ khả năng sống sót khi mắc bệnh rất thấp, chiếm khoảng 94% số bệnh nhân chẩn đoán mắc bệnh sẽ chết trong vòng 5 năm.
Nguyên nhân là do bệnh có rất ít những dấu hiệu cảnh báo trong giai đoạn đầu, và nhiều ca mắc bệnh chỉ được chẩn đoán khi bệnh đã bước sang giai đoạn cuối. Nhưng thực tế, dù có phát hiện sớm, cơ hội sống của bệnh nhân mắc ung thư tuyến tụy cũng là một con số khiêm tốn. Trong giai đoạn đầu khi khối u còn khu trú trong tuyến tụy, mới đạt kích thước nhỏ hơn hoặc bằng 2cm, khả năng sống thêm 5 năm chỉ đạt khoảng 14%.
Tỷ lệ này sẽ giảm dần phụ thuộc vào giai đoạn sớm hoặc muộn hơn tính từ lúc chẩn đoán được bệnh. Trong giai đoạn cuối cùng khi mà tế bào ác tính đã chi chuyển đến nhiều mô khác trong cơ thể, khả năng sống sót thêm 5 năm của bệnh nhân chỉ còn khoảng 1%.
Nếu như cảm thấy cơ thể có những biểu hiện như sút cân nhanh, vàng mắt, vàng da, đau lưng hãy đi đến ngay các cơ sở y tế để khám bệnh. Nhưng tốt nhất, hãy nên thực hiện thăm khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và có hướng điều trị kịp thời.
Ung thư tuyến tụy là căn bệnh rất nguy hiểm, tiên lượng sống của người bệnh rất thấp. Bên cạnh việc phải đối mặt với sự nguy hiểm với tính mạng, người bệnh còn gặp phải nhiều vấn đề biến chứng như:
Ung thư tuyến tụy là căn bệnh rất nguy hiểm, tiên lượng sống của người bệnh rất thấp
Qua những thông tin trên, bạn có thể hiểu hơn về căn bệnh vô cùng nguy hiểm là ung thư tuyến tụy. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm, ngăn chặn bệnh từ ban đầu là vô cùng quan trọng. Đến ngay với Bệnh Viện Phương Đông để thăm khám, phát hiện nguy cơ và có hướng điều trị thích hợp.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Tầm soát ung thư dạ dày là cách chẩn đoán sớm các tổn thương, bất thường ở dạ dày qua các can thiệp nội soi dạ dày, chụp cắt lớp...
