Viêm màng não mô cầu: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị và phòng ngừa

Viêm màng não mô cầu là gì?

Viêm màng não mô cầu là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, xuất hiện đột ngột và đi kèm với nhiều triệu chứng như đau đầu dữ dội, sốt cao, buồn nôn và nôn, cứng cổ và các đốm xuất huyết hình sao hoặc mụn nước. Khi bệnh được phát hiện sớm và điều trị tích cực, tỷ lệ tử vong dao động từ 5% đến 15%.

Bệnh có thể biểu hiện dưới nhiều dạng lâm sàng, bao gồm viêm màng não tủy cấp có mủ, viêm màng trong tim, viêm khớp và nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu. Tại các khu vực có bệnh lưu hành, khoảng 5- 10% dân số nhiễm vi khuẩn não mô cầu ở hầu họng nhưng không có triệu chứng lâm sàng. Dạng nhiễm khuẩn không triệu chứng này thường thấy trong các vụ dịch và đóng vai trò quan trọng trong việc lây lan bệnh trong cộng đồng.

Viêm màng não mô cầu là gì?

Nguyên nhân gây nên bệnh viêm màng não mô cầu

Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây qua đường hô hấp, do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh có thể xảy ra suốt cả năm, nhưng thường bùng phát thành dịch vào mùa thu, đông và xuân.

Vi khuẩn não mô cầu được phân thành 4 nhóm chính: A, B, C và D, trong đó nhóm A là phổ biến nhất tại Việt Nam. Ngoài ra, còn có các nhóm huyết thanh khác như W-135, X, Y, và Z, mặc dù độc lực không cao nhưng vẫn có thể gây bệnh.

Tỷ lệ mắc bệnh viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu ở trẻ em thay đổi theo độ tuổi: trẻ càng nhỏ, nguy cơ mắc bệnh càng cao; ngược lại, nguy cơ này giảm dần khi trẻ lớn lên. Nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị tích cực theo đúng phác đồ, tỷ lệ khỏi bệnh có thể đạt từ 85% đến 95%.

Nguyên nhân gây nên bệnh viêm màng não mô cầu là gì?

Viêm màng não mô cầu có những loại nào?

Viêm màng não mô cầu có thể được chia thành nhiều loại khác nhau, mỗi loại đều có những đặc điểm và nguy cơ riêng biệt.

Nhóm A, C, Y, W

Vi khuẩn não mô cầu được phân loại thành khoảng 12 nhóm huyết thanh dựa trên đặc tính của vỏ polysaccharide. Trong số này, các tuýp A, C, Y, và W là nguyên nhân chính gây ra các đợt dịch trên toàn cầu. Ở Việt Nam, tuýp A là phổ biến nhất, cùng với các tuýp C, Y, W thường xuyên gây bệnh.

Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 1,2 triệu ca viêm não mô cầu trên thế giới, với khoảng 135.000 ca tử vong, chiếm khoảng 11% tổng số ca mắc. Tỷ lệ mắc bệnh ở Việt Nam là khoảng 2,3 trên 100.000 dân, xếp thứ 6 trong số 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất.

Viêm màng não mô cầu BC

Viêm màng não mô cầu BC là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, gây nhiễm trùng màng não và có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng. Viêm màng não mô cầu là bệnh do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Ở trẻ em, đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm màng não mô cầu nhóm B.

Đối với người lớn, nguyên nhân thứ hai là viêm màng não do virus. Chính vì vậy, trẻ em cần được bảo vệ bằng các biện pháp phòng ngừa an toàn để tránh mắc bệnh.

Loại viêm màng não mô cầu B

Trẻ em là nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc và tử vong do viêm màng não mô cầu nhóm B. Dù được điều trị, tỷ lệ tử vong vẫn dao động từ 5-10%. Khoảng 10% trẻ sống sót sau khi mắc bệnh phải chịu các di chứng nghiêm trọng về thể chất và thần kinh, trong khi hơn 30% có nguy cơ bị cắt cụt chi, mất thính lực, hoặc gặp rối loạn tâm lý.

Bệnh rất nguy hiểm vì thường được phát hiện muộn và dễ nhầm lẫn trong chẩn đoán, dẫn đến việc điều trị không kịp thời. Đặc biệt, các dấu hiệu của bệnh càng khó nhận diện ở trẻ nhỏ.

Chi phí điều trị viêm màng não do não mô cầu thường rất cao, từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng, chưa bao gồm các khoản chi phí nuôi dưỡng và chăm sóc lâu dài cho trẻ em mắc di chứng nặng. Đối với trẻ nhỏ, chi phí điều trị và theo dõi di chứng lâu dài thường cao hơn.

Biểu hiện bệnh viêm màng não mô cầu là gì?

Dấu hiệu của bệnh viêm màng não mô cầu là gì?

Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, với các triệu chứng xuất hiện đột ngột như:

• Đau đầu dữ dội.
• Sốt cao nhanh chóng.
• Buồn nôn và nôn mửa.
• Gặp hiện tượng cổ cứng.
• Người bệnh có thể gây ra tình trạng hôn mê.
• Xuất hiện tử ban đặc trưng: Thường xuất hiện 1-2 ngày sau khi sốt, ban đầu dưới dạng chấm nhỏ, sau đó lan rộng và phát triển thành các mảng có hình dạng không đều hoặc bọng nước. Kích thước của tử ban có thể từ 1-2mm đến vài cm, màu sắc đỏ thẫm hoặc tím sẫm, với bờ không đều, bề mặt phẳng và đôi khi có hoại tử ở trung tâm, thường xuất hiện ở vùng hông và hai chi dưới.

Tại các khu vực có bệnh lưu hành, tỷ lệ người nhiễm vi khuẩn não mô cầu nhưng không biểu hiện triệu chứng lâm sàng chiếm khoảng 5- 10%, đóng vai trò quan trọng trong việc lây truyền bệnh trong cộng đồng.

Dấu hiệu trẻ bị viêm màng não mô cầu là gì? 

Biến chứng của viêm màng não mô cầu là gì?

Nếu bệnh không được điều trị kịp thời, viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn tới tử vong. Các biến chứng này được chia thành hai nhóm:

Biến chứng sớm bao gồm:

• Đông máu nội mạch lan tỏa.
• Tăng áp lực nội sọ.
• Xuất hiện co giật.
• Suy chức năng các cơ quan.
• Trụy tuần hoàn.

Biến chứng muộn bao gồm:

• Mất thị lực.
• Mất thính lực.
• Suy giảm thần kinh kéo dài.
• Chậm phát triển não bộ, giảm chỉ số IQ.
• Hoại tử nặng nề, có thể dẫn đến cắt cụt chi.

Xem thêm:

• Triệu chứng viêm màng não ở trẻ em - Nguyên nhân và cách điều trị
  
• Viêm màng não mô cầu ACYW chẩn đoán và điều trị ra sao?
  

Chẩn đoán viêm màng não mô cầu

Ngoài các triệu chứng đặc trưng của viêm màng não mô cầu, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp và kịp thời, bao gồm:

• Chụp cộng hưởng từ (MRI).
• Chụp CT.
• Cấy máu.
• Xét nghiệm máu.
• Nhuộm và soi dịch hầu họng.
• Xét nghiệm dịch não tủy.

Điều trị bệnh viêm màng não mô cầu như thế nào?

Viêm màng não mô cầu ở trẻ em tiến triển nhanh, vì vậy cần điều trị kịp thời. Bước đầu tiên, bác sĩ sẽ tiêm kháng sinh vào tĩnh mạch để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Khi tình trạng bệnh đã được kiểm soát, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống.

Trong trường hợp bệnh trở nên nghiêm trọng, gây sốc nặng và xuất hiện các biến chứng, bác sĩ sẽ tập trung vào điều trị các biến chứng đó, bao gồm hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn, cân bằng dịch điện giải và hỗ trợ tim mạch.

Có những biện pháp nào để phòng ngừa viêm màng não mô cầu?

Để phòng ngừa viêm màng não mô cầu ở cả người lớn và trẻ em, cần thực hiện các biện pháp sau:

• Tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức, đặc biệt ở các khu vực có dịch, giúp người dân phát hiện bệnh sớm, thực hiện cách ly bệnh nhân và phối hợp chặt chẽ với nhân viên y tế để phòng chống dịch.
• Duy trì vệ sinh tại nơi ở và môi trường xung quanh, cần đảm bảo nhà trẻ và lớp học luôn thông thoáng, sạch sẽ và đủ ánh sáng.
• Giám sát các khu vực có ổ dịch cũ, phát hiện sớm các trường hợp sốt hoặc viêm hầu họng và thực hiện xét nghiệm khi cần thiết để phát hiện người bình thường mang vi khuẩn não mô cầu.
• Điều trị triệt để bệnh nhân tại cơ sở y tế và cung cấp điều trị dự phòng cho những người tiếp xúc gần.
• Não mô cầu nhóm A phổ biến ở Việt Nam nhưng chưa có vắc-xin phòng ngừa, do đó cần duy trì giám sát dịch tễ học chặt chẽ.
• Nếu có dấu hiệu của viêm màng não mô cầu, cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế uy tín để được khám và điều trị kịp thời.

Có những biện pháp nào để phòng ngừa viêm màng não mô cầu?

Viêm màng não mô cầu là một bệnh nguy hiểm và có khả năng lây truyền qua đường hô hấp, vì vậy tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu là một biện pháp phòng ngừa quan trọng theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế.

Hy vọng qua bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Viêm màng não mô cầu là gì? Với những thông tin vô cùng hữu ích, chắc chắn sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về bệnh viêm màng não mô cầu và có cách phòng ngừa hiệu quả. Ngoài ra, nếu như bạn còn có bất cứ câu hỏi gì liên quan đến bệnh viêm màng não mô cầu hãy liên hệ ngay tới Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua hotline 1900 1806 để được thăm khám, tư vấn và điều trị bệnh trong thời gian sớm nhất.

Phương Đông luôn sẵn lòng phục vụ quý khách!