Vỡ tử cung là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách chăm sóc

Nguyễn Thu Hà

19-07-2022

goole news
16

Vỡ tử cung là một trong năm tai biến sản khoa thường gặp xảy ra trong quá trình mang thai và giai đoạn chuyển dạ đẻ. Tai biến này có thể phòng ngừa nếu nguyên nhân gây vỡ tử cung khi mang thai được phát hiện sớm và xử lý kịp thời.

Theo các chuyên gia y tế, mỗi năm có hàng triệu phụ nữ mang thai và sinh con khỏe mạnh, an toàn. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều có thể sinh con dễ dàng và không gặp rủi ro. Đặc biệt, ở ba cuối thai kỳ, khi thai nhi chuẩn bị chào đời, nếu sản phụ có dấu hiệu chảy máu âm đạo thì một trong những tai biến sản khoa được các bác sĩ chẩn đoán đó chính là vỡ tử cung.

Vỡ tử cung là gì?

Vỡ tử cung là một tai biến sản khoa gây nguy hiểm cho cả thai phụ lẫn thai nhi, do vỡ tất cả các lớp của tử cung mà không phải do phẫu thuật. Triệu chứng điển hình là chảy máu, có thể tống xuất một phần hay toàn bộ các phần thai vào ổ bụng. Hiện tượng tai biến này có thể gặp trong hai thời kỳ mang thai: Thời kỳ thai nghén hoặc trong thời kỳ chuyển dạ.

Những hình thái lâm sàng trong vỡ tử cung:

  • Vỡ tử cung hoàn toàn: Tử cung bị tổn thương ở toàn bộ các lớp từ niêm mạc cho đến cơ tử cung, phúc mạc. Thai và rau thai thường bị đẩy vào ổ bụng.
  • Vỡ tử cung dưới phúc mạc: Tử cung bị tổn thương ở lớp niêm mạc và cơ, lớp phúc mạc vẫn còn nguyên vẹn.
  • Vỡ tử cung phức tạp: Tương tự các dấu hiệu của vỡ tử cung hoàn toàn nhưng kèm theo là sự tổn thương tạng xung quanh như niệu quản, mạch máu, bàng quang, đại - trực tràng,...
  • Vỡ tử cung khi có sẹo mổ cũ: Thường vết mổ sẽ bị nứt một phần, ít chảy máu, chẩn đoán được khi mổ lấy thai hoặc khi kiểm soát tử cung.

Đây là một bệnh lý nguy hiểm trong tai biến sản khoa nhưng nếu phát hiện sớm và xử lý kịp thời có thể cứu sống cả mẹ và con.

Những tháng cuối thai kỳ mẹ bầu nên đi khám thai liên tục để phát hiện sớm mọi nguy hiểm, trong đó có tai biến vỡ tử cung

Những tháng cuối thai kỳ mẹ bầu nên đi khám thai liên tục để phát hiện sớm mọi nguy hiểm, trong đó có tai biến vỡ tử cung

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ dẫn đến vỡ tử cung là gì?

Nguyên nhân dẫn đến vỡ tử cung

Nguyên nhân chính gây vỡ tử cung trong chuyển dạ là do áp lực tăng trong quá trình chuyển dạ, khi thai nhi di chuyển qua ống sinh của mẹ. Áp lực này sẽ khiến cho tử cung bị rách và thường rách theo vị trí của vết sẹo do sinh mổ lần trước. Đây cũng chính là nguyên do mà bác sĩ thường khuyên sản phụ không nên sinh thường nếu đã từng sinh mổ trước đó.

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến vỡ tử cung

Khi nói về các yếu tố nguy cơ dẫn đến vỡ tử cung, các chuyên gia thường chia ra làm hai trường hợp: vỡ tử cung trong lúc mang thai và trong cuộc sinh.

  • Những yếu tố nguy cơ trong lúc mang thai: có sẹo mổ cũ trên tử cung. Đặc biệt là trường hợp khi sẹo mổ ở góc tử cung do tiền sử thai ở sừng tử cung; dị dạng tử cung (tử cung một hoặc hai sừng, tử cung đôi,...); Do bị chấn thương mạnh, trực tiếp vào bụng; thủ thuật xoay ngôi thai và nhau cài răng lược.
  • Những yếu tố nguy cơ trong cuộc sinh: Do cuộc sinh bị kéo dài thời gian (Có sự cản trở lọt xuống của thai như bất thường khung chậu, thai to, ngôi thai trong tình trạng bất thường); sử dụng thuốc tăng co (thuốc có tác dụng làm tăng tần suất cơn gò để thúc đẩy cuộc sinh); do chấn thương.

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến vỡ tử cung

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến vỡ tử cung

Dấu hiệu vỡ tử cung

Mỗi sản phụ sẽ có các dấu hiệu, triệu chứng khác nhau của vỡ tử cung vì còn tùy thuộc vào vị trí vỡ, thời điểm vỡ và mức độ của vết rách. Nhiều người vẫn cho rằng đau bụng là một trong những triệu chứng thường gặp của tình trạng này. Thức chất, đây lại là dấu hiệu ít tin cậy nhất vì dễ nhầm lẫn với đau bụng chuyển dạ.

Vì thế các bác sĩ Sản khoa thường dựa vào một số dấu hiệu dưới đây để xác định mẹ bầu có bị vỡ tử cung hay không:

  • Chảy máu ở âm đạo quá nhiều
  • Cơn đau bụng diễn ra liên tục ngoài cơn gò, đau dữ dội. Đôi lúc sản phụ sẽ có cơn đau đột ngột rồi sau đó cơn đau giảm và mất đi hẳn
  • Giảm hoặc bị mất hẳn trương lực cơ tử cung
  • Cảm thấy đau đột ngột tại vị trí vết sẹo tử cung (nếu có)
  • Sản phụ bị sốc, huyết áp thấp mạch đập nhanh, chậm hoặc không đo được
  • Đầu thai nhi thụt trở lại vào ống sinh
  • Nhip tim thai chậm hoặc không nghe thấy tim thai nhi
  • Nếu tử cung bị vỡ hoàn toàn thì bụng mẹ sẽ biến dạng, không sờ thấy đáy tử cung mà có thể sờ thấy thai dưới da
  • Trường hợp sản phụ đã sinh xong, việc phát hiện tử cung bị vỡ có thể thông qua khi siêu âm thấy vết sẹo tử cung không còn nguyên vẹn hoặc hiện tượng băng huyết.

xem thêm:

Dấu hiệu nhận biết vỡ tử cung

Dấu hiệu nhận biết vỡ tử cung

Dấu hiệu dọa vỡ tử cung

Bên cạnh dấu hiệu nhận biết tử cung bị vỡ khi chuyển dạ, cơ thể thai phụ sẽ xuất hiện những dấu hiệu dọa vỡ tử cung. Nếu được phát hiện và xử lý đúng cách, kịp thời sẽ hạn chế được vỡ tử cung.

  • Sản phụ lên cơn đau kéo dài, đau quằn quại, kêu la dữ dội do cường độ đau tăng lên
  • Tử cung có thể bị thắt lại ở giai đoạn muộn, đoạn dưới tạo thành hình quả bầu nậm còn gọi là vòng thắt Bandl
  • Thành đoạn dưới ấn vào đau và rất mỏng, ngôi thai có thể bị phồng lên
  • Hai dây chằng phối hợp với vòng Bandl sờ rõ và căng gọi là dấu Bandl-Frommel. Nếu không được xử trí kịp thời tử cung sẽ vỡ ngay.
  • Cơn co tử cung kéo dài, khoảng cách các cơn co ngắn với cường độ mạnh.
  • Do thiếu oxy nên tim thai trở nên bất thường, lúc nhanh, lúc chậm hoặc không đều.

Vỡ tử cung trong chuyển dạ

Trong thời điểm chuyển dạ, tai biến sản khoa vỡ tử cung sẽ có những biểu hiện như sau:

  • Sản phụ biểu hiện vật vã đau đớn dữ dội, các dấu hiệu dọa vỡ tử cung thể hiện rõ ràng.
  • Đoạn dưới căng mỏng, kéo dài, ấn đau, sắp vỡ
  • Ra máu đỏ tươi ở âm đạo
  • Không còn hình ảnh dấu Bandl-Frommel hay quả bầu nậm tử
  • Không nghe thấy tim thai

Mức độ nguy hiểm của vỡ tử cung

Như đã đề cập ở trên, hậu quả của việc vỡ tử cung nếu không được xử trí kịp thời có thể đe dọa tính mạng cho cả thai phụ và thai nhi.

Đối với người mẹ, vỡ tử cung sẽ làm mất rất nhiều máu, dẫn đến sốt do mất máu. Tuy nhiên, thường thì tình trạng mất máu do vỡ tử cung hầu hết đều được kiểm soát tốt khi sinh tại bệnh viện.

Ngoài liên lụy trực tiếp tới tính mạng của thai phụ, vỡ tử cung còn ảnh hưởng đến sự sống của thai nhi. Chính vì lý do đó mà khi bác sĩ nghi ngờ sản phụ bị vỡ tử cung sẽ nhanh chóng mổ cấp cứu với mục đích đưa em bé ra ngoài càng sớm càng tốt và cầm máu kịp thời cho người mẹ. Trường hợp xấu nếu em bé không được đưa ra khỏi trong vòng từ 10 đến 40 phút thì hậu quả khó lường, không thể đoán trước được.

Vỡ tử cung được chẩn đoán như thế nào?

Thời gian xử trí vỡ tử cung phụ thuộc vào sự đánh giá và nhận biết các dấu hiệu kịp thời. Trước đây, các bác sĩ thường nhận diện vỡ tử cung qua các dấu hiệu như: đau chói ở vết mổ cũ, âm đạo chảy máu trầm trọng, mất cơn co tử cung,...

Tuy nhiên, ngày nay các bác sĩ thấy rằng những dấu hiệu này không đặc hiệu và không phải tất cả các trường hợp đều có đầy đủ triệu chứng. Một trong những dấu hiệu đáng tin cậy là tim thai suy, đây là triệu chứng quyết định cách xử trí tiếp theo của bác sĩ.

Thực tế, trong khoảng 99 ca vỡ thì chỉ có 13 ca người mẹ có dấu hiệu đau bụng và 11 ca chảy máu tại âm đạo. Đặc biệt, ngay khi sản phụ được theo dõi bằng ống thông áp lực trong tử cung (IUPC) kết quả thường không có thấy mất trương lực tử cung hoặc mất co bóp sau khi vỡ tử cung. Trong khi đó, dấu hiệu chậm hoặc mất tim thai nhi lại là biểu hiện phổ biến nhất của vỡ tử cung.

Xử trí và điều trị vỡ tử cung như thế nào?

Sau khi được chẩn đoán có dấu hiệu của vỡ tử cung, ngay lập tức cần tiến hành mổ cấp cứu. Lập đường truyền tay đề bù dịch và truyền máu khi cần, việc kéo dài sinh ngã âm đạo sẽ dẫn đến tình trạng nguy cho cả mẹ và con.

Sau khi em bé được đưa ra khỏi bụng mẹ, tùy thuộc vào tình trạng rách của tử cung và nguyện vọng mong muốn tiếp tục mang thai của người mẹ mà bác sĩ sẽ lựa chọn khâu lại vết rách hay sẽ mổ cắt tử cung để cầm máu. Lưu ý, tử cung chỉ được khâu lại khi vết nứt vỡ sạch sẽ, gọn, không nham nhở và không bị nhiễm trùng.

Khi sức khỏe của sản phụ đã ổn định thì phải dùng kháng sinh để phòng ngừa nhiễm trùng.

Đưa sản phụ đi cấp cứu ngay lập tức khi có dấu hiệu vỡ tử cung

Đưa sản phụ đi cấp cứu ngay lập tức khi có dấu hiệu vỡ tử cung

Cách quản lý và phòng ngừa tai biến sản khoa - vỡ tử cung

Để phòng ngừa tai biến sản khoa nguy hiểm này, các thai phụ nên thực hiện khám thai định kỳ và phải đăng ký sinh đẻ tại các cơ sở y tế uy tín có hộ sinh theo dõi đỡ đẻ hoặc tại các khoa sản bệnh viện lớn.

Trường hợp có nguy cơ cao như khung chậu hẹp, méo, sẹo mổ tử cung, sinh nhiều lần cần được chuyển đến các bệnh viện chuyên khoa sản để can thiệp kịp thời. Mọi thai phụ nên thực hiện sinh đẻ có kế hoạch, không nên đẻ dày quá hoặc không đẻ nhiều lần vì tử cung nhão cũng là nguyên nhân gây vỡ tử cung. Các chuyên gia Sản khoa khuyến cáo nếu bạn đã từng mổ sinh thì nên sinh con lại cách nhau 5 năm.

Có thể thấy vỡ tử cung là một tai biến sản khoa vô cùng nguy hiểm, gây tử vong cho mẹ và thai nhi nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Vì vậy, để đảm bảo có một thai kỳ an toàn, mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ và có sự theo dõi sát sao, chặt chẽ từ bác sĩ Sản khoa.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đang có dịch vụ thai sản trọn gói với nhiều ưu điểm vượt trội: mẹ bầu được khám thai, siêu âm, xét nghiệm, điện tim… trong suốt thai kỳ đến khi sinh con và sau sinh, mang tới hành trình đón con bình an, trọn vẹn viên mãn. Để biết thêm về quyền lợi trong các gói thai sản, mẹ bầu hãy gọi ngay hotline 1900 1806 để được tư vấn trực tiếp.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

3,863

Bài viết hữu ích?

Đăng ký tư vấn

Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời

TTUT. Bác sĩ CKII

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC

Khoa Phụ Sản

TTUT. Bác sĩ CKII

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC

Khoa Phụ Sản
19001806 Đặt lịch khám