Bại não thể múa vờn là một dạng rối loạn vận động nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ bắp, khiến người bệnh có những cử động không tự chủ, xoắn vặn và liên tục. Không chỉ gây khó khăn trong sinh hoạt, bệnh còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của trẻ nhỏ và gia đình. Nguyên nhân chính thường liên quan đến tổn thương não bộ trong thai kỳ hoặc giai đoạn sơ sinh, dẫn đến những biểu hiện đặc trưng như cử động bất thường, cơ lực thay đổi thất thường và khó khăn trong giao tiếp.
Bại não thể múa vờn (Athetoid Cerebral Palsy – ACP) là một trong những dạng bại não phổ biến, ảnh hưởng chủ yếu đến khả năng kiểm soát vận động của người bệnh. Đây là một rối loạn thần kinh vĩnh viễn do tổn thương não xảy ra trong giai đoạn trước, trong hoặc ngay sau khi sinh.
Bại não thể múa vờn là một trong những biểu hiện của bệnh bại não, một tình trạng ảnh hưởng đến khả năng vận động và tư thế
Khác với bại não thể co cứng, bại não thể múa vờn đặc trưng bởi những hành vi - vận động không kiểm soát, không có mục tiêu cụ thể. Những cử động này chủ yếu xảy ra ở tay, chân, mặt và thân mình, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như cầm nắm, viết, hoặc duy trì tư thế ổn định.
Theo thống kê, có khoảng 10 - 15% các trường hợp bị bại não thể múa vờn, với tỷ lệ bé trai cao hơn bé gái. Các chuyên gia cho biết, bệnh thường liên quan tới việc trẻ bị sinh non hoặc nhẹ cân. Một số trẻ có phát triển bệnh sau khi trải qua tình trạng vàng da kéo dài, nguy cơ ngộ độc bilirubin tăng, ảnh hưởng đến hoạt động và chức năng của não, và các tổ chức thần kinh ngoại biên.
Chứng bại não thể múa vờn hiện vẫn chưa được xác định rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, theo thống kê từ các trường hợp trẻ mắc bệnh, các chuyên gia đánh giá tổng quan được một số yếu tố nguy cơ như sau:
Tổn thương não có thể xảy ra trong quá trình mang thai, sinh nở hoặc trong những năm đầu đời của trẻ
Những yếu tố trên không phải là nguyên nhân chính khiến trẻ bị bại não thể múa vờn. Nhưng đây sẽ là những yếu tố khiến trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh, chính vì thế bố mẹ cần hết sức lưu ý.
Mặc dù bệnh không tiến triển theo thời gian, nhưng những ảnh hưởng của nó có thể kéo dài suốt đời và tác động lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bại não thể múa vờn có thể đi kèm với các cử động không tự chủ, bất thường và khó kiểm soát. Những triệu chứng này có thể khác nhau tùy theo mức độ tổn thương não và độ tuổi của người bệnh. Cụ thể:
Do bất thường trong việc kiểm soát cử động nên trẻ bị bại nào khó có thể ngồi hoặc đi đứng như người bình thường. Ngoài ra, trẻ có dấu hiệu vàng da sơ sinh, các cơ ở mặt và lưỡi cũng bị ảnh hưởng nên trẻ sẽ khó bú, khó nuốt hay khó nói.
Tham khảo:
So với các bệnh lý khác, bại não thể múa vờn không gây nguy hiểm tới tính mạng bằng. Tuy nhiên, nếu trẻ mắc phải bệnh lý này mà không được thăm khám và điều trị sớm, thì có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng như:
Bước đầu, bác sĩ sẽ khai thác các bất thường trong thời kỳ mang thai của mẹ bầu và sau khi sinh của trẻ. Bao gồm các biểu hiện rối loạn vận động, biểu hiện bệnh lý khác,...
Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng thông qua việc quan sát và kiểm tra các dấu hiệu đặc trưng của bại não thể múa vờn như các cử động không tự chủ, trương lực cơ, vấn đề về thăng bằng và phối hợp động tác.
Tiếp theo, trẻ cần thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh, bao gồm:
Phương pháp chụp MRI giúp xác định các tổn thương hoặc bất thường trong não bộ ở trẻ
Mặc dù không ảnh hưởng đến tính mạng, nhưng để có thể giúp trẻ dần cải thiện tốt các triệu chứng nguy hiểm thì các bậc cha mẹ cần phối hợp tốt với các bác sĩ chuyên môn trong thời gian nhất định. Cách tốt nhất để điều trị bại não thể múa vờn chính là phục hồi chức năng và luyện tập cho trẻ theo từng mức độ khác nhau.
Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp phục hồi chỉ mang tính chất hỗ trợ. Bởi các thể bại não đều không có khả năng điều trị và cải thiện hoàn toàn, do các tổn thương ở não bộ là vĩnh viễn.
Một số phương pháp thường được áp dụng cho trẻ bại não bao gồm:
Vật lý trị liệu được xem là phương pháp được đánh giá là có mức độ hiệu quả nhất, giúp trẻ nhanh chóng cải thiện được tình trạng nếu như tập luyện đều đặn. Từ đó, nâng cao kỹ năng theo mức độ từ đơn giản đến phức tạp, bao gồm kiểm soát đầu cổ - lẫy - ngồi - bò - quỳ - đứng - đi - chạy.
Điều trị vật lý trị liệu giúp cải thiện khả năng vận động và thăng bằng
Khi trẻ đã thực hiện được các chuỗi động tác trên thì các chuyên gia có thể nâng cao và phát triển các bài tập theo kỹ thuật phức tạp hơn. Cụ thể:
Kỹ thuật điều chỉnh tư thế: Dành cho trẻ bị bại não thể múa vờn có 1 tay duỗi, 1 tay gập hoặc cả hai cùng gập
Cách thực hiện:
Kỹ thuật phá vỡ tư thế tay co
Cách thực hiện:
Kỹ thuật phá vỡ phản xạ cầm nắm: Kỹ thuật này giúp trẻ dần cải thiện được khả năng cầm - nắm - giữ đồ vật cũng như xoè tay dễ dàng hơn.
Cách thực hiện:
Trẻ bị bại não thể múa vờn thường dẫn đến một số chứng rối loạn ngôn ngữ như nói lắp, chậm nói,.... Chính quá trình can thiệp về giao tiếp và ngôn ngữ này sẽ giúp trẻ dần gia tăng sự kết nối với mọi người xung quanh, cải thiện khả năng tự lập, không bị phụ thuộc vào người bên cạnh.
Càng can thiệp sớm càng tốt. Khi tương tác, trò chuyện cùng trẻ, chuyên gia hoặc cha mẹ cần chú ý tới tốc độ nói, cần nói chậm, nói rõ, nói ngắn gọn cụ thể và dễ hiểu.
Ngoài ra, có thể kích thích sự hứng thú của trẻ bằng các video, hình ảnh, hoạt động vui chơi hàng ngày để giúp trẻ tiếp thu nhanh hơn. Nếu trẻ hoạt thành một nhiệm vụ bất kỳ được giao, hãy dành lời khen để trẻ cảm thấy phấn khích hơn.
Quý khách cần đăng ký thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông có thể liên hệ qua hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám trực tiếp tại website.
Phương pháp này thường ưu tiên cho các trường hợp trẻ bị bại não nhưng không có biểu hiện của động kinh lâm sàng. Điện trị liệu áp dụng dòng điện một chiều với tần suất thấp và không đổi. Chi tiết bao gồm:
Hỗ trợ phục hồi chức năng cơ bắp và giảm co thắt khi điện trị liệu cho trẻ
Phương pháp này tương tự như điện trị liệu, nhưng nguyên liệu chính là nước để tác động vào các cơ, giúp trẻ nhỏ giảm bớt trương lực cơ. Từ đó, trẻ có thể dần cải thiện tốt khả năng thực hiện các hoạt động theo ý, kiểm soát hiệu quả.
Thuỷ trị liệu thường áp dụng tại bể bơi, bồn xoáy nước, kéo dài khoảng 20 – 30 phút. Không chỉ định với những trẻ bị bại não thể múa vờn kèm theo động kinh.
Bại não thể múa vờn không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng phát hiện sớm và can thiệp đúng cách có thể giúp cải thiện đáng kể khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc thấu hiểu và đồng hành cùng trẻ trong quá trình điều trị sẽ giúp các em có cơ hội phát triển tốt nhất có thể, vượt qua những rào cản do bệnh lý gây ra.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Tế bào thần kinh vận động đóng vai trò quan trọng, là cầu nối giữa não bộ, tủy sống và các cơ, giúp truyền tín hiệu vận động một cách...
