Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không? Nguyên nhân bệnh do đâu?

Sán lá gan là gì?

Sán lá gan là một loại ký sinh trùng, chúng có hình dáng giống như một chiếc lá và có thân dẹt.

Đây là một sinh vật lưỡng tính, vì con đực và con cái có bộ phận sinh dục giống nhau. Chúng thường ký sinh trong lá gan và ống mật của động vật hoặc người bị nhiễm bệnh. 

Sán lá gan được phân thành 2 loại: sán lá gan nhỏ và sán lá gan lớn. Cả 2 loại này đều có sự giống nhau về hình dáng và khác nhau về kích thước:

• Sán lá gan nhỏ: Đa số vật chủ trung gian của chúng là cá nước ngọt, các loài ốc và thường tồn tại chủ yếu trong cơ thể chúng.
• Sán lá gan lớn: Đa số nó tồn tại trong các loài động vật ăn cỏ như: bò, dê, cừu, trâu,... Nếu con người bị nhiễm sán lá gan lớn thì do ăn phải các loại rau mọc dưới nước đã bị nhiễm bẩn và chứa con sán này như: rau cần, rau muống,... 

Hình ảnh sán lá gan 

Nguyên nhân gây ra bệnh sán lá gan ở người

Thói quen ăn uống chính là nguyên nhân chủ yếu khiến con người bị nhiễm bệnh này. Việc con người sử dụng các loại rau mọc dưới nước bị nhiễm bẩn, có ấu trùng sán như rau muống, rau xoong, rau ôm, nhút, rau cần,... và chưa được rửa kỹ, chưa nấu chín làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Môi trường nước chính là một môi trường sống lý tưởng để trứng sán phát triển thành ấu trùng và sán trưởng thành để gây bệnh.

Bên cạnh đó, những người có sở thích ăn đồ tái từ thịt bò, lợn, cá, tôm,... hay các món ăn sống như sashimi, sushi, hoặc thói quen sống bừa bãi, thiếu vệ sinh, vứt bỏ chất thải ra môi trường khi chưa được xử lý,... Những điều đó chính là lý do khiến sán có điều kiện sinh sôi, nảy nở, xâm nhập và gây hại cho cơ thể. 

Người bị nhiễm sán lá gan do ăn gỏi cá hoặc rau chưa được rửa kỹ

Triệu chứng của bệnh sán lá gan ở người

Các triệu chứng của bệnh sán thông thường đến giai đoạn thứ hai mới biểu hiện rõ rệt:

Giai đoạn ủ bệnh sán lá gan

Vào khoảng thời gian này, những biểu hiện chưa thể phát hiện một cách rõ rệt, vì nó phụ thuộc vào số lượng ấu trùng đã ăn phải. Đối với loại sán lá gan nhỏ, nhiễm trên 100 con mới có biểu hiện rõ rệt. Sán lá gan lớn thì giai đoạn này khó xác định được triệu chứng chính xác. 

Giai đoạn lây truyền bệnh sán lá gan

Vì sán kí sinh, sinh sống và đẻ trứng trong gan và mật nên người mắc bệnh sẽ xuất hiện những triệu chứng sau đây:

• Da xanh, vàng da, nhợt nhạt: Các sán lá gan ký sinh trong gan và mật, nó gây nhiễm trùng gan và gây tắc nghẽn ống dẫn mật. Điều này dễ phát hiện khi bạn thấy da của mình bị vàng hoặc da xanh, nhợt nhạt. Ngoài ra, giai đoạn này cũng có một số người nhiễm bệnh bị triệu chứng tiêu chảy, chán ăn và bị nôn nhiều. 
• Bị sút cân: Người bệnh khi bị nhiễm sán lá gan sẽ gây cảm giác chán ăn, mất cảm giác ngon miệng, nên họ rất dễ bị sút kí, nhất là đối với những người bị nhiễm trong một thời gian dài. 
• Sốt: Sán gây tắc nghẽn ở các ống dẫn mật nên có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng và làm người bệnh bị sốt. 
• Nổi ban: Đây là một biểu hiện thường thấy trong giai đoạn đầu khi sán bắt đầu ký sinh vào gan. Những nốt ban ngứa xuất hiện trên cơ thể, do hệ miễn dịch phản ứng lại với sự nhiễm trùng do sán gây ra trên gan. 

Nổi ban do sán đã bắt đầu ký sinh vào gan

• Đau bụng: Sán di chuyển từ ruột đến gan, chui qua bao gan hoặc chui vào ống mật và gây tắc nghẽn các ống mật. Nên người bệnh sẽ xuất hiện các cơn đau quặn bụng. 
• Buồn nôn, khó chịu, nôn và tiêu chảy: Triệu chứng này xuất hiện do ống mật bị tắc. Nó có thể kéo dài vài tuần hay thậm chí vài tháng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng bị nhẹ hay nặng. 

Bệnh sán lá gan có nguy hiểm cho người không?

Bệnh này ở người khá phổ biến ở nước ta và nhiều nước trên thế giới. Sán lá gan ở người là một bệnh nguy hiểm, nó gây ra nhiều biến chứng làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người bị nhiễm:

• Sán lá gan lớn: Sán sau khi xâm nhập vào tá tràng, dạ dày, các vỏ nang trùng sẽ giải phóng các ấu trùng. Những ấu trùng này xuyên qua tá tràng và di chuyển vào ổ bụng rồi sinh trưởng và phát triển ở nhu mô gan. Trong quá trình ký sinh ở gan, sán sẽ tiết ra các chất độc phá hủy nhu mô gan, nó gây ra bệnh áp xe gan. Sau khoảng 2 đến 3 tháng, sán có thể chui vào đường mật và tiếp tục ký sinh, đẻ trứng trong khoảng thời gian dài. Nếu người bệnh không được phát hiện kịp thời và điều trị, thì sán có thể gây bệnh ung thư đường mật cho họ.
• Sán lá gan nhỏ: Sán sau khi đi vào nhu mô gan, sán non sẽ phát triển thành sán trưởng thành và đẻ trứng ở các đường ống dẫn mật. Từ lúc bạn bắt đầu ăn cá chứa nang trùng đến khi sán trưởng thành và đẻ trứng, thì sán sẽ mất khoảng một tháng để trưởng thành. Sán ký sinh trong những đường dẫn mật trong gan, mỗi con sán có hai mồm hút và bám chặt trong gan để hút lấy thức ăn. Nó gây tổn thương nặng cho gan và ống mật như tắc mật, xơ gan, xơ cứng ống dẫn mật,... Nếu bạn không được điều trị đúng lúc, bệnh này sẽ gây ra bệnh áp xe gan thoái hóa, xơ gan cổ trướng, đây đều là những căn bệnh nặng có nguy cơ tử vong cao. 

Áp xe gan do không kịp phát hiện và điều trị bệnh sán lá gan

Điều trị bệnh sán lá gan ở người như thế nào?

Điều trị bệnh phụ thuộc vào tình trạng nhiễm bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp. Tuy nhiên, thời gian điều trị để được rút ngắn, quá trình điều trị đạt hiệu quả cao nhất, sức khỏe được hồi phục nhanh nhất thì người bệnh cần phải chú ý đến những dấu hiệu bất thường của cơ thể. 

Nếu người bệnh có những dấu hiệu của bệnh nhiễm lá gan, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám càng sớm càng tốt. Việc để tình trạng bệnh để quá lâu sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng gan, tắc nghẽn ống mật,... lúc này quá trình điều trị cho người bệnh sẽ phức tạp hơn. 

Một số phương pháp và loại thuốc điều trị bệnh:

Thuốc Triclabendazole hoặc Praziquantel điều trị bệnh

Thuốc Triclabendazole được dùng để điều trị bệnh sán lá gan lớn, bệnh sán lá gan nhỏ thì dùng thuốc đặc trị Praziquantel. 

Những đối tượng bị chống chỉ định với thuốc: phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, người bị mẫn cảm hoặc dị ứng với các thành phần của thuốc và người có bệnh về suy thận, suy tim, suy gan. 

Corticosteroid

Đối với những bệnh nhân có triệu chứng nặng hơn như tiêu chảy, buồn nôn, sốt hay khó chịu, bác sĩ sẽ kê đơn dùng thuốc Corticosteroid. Nhưng khi bệnh nhân sử dụng loại thuốc này cần phải tuân thủ theo các chỉ định của bác sĩ và không nên dùng trong một thời gian dài. 

Phẫu thuật

Ở những bệnh nhân đã mắc các bệnh do sán lá gan gây ra như nhu mô gan bị tổn thương, viêm đường mật, bác sĩ sẽ sử dụng phương pháp điều trị đó là phẫu thuật cắt bỏ phần gan đã bị tổn thương. 

Phẫu thuật cắt bỏ phần gan đã bị tổn thương do bệnh sán lá gan gây lên

Các cách phòng bệnh sán lá gan

Bệnh này ở người thường bị lây nhiễm qua đường tiêu hóa, từ đó chúng ta có thể phòng ngừa bệnh này bằng những cách sau:

• Các loại rau được trồng dưới nước như: cải xoong, rau cần, rau muống,... trước khi ăn cần rửa sạch sẽ hoặc có thể ngâm trong dung dịch axit axetic 6% để khử khuẩn tốt hơn và chế biến kỹ.
• Rửa tay sạch sẽ với xà phòng cả trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh thật kỹ.
• Thực hiện việc ăn chín uống sôi, không ăn đồ sống và chưa qua chế biến như tiết canh, các loại gỏi, gan sống,... Sử dụng nguồn nước sạch đã nấu sôi kỹ để uống. 
• Thực hiện tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần. 
• Không ăn các loại ốc, cá nếu chưa được xử lý sạch và nấu chín.
• Khi phát hiện những triệu chứng của bệnh này bạn cần đến ngay bệnh viện để thăm khám và điều trị kịp thời. 

Quy rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh để phòng ngừa bệnh về ký sinh trùng

Mong rằng bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh sán lá gan, triệu chứng, phương pháp điều trị cũng như các cách phòng ngừa bệnh. Vì vậy, bạn hãy chọn những thực phẩm tươi sống có nguồn gốc rõ ràng, an toàn, nắm bắt thời gian nấu đúng đắn cho từng loại thực phẩm. Điều đó để đảm bảo các món ăn đều được nấu chín, kỹ, sạch sẽ, đầy đủ chất dinh dưỡng và bảo vệ sức khỏe trước sự xâm nhập và gây bệnh cho cơ thể con người bởi các loại ký sinh trùng.