Ung thư thận: Cách nhận biết và phương pháp điều trị bệnh

Tìm hiểu về ung thư thận

Ung thư thận không phải là hiếm gặp, bởi bệnh chiếm 2% trên tổng số ung thư hiện nay. Ở giai đoạn đầu, người bệnh không có triệu chứng đặc biệt nên thường khó phát hiện. Vì thế, các bạn cần hiểu rõ về ung thư thận là gì để có hướng phát hiện và xử trí kịp thời.

Ung thư thận là bệnh gì?

Ung thư thận là sự hình thành các tế bào mất kiểm soát tại thận, sau đó chèn ép các tế bào bình thường. Khi khối u phát triển và di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể gọi là di căn.

Ung thư thận là bệnh lý ác tính phổ biến hiện nay

Việc điều trị ung thư ở giai đoạn di căn phức tạp và khó khăn hơn giai đoạn đầu. Tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh cũng như phân loại của khối u mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ phù hợp.

Phân loại ung thư thận 

Ung thư thận được phân chia thành nhiều loại khác nhau tùy từng vị trí và đặc điểm. Cụ thể như sau:

• Ung thư biểu mô đường tiết niệu: Bệnh thường gặp ở người trưởng thành, chiếm tỷ lệ khoảng 5 – 10% trên tổng số ung thư thận. Khối u hình thành ở bể thận, sau đó mới di chuyển xuống bàng quang nên còn được gọi là ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp.
• Ung thư biểu mô tế bào thận: Bệnh chiếm 85% và chủ yếu ở những đối tượng trên 50 tuổi. Loại ung thư này khởi phát ở niêm mạc tiểu quản, sau đó mới hình thành một hoặc nhiều khối u ở bất kỳ vị trí nào trong thận.
• U lympho thận: Bệnh thường gây nên tình trạng phì đại hạch bạch huyết. Đầu tiên là phì đại ở hai thận, sau đó mới lan sang các bộ phận khác như: Khoang bụng, ngực, cổ…
• U nguyên bào thận: Bệnh chỉ chiếm 1% nhưng rất hay gặp ở trẻ em.
• Sarcoma thận: Loại ung thư này khá hiếm gặp và thường thấy ở bao thận.

Ung thư biểu mô tế bào thận

Các giai đoạn của ung thư thận

Ung thư thận tiến triển theo 4 giai đoạn. Cụ thể từng giai đoạn như sau:

• Giai đoạn 1

Trong giai đoạn đầu, bệnh thận ác tính không có biểu hiện rõ ràng nên ít khi được phát hiện. Khối u rất nhỏ và chỉ xuất hiện ở một bên thận, giúp cho việc điều trị khá thuận tiện.

Người bệnh có thể điều trị hiệu quả với tỷ lệ sống từ 5 – 20 năm nếu đáp ứng tốt. Do đó, mọi người nên duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện những bất thường của cơ thể.

• Giai đoạn 2

Khối u trong giai đoạn này còn khu trú ở thận với kích thước khoảng 7cm. Người bệnh sẽ được điều trị bằng cách cắt một phần hoặc toàn bộ thận bởi tế bào ung thư chưa lan ra các cơ quan khác. Điều trị bệnh nhân ung thư thận giai đoạn 2 có tỷ lệ sống sót sau 5 năm lên tới 74%.

• Giai đoạn 3

Tế bào ung thư bắt đầu xâm lấn mỡ quanh thận, tĩnh mạch thận. Chúng có thể lan ra các hạch lympho quanh thận nhưng chưa vượt ra gân Gerota hay tuyến thượng thận. Tỷ lệ sống sót của người bệnh ở giai đoạn này sau 5 năm nếu được điều trị tốt là khoảng 53%.

• Giai đoạn 4

Đây là giai đoạn tế bào ung thư từ thận đã di căn sang các bộ phận khác của cơ thể với diễn biến phức tạp và nguy hiểm. Việc điều trị lúc này chủ yếu là giảm nhẹ triệu chứng và đau đớn cho người bệnh, với tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ vào khoảng 8%.

Ung thư thận diễn biến qua 4 giai đoạn

Nguyên nhân ung thư thận là gì?

Tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa tìm ra chính xác nguyên nhân gây ung thư thận. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ dưới đây có thể làm tăng khả năng mắc bệnh:

• Người hút nhiều thuốc lá và hút kéo dài: Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ người hút thuốc chiếm tới 30% đối với nam và 24% đối với nữ mắc bệnh. Trong khói thuốc có hơn 4.000 loại độc tố khác nhau, có thể làm ảnh hưởng đến quá trình sao chép AND và gây tổn thương cho gen P53. Từ đó, dẫn đến nguy cơ mắc ung thư thận.
• Yếu tố di truyền: Những người trong cùng gia đình có người mắc ung thư thận thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường.
• Người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại như: Xăng dầu, công nhân nhuộm, công nhân hóa chất, in… cũng có nguy cơ mắc bệnh.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư thận

Những dấu hiệu ung thư thận dễ nhận biết 

Nhận biết được những dấu hiệu của ung thư thận sẽ giúp người bệnh kiểm tra sức khỏe và có hướng điều trị kịp thời:

Đái máu - Dấu hiệu ung thư thận thường gặp 

Dấu hiệu đái máu thường thấy ở 80% bệnh nhân ung thư thận. Đặc điểm của tình trạng này có thể kể đến như: Đái máu đại thể, vô cớ, đái toàn bãi mà không thấy máu cục. Một số ít trường hợp đái máu vi thể và xuất hiện máu cục. 

Đau thắt lưng 

Khi khối u phát triển tăng về mặt kích thước khiến người bệnh đau bụng âm ỉ thành từng cơn. Một số người có thể xuất hiện cơn đau quặn thận khi đường niệu bị tắc nghẽn do có máu cục.

Đau thắt lưng là dấu hiệu của ung thư thận

Khối u vùng thắt lưng - Dấu hiệu ung thư thận điển hình 

Khối u ở thận ở giai đoạn muộn dễ nhận biết. Lúc này, có thể sờ thấy khối u ở hố thận với đặc điểm là khối u rắn, ít di chuyển và không đồng đều. 

Biểu hiện do di căn

Trường hợp không phát hiện bệnh sớm và để đến giai đoạn di căn sang xương, gan, phổi,... thì sẽ có những triệu chứng tùy theo từng vị trí. Đôi khi bệnh nhân đi kiểm tra tổng quát tình cờ phát hiện bệnh mặc dù chưa có dấu hiệu bất thường về sức khỏe.

Các triệu chứng khác

Một số triệu chứng của bệnh ung thư thận có thể kể đến như:

• Sốt kéo dài do phản ứng của cơ thể trong trường hợp khối u bị hoại tử.
• Giãn tĩnh mạch tinh hoàn.
• Huyết áp tăng cao.
• Gan to nhưng ấn không đau.
• Xuất hiện tình trạng đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi.
• Có thể xuất hiện rối loạn thị giác, tê ngứa ở các chi.

Biện pháp chẩn đoán điều trị ung thư thận

Để chẩn đoán điều trị ung thư thận, người bệnh sẽ được làm các cận lâm sàng sau:

Chụp X quang hệ tiết niệu không chuẩn bị

Chụp X quang hệ tiết niệu có thể nhận định sơ bộ những tổn thương trong hệ tiết niệu, các điểm vôi hóa hay hình ảnh thận. Dựa vào đó, bác sĩ sẽ tiến hành các bước tiếp theo để xác định ung thư.

Chụp X quang hệ tiết niệu chuẩn bị chẩn đoán ung thư thận

Siêu âm

Chỉ định cận lâm sàng này chỉ có thể phát hiện khối tăng âm trong thận. Khối u kích thước nhỏ khó xác định nếu chỉ dựa vào siêu âm. Đối với khối u lớn, bác sĩ có thể nhận định vị trí cụ thể, kích thước, tình trạng xâm lấn hay đã di căn đến các cơ quan khác hay chưa thông qua siêu âm.

Chụp động mạch thận

Chụp động mạch thận không chỉ là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán ung thư mà còn có thể theo dõi được hình ảnh tăng sinh và sự tưới máu của động mạch. Nếu xuất hiện hình ảnh vô mạch hoặc thời gian máu trở lại tĩnh mạch nhanh hơn bình thường thì có thể phân biệt được với các loại u khác.

Xét nghiệm máu

Các xét nghiệm thường được chỉ định để chẩn đoán ung thư thận như: 

• Công thức máu: Bạch cầu có thể tăng khi bội nhiễm, hồng cầu và huyết sắc tố giảm trong trường hợp người bệnh đái máu kéo dài.
• Sinh hóa máu: Ít có sự thay đổi về sinh hóa máu, chủ yếu tăng nồng độ calci.
• Các Marker: P53, E-Cadherin, VEGF...

Xét nghiệm máu chẩn đoán ung thư thận

Chụp UIV

Chụp UIV là phương pháp chụp X quang hiện đại có sử dụng thuốc cản quang. Thông qua phương pháp này, bác sĩ có thể nhận định sơ bộ về chức năng, hình thái của thận cũng như toàn bộ hệ tiết niệu. 

Trong trường hợp khối u phát triển với kích thước lớn làm cho tĩnh mạch thận bị tắc nghẽn. Khi đó, thuốc cản quang không xuống được tới đài bể thận nên bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố này để xác định bệnh.

Chụp MRI

Chụp MRI có thể đánh giá được kích thước, vị trí của khối u. Trên hình ảnh MRI, bác sĩ còn nhận định về mặt ranh rới cũng như mức độ xâm lấn, giúp phân biệt khối u đó là đặc hay u nang để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Phương pháp điều trị ung thư thận

Điều trị bệnh thận ác tính tùy thuộc vào giai đoạn và diễn biến của từng người bệnh. Các phương pháp bao gồm:

Điều trị ngoại khoa

Trong điều trị ngoại khoa, người bệnh có thể được chỉ định cắt thận đơn thuần, bán phần hoặc hoàn toàn:

• Cắt thận đơn thuần: Được chỉ định cho người bệnh khi đái máu kéo dài và xuất hiện các tổ chức hoại tử. Thường thì bệnh nhân ung thư thận giai đoạn muộn sẽ phải thực hiện kỹ thuật cắt thận đơn thuần.

• Cắt thận bán phần: Đối với những bệnh nhân có khối u nhỏ hơn 4mm và nằm ở một bên cực của nhu mô thận thì có thể áp dụng phương pháp điều trị này. Bác sĩ sẽ cắt hết tổ chức u bằng hình thức sinh thiết lạnh để loại bỏ tế bào ung thư. Cắt thận bán phần có thể áp dụng các hình thức như: Mổ nội noi, mổ mở hay mổ robot. Trong đó, kỹ thuật mổ robot có chi phí cao nhưng an toàn và hiệu quả cho người bệnh.

Điều trị ung thư thận bằng phương pháp ngoại khoa

• Cắt thận triệt căn 

Phương pháp này là cắt bỏ hoàn toàn thận, các tổ chức mỡ quanh thận, tuyến thượng thận kèm các hạch lân cận. Ngoài ra, người bệnh sẽ được loại bỏ huyết khối tĩnh mạch, mạch máu thừng tinh hoặc buồng trứng tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Những bệnh nhân đang trong giai đoạn 3 thường sẽ được bác sĩ lựa chọn phương pháp phẫu thuật này. Mổ robot được khuyến khích lựa chọn vì cánh tay robot khá linh hoạt nên không gây tổn thưởng cho các tổ chức xung quanh.

Xạ trị 

Liều chiếu xạ tùy theo từng trường hợp cụ thể sẽ có sự thay đổi từ 20 – 40 Gy. Trong đó, xạ trị thường được thực hiện để giảm chảy máu trước phẫu thuật và tiêu diệt nốt các khối u còn sót lại sau phẫu thuật.

Sử dụng hóa chất

Trong số các loại ung thư hiện nay thì bệnh thận ác tính chưa có hóa chất đặc hiệu mà khả năng kháng thuốc khá cao. Vinblastine là hóa chất thông thường trong điều trị ung thư thận nhưng chỉ có 15 – 20% bệnh nhân đáp ứng tốt. Ngoài ra, một số hóa chất cũng được chỉ định trong điều trị như: Fluorouracil, Zalcitabine...

Sử dụng hóa chất điều trị ung thư thận

Những phương pháp khác

Ngoài những phương pháp điều trị phổ biến kể trên, điều trị ung thư thận còn được áp dụng như sau:

• Hormone: Các hormone như: Antiestrogen, Androgen, Progesterone... thường được chỉ định để điều trị bệnh thận ác tính. Tuy nhiên, về mặt hiệu quả thì chưa rõ ràng.
• Miễn dịch trị liệu: Bác sĩ sẽ sử dụng các Interleukin, Interferon.... trong nhóm Cytokine để tăng cường miễn dịch tự nhiên cho người bệnh trong điều trị ung thư. Tuy nhiên, giá thành cho loại thuốc này khá đắt nên ít bệnh nhân lựa chọn.
• Phương pháp vật lý: Có hai cách là áp lạnh và can thiệp bằng tần số vô tuyến để loại bỏ tế bào ung thư.
• Làm tắc động mạch thận: Đối với những bệnh nhân không thể phẫu thuật thì có thể sử dụng phương pháp này để làm giảm triệu chứng và hạn chế dinh dưỡng nuôi khối u.
• Các thuốc điều trị đích: Người bệnh ung thư thận giai đoạn muộn không thể áp dụng các phương pháp kể trên có thể giảm nhẹ triệu chứng, kéo dài thời gian sống bằng: Sorafenib, Sunitinib, Pazopanib...

Cách nâng cao tỉ lệ sống cho bệnh nhân ung thư thận

Để nâng cao tỉ lệ sống và cải thiện sức khỏe, bệnh nhân bị ung thư thận nên áp dụng một số biện pháp sau:

• Duy trì tập luyện: Các hoạt động nhẹ nhàng góp phần tăng cường khả năng chịu đựng và cải thiện năng lượng cho cơ thể. Luyện tập điều độ, vừa sức sẽ giúp người bệnh nâng cao hệ miễn dịch để chống chọi với bệnh tật.

• Chăm sóc sức khỏe và tái khám theo lịch hẹn: Người bệnh cần theo dõi tình hình sức khỏe của mình và tái khám định kỳ theo lịch hẹn. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường cần thông báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời. 

Tái khám theo lịch hẹn 

• Từ bỏ thói quen hút thuốc: Độc tố trong thuốc lá sẽ làm tăng gánh nặng lọc tại thận. Vì thế, người bệnh nên từ bỏ thuốc lá để cải thiện chức năng cho thận.
• Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh: Nguồn thực phẩm hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch như: Cá hội, ngũ cốc, bơ, dầu oliu... Người bệnh nên bổ sung đa dạng các loại thực phẩm vào chế độ ăn hàng ngày để làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.

Ung thư thận là bệnh lý nguy hiểm nhưng nếu phát hiện từ sớm thì khả năng hồi phục khá cao. Vì thế, các bạn hãy đến với bệnh viện thăm khám để đánh giá tình trạng sức khỏe của bản thân sớm góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Mọi thắc mắc liên quan đến bệnh hãy liên hệ với bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua hotline 1900 1806 để được tư vấn chi tiết.