Thiểu ối là gì?
Để hiểu được thế nào là thiểu ối chúng ta cần đi tìm hiểu nước ối là gì? Nước ối là một dạng chất lỏng bao quanh thai nhi. Đó là môi trường lỏng giúp cho thai nhi phát triển trong suốt quá trình mang thai. Nước ối đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với thai nhi Nó giúp bảo vệ thai nhi tránh những tác động, để không bị chấn thương khi nằm trong bụng mẹ. Nó còn là một môi trường sống vô khuẩn, tránh được các nhiễm trùng đặc biệt ở phổi. Cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi, hỗ trợ thai nhi có thân nhiệt ổn định và thích hợp. Phần lớn lượng nước ối đến từ nước tiểu của thai nhi, còn nước ối được tạo thành từ 3 nguồn.
Thiểu ối hay thiếu ối là hiện tượng nước ối của mẹ bầu ít hơn mức sinh lý bình thường, khi chỉ số AFI nhỏ hơn 5 cm và màng ối còn nguyên vẹn. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra các tật như thiểu sản phổi, chèn ép dây rốn, khoèo chi,... Nguy hại hơn là khi tình trạng này dẫn đến cạn ối, tức là khi lượng nước ối được siêu âm nhỏ hơn 3cm.
Thường thì thiểu ối sẽ xuất hiện vào những trường hợp thai quá ngày sinh, hay thai phát triển chậm trong tử cung. Một số nhỏ sẽ xuất hiện sớm vào những tháng đầu thai kỳ. Trường hợp này thì tiên lượng sẽ xấu hơn và thường liên quan đến sự bất thường của thai nhi.
Hiện tượng nước ối em bé ít hơn mức sinh lý bình thường
Ở mỗi giai đoạn khác nhau của thai nhi, thì hiện tượng này sẽ có những nguy cơ khác nhau:
- Thiếu ối trong 3 tháng đầu: gây nguy cơ sảy thai từ 65 đến 80%.
- Thiếu ối ở 3 tháng giữa: gây nguy cơ dị tật thai cao.
- Thiếu ối 3 tháng cuối: nguy cơ gây ra bệnh suy dinh dưỡng.
Nguyên nhân gây bệnh thiểu ối
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến căn bệnh này, trong đó có ba nhóm nguyên nhân chính sau:
Nguyên nhân từ thai nhi
Nguyên nhân xuất phát từ thai nhi thường gặp là do vỡ ối. Ngoài ra còn có nguyên nhân từ bẩm sinh bất thường kết hợp như:
- Do sự bất thường từ nhiễm sắc thể.
- Do dị tật bẩm sinh: tiết niệu, tiêu hóa, hô hấp như não vô sọ, thoát vị màng não, não úng thủy, thoát vị rốn, dò thực quản - khí quản, giảm sản phổi, teo hành tá tràng, bất sản thận, không có thận, thận đa nang.
- Thai nhi phát triển chậm trong tử cung của mẹ.
- Thai nhi quá ngày sinh so với dự kiến.
- Nhiễm trùng thai.
Bất thường NST là một nguyên nhân gây thiểu ối
Nguyên nhân từ phía mẹ
Một số mẹ bầu có bệnh lý cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ối bị thiếu:
- Người mẹ mắc một số bệnh như bị tăng huyết áp, tiền sản giật, bệnh lý về gan thận. Làm cho thai nhi kém phát triển và giảm đi chức năng tái tạo nước ối.
- Thai phụ dùng một số thuốc trong quá trình mang thai là ức chế men chuyển, hóa trị ung thư, ức chế tổng hợp prostaglandin,... cũng dễ bị tình trạng này.
Huyết áp tăng từ người mẹ có thể gây ảnh hưởng tới thai nhi
Một số nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân xuất phát từ mẹ bầu và thai nhi, thì phần phụ của thai cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng này:
- Bị vỡ ối non, vỡ ối sớm.
- Nhồi máu bánh rau.
- Chứng truyền máu.
Hiện nay tình trạng này có đến 30% là không tìm ra nguyên nhân cụ thể. Vì thế các mẹ bầu cũng cần hết sức quan tâm đến sức khỏe thai kỳ của mình thật kỹ lưỡng.
Nguyên nhân gây bệnh là vỡ ối non
Dấu hiệu của tình trạng thiểu ối
Mẹ bầu cần để ý những dấu hiệu của tình trạng này để có thể kịp thời can thiệp, giúp thai nhi phát triển ổn định đến khi chào đời. Một số dấu hiệu của tình trạng này:
- Số đo và chiều cao tử cung thường sẽ thấp và nhỏ hơn so với tuổi thai, có chiều hướng đi xuống so với đường chuẩn.
- Thai có cử động yếu, khi thực hiện thủ thuật Leopold nhận thấy, có cảm giác các phần thai nhi nằm sát ngay dưới bàn tay, mà không cảm nhận thấy có nước ối. Khó thực hiện động tác di chuyển đi lại đầu thai nhi.
- Khi siêu âm sẽ có chỉ số nước ối thấp, thường sẽ dưới mức đường số 5 percentile so với tuổi thai. Sau 35 tuần có chỉ số nước ối AFI thấp hơn hoặc bằng 5.
Thiểu ối có nguy hiểm không?
Theo bác sĩ ở Bệnh viện Đa khoa Phương Đông chia sẻ, thiểu ối khi tuổi thai càng nhỏ có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Với mẹ bầu đang trong giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ được chẩn đoán thiếu ối vẫn có khả năng cao sinh con khỏe mạnh và an toàn. Tuy nhiên, thai nhi vẫn có thể đối diện với nguy cơ thai chậm tăng trưởng, dây rốn chèn ép và phải mổ lấy thai.
Nếu trước tuần 28 của thai kỳ được phát hiện nước ối ít, nguy cơ xảy ra các biến chứng thai kỳ tăng cao như: Sinh non, dị tật bẩm sinh, thai chết lưu và sảy thai.
Như vậy, tình trạng thiểu ối có nguy hiểm lớn đến thai nhi và sức khỏe mẹ bầu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và phát hiện sớm khi siêu âm. Vì vậy mẹ bầu hãy lựa chọn những cơ sở y tế, bệnh viện uy tín để thường xuyên theo dõi tình trạng thai nhi. Điều đó giúp mẹ bầu có sức khỏe tốt, thai nhi khỏe mạnh an toàn đến lúc chào đời!
Đối tượng có nguy cơ bệnh thiểu ối
Những thai phụ sau có nguy cơ cao sẽ gặp tình trạng này khi mang thai:
- Thai phụ bị mắc một số bệnh như: tăng huyết áp, tiền sản giật, bệnh lý gan thận, dùng các loại thuốc như prostagladin, hóa - xạ trị ung thư,...
- Uống không đủ nước, thấp hơn 2 lít mỗi ngày.
- Ăn uống thiếu chất dinh dưỡng.
- Lao động mất quá nhiều sức.
- Hiện tượng song thai, đa thai.
- Thai quá ngày sinh so với dự kiến.
Các thai phụ nếu thuộc các nhóm đối tượng này cần phải thường xuyên theo dõi sức khỏe bản thân và tình trạng thai nhi trong bụng. Cũng như thay đổi một số thói quen sinh hoạt để cải thiện tình trạng.
Mang thai đa thai có thể tăng nguy cơ gặp tình trạng thiểu ối
Cách chẩn đoán tình trạng thiểu ối
Chẩn đoán thiểu ối có thể xác định bằng các dấu hiệu lâm sàng như: Bụng nhỏ không tương đương tuổi thai, sờ thấy phần da bụng ngay sát thai, màng ối còn nguyên vẹn. Bác sĩ có thể hỏi về các triệu chứng són tiểu, dịch âm đạo để phát hiện rò rỉ nước ối, vỡ ối.
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm, xác định chỉ số AFI (nếu <5cm là thiếu nước ối; <3cm là cạn ối). Đồng thời, siêu âm giúp kiểm tra sự phát triển và phát hiện dấu hiệu bất thường của thai nhi.
Ngoài ra, mẹ có thể được yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm khác như: Xét nghiệm hệ miễn dịch, siêu âm tim, siêu âm màu Doppler, monitor sản khoa,.... nếu nghi ngờ thai chậm phát triển. Từ đó, dựa vào kết quả chẩn đoán mà bác sĩ sẽ tư vấn và phương pháp điều trị phù hợp.
Điều trị thiểu ối như thế nào?
Để điều trị tình trạng thiếu ối, người ta thường sử dụng phương pháp truyền ối. Đây là phương pháp đưa dịch đẳng trương vô khuẩn vào buồng ối, để tăng thể tích nước ối cho bào thai. Khi sử dụng phương pháp này, sẽ đem lại hiệu quả cao như: giảm được tỷ lệ mắc bệnh cho thai nhi, giảm nhiễm trùng huyết sơ sinh, giảm thiểu sản phổi sơ sinh. Kỹ thuật được thực hiện tại phòng thực hiện bào thai vô trùng tuyệt đối.
Yếu tố quyết định đến việc chia hướng điều trị tình trạng này là sự phát triển của thai nhi. Thai phụ phải siêu âm thường xuyên để xác định AFI và theo dõi sự phát triển của bào thai.
Chỉ số AFI là căn cứ xác định bệnh
Khuyến khích siêu âm thực hiện 4 tuần ít nhất một lần nhằm theo dõi kỹ sự tăng trưởng của bào thai. Chỉ số AFI phải được đo lường ít nhất 1 lần trong một tuần. Hầu hết các bác sĩ đều khuyên, giám sát thai nhi với thử nghiệm không đả kích hoặc chỉ số sinh học, ít nhất một lần trong tuần và đảm bảo sinh con đúng kỳ. Tuy nhiên cách tiếp cận trên đã không được chứng minh về ngăn ngừa nguy cơ thai chết.
Theo từng tuổi thai cụ thể sẽ có cách điều trị phù hợp để giảm thiểu tối đa nguy cơ xấu xảy ra:
- Khắc phục thiểu ối trong 3 tháng đầu: Tình trạng xảy ra ở 3 tháng đầu khả năng cao là do bệnh lý từ thai nhi. Nếu thai nhi không xuất hiện dị tật bẩm sinh lớn mà chỉ do suy tắc tử cung - rau thai thì vẫn giữ thai. Người mẹ chỉ cần chú ý ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi để giữ thai tối thiểu đến tuần 38. Còn khi thai nhi được chẩn đoán, phát hiện dị tật bẩm sinh lớn, hoặc có tình trạng phát triển chậm (suy thai) thì bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp chấm dứt thai kỳ sớm để gia đình quyết định.
- Điều trị thiểu ối 3 tháng giữa thai kỳ: Lúc này cần xem xét đến tình trạng dị tật của thai nhi, nhất là về đường tiết niệu hoặc các dị tật khác. Có thể sẽ phải chấm dứt thai kỳ khi cần thiết. Mẹ bầu cần siêu âm theo dõi theo kỳ 1 - 2 lần/tuần. Dùng thêm thuốc trưởng thành phổi nếu thai nhi được 34 tuần tuổi, giúp thai nhi duy trì đến khi sinh.
- Cách cải thiện thiểu ối khi 3 tháng cuối: Giai đoạn này các mẹ bầu có thể nhập viện để truyền dịch, hoặc lựa chọn nghỉ ngơi tại nhà nhưng uống nhiều nước, trung bình 3l nước/ngày. Có thể dùng thêm thuốc trưởng thành phổi. Nếu thai đã đủ trưởng thành, hoặc đã dùng đủ thuốc trưởng thành phổi (thai non) cần khởi phát chuyển dạ để kết thúc thai kỳ, hoặc mổ lấy thai.
Biện pháp phòng ngừa an toàn, hiệu quả
Các biện pháp phòng tránh đơn giản nhưng hiệu quả mẹ bầu nên chú ý để không gặp tình trạng này:
- Thực hiện lộ trình khám thai định kỳ của các bác sĩ sản khoa.
- Nên uống nhiều nước (đảm bảo tầm 2 lít trong một ngày) bao gồm các loại nước trái cây. Nhằm bổ sung nước và các chất dinh dưỡng, bằng các loại trái cây, rau củ, có hàm lượng nước cao. Những loại hoa quả này bao gồm: cần tây, rau diếp, cà chua, dưa hấu, cam.
- Tăng cường chế độ dinh dưỡng: ăn uống đủ tiến độ và đầy đủ chất dinh dưỡng, sẽ giúp bổ sung chất cho thai nhi.
- Không sử dụng các loại thực phẩm làm mất nước như: cà phê, râu ngô,...tuyệt đối không uống rượu bia. Nó sẽ làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh thai nhi.
- Luyện tập thể thao, thể dục đều đặn: tăng cường sức khỏe, tăng sức đề kháng, giúp tăng hàm lượng tuần hoàn máu trong tử cung và rau thai.
- Chọn tư thế ngủ thích hợp, nên nằm nghiêng sang trái, để máu lưu thông tốt hơn.
- Phát hiện nhanh chóng và theo dõi chặt chẽ những thai nhi thiểu ối, để kịp thời can thiệp khi cần thiết.
Mẹ bầu nên uống nước dừa giúp cải thiện tình trạng thiểu nước ối
Một số câu hỏi liên quan đến tình trạng thiểu ối
Thiếu ối có sinh thường được không?
Nếu mẹ bầu bị thiểu ối hoặc kết quả kiểm tra sức khỏe thai nhi không chắc chắn khi thai nhi trên 37 tuần thì có thể chỉ định sinh mổ. Để phòng tránh tình trạng thiếu ối khi mang thai, mẹ bầu nên uống đủ nước mỗi ngày, có thể là nước khoáng, nước đun sôi hoặc các loại nước hoa quả, sữa,...
Mẹ bầu thiếu nước ối nên uống gì?
Theo bác sĩ chuyên khoa chia sẻ, mẹ bầu thiếu nước ối nên uống nhiều nước hơn. Mẹ có thể uống nước lọc, nước ép trái cây, nước mía, nước dừa, nước cam,.... Tuy nhiên, mẹ không nên lạm dụng nước ép hoa quả, chỉ nên dùng với lượng vừa đủ vì có thể tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ.
Ngoài ra, mẹ nên tránh những loại thực phẩm mất nước như cà phê, rau má, râu ngô, nước trà,...
Bà bầu thiếu nước ối nên ăn gì?
Bên cạnh uống nhiều nước, nhiều mẹ bầu chắc hẳn thắc mắc “Bà bầu thiếu nước ối nên ăn gì?”. Mẹ nên bổ sung các loại trái cây, rau củ có lượng nước cao. Một số loại rau có lượng nước cao như: Dưa chuột, cần tây, rau diếp,.... Các loại trái cây như: Dưa hấu, khế, cà chua,... có thể giúp mẹ tăng lượng ối an toàn và hiệu quả.
Trên đây là tất cả các thông tin chi tiết về thiếu ối là gì, ngay khi nhận thấy cơ thể bất thường. Mẹ hãy liên hệ ngay tới số hotline 1900 1806 của BVĐK Phương Đông để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.