Thoái hóa điểm vàng: Nguyên nhân và biểu hiện của bệnh 

Phan Ngọc Linh

12-09-2022

goole news
16

Tình trạng thoái hóa điểm vàng hay thoái hóa hoàng điểm xảy ra khi tế bào điểm vàng của mắt thoái hóa. Bệnh khiến mắt không còn khả năng nhìn chi tiết ở vùng trung tâm, suy giảm thị lực nghiêm trọng, lúc này hình ảnh trong mắt sẽ méo mó biến dạng. Để hiểu rõ hơn về bệnh lý nguy hiểm với mắt này. Bệnh Viện Phương Đông sẽ chia sẻ những thông tin cụ thể sau.

Thoái hóa điểm vàng là gì?

Điểm vàng hay hoàng điểm là bộ phận nằm sâu tại trung tâm võng mạc, là điểm nhạy cảm khi tập trung hàng triệu tế bào cảm quan, có vai trò để nhận biết màu sắc, độ nét của sự vật. Do đó, điểm vàng rất quan trọng đối với thị lực trung tâm.

Thoái hoá điểm vàng là gì?Thoái hoá điểm vàng là gì?

Thoái hóa điểm vàng mắt là gì, đây là câu hỏi băn khoăn ở cả người trẻ và người già.

Thoái hóa điểm vàng là sự thoái hóa các tế bào điểm vàng, làm mắt mất đi khả năng nhìn chi tiết tại vùng trung tâm thị giác. Những hình ảnh thu nhận về bị biến dạng và méo mó, bệnh không gây mù lòa hoàn toàn do hình ảnh xung quanh vẫn bình thường.

Tuy nhiên, khả năng lái xe, đọc sách, nhận dạng màu sắc và độ tương phản lại suy yếu quan trọng. Thoái hóa điểm vàng là nguyên nhân mất thị lực hàng đầu chiếm đến 50% tất cả trường hợp khiếm thị.

Thoái hóa điểm vàng là sự thoái hóa các tế bào điểm vàng tại mắt

Thoái hóa điểm vàng là sự thoái hóa các tế bào điểm vàng tại mắt

Nguyên nhân của bệnh thoái hóa điểm vàng là gì?

Bệnh thoái hóa hoàng điểm hiện nay được chia thành 2 loại chính với những nguyên nhân khác nhau: 

Thoái hóa điểm vàng thể khô

Thể khô là dạng bệnh phổ biến nhất chiếm đến 85-90% tất cả các trường hợp bệnh thoái hóa hoàng điểm. Bệnh phát triển dần dần khi những tế bào có vai trò nuôi dưỡng võng mạc chết đi, mảng võng mạc biến mất. Bệnh có tiến triển thầm lặng trong khoảng 5-10 năm mới xuất hiện suy giảm thị lực. 

Thể khô là dạng bệnh phổ biến nhất chiếm đến 85-90% tất cả các trường hợp 

Thể khô là dạng bệnh phổ biến nhất chiếm đến 85-90% tất cả các trường hợp 

Thoái hóa điểm vàng thể ướt

Tình trạng này chiếm 10-15% số trường hợp nhưng tính chất bệnh lại nguy hiểm. Do thị giác của bệnh nhân bị suy giảm đột ngột chỉ trong thời gian ngắn. Bệnh thoái hóa hoàng điểm thể ướt phát triển khi mạch máu mới phát triển dưới võng mạc, có thể chảy và rỉ dịch gây sẹo võng mạc làm mất thị giác trung tâm nhanh chóng. Hình ảnh mà người bệnh quan sát được biến dạng, điểm mù ở trung tâm, đường thẳng thành đường cong và gây ảo giác. 

Dấu hiệu thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa hoàng điểm tùy theo giai đoạn mà có dấu hiệu nhận biết khác nhau, cụ thể là: 

Giai đoạn sớm

Trong giai đoạn sớm của bệnh, thoái hóa điểm vàng diễn tiến rất chậm khiến cho bệnh nhân rất khó để có thể nhận biết được các triệu chứng. Phần lớn trường hợp bệnh nhân dần mất thị lực và không thể phát hiện bệnh khi có những biểu hiện trở nên rõ rệt. 

Thời gian đầu, hình ảnh thu nhận được khi quan sát bị giảm độ sắc nét rất nhỏ.  Đến khi bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, những hình ảnh sự vật xung quanh nhìn thấy sẽ không còn rõ ràng nữa, biến dạng và thấy vùng xám ở trung tâm tầm nhìn. Những triệu chứng điển hình khác của bệnh thoái hóa hoàng điểm đó là: 

  • Khi đọc sách báo thấy chữ bị nhòe, không nhìn rõ được khuôn mặt người đối diện.
  • Cảm nhận về sự thay đổi màu sắc, độ đậm, độ sáng.
  • Thị lực trung tâm ở 1 bên hay cả 2 bên mắt bị giảm.
  • Cần nhìn sự vật gần hơn hoặc cần nhiều ánh sáng hơn.
  • Biến dạng hình ảnh.
  • Khó khăn khi sinh hoạt ở điều kiện ánh sáng yếu.

Bệnh nhân có thể còn mơ hồ tại giai đoạn đầu của bệnh nhưng với những phương pháp hiện đại, bác sĩ có thể nhận biết được sự thay đổi màu sắc của điểm vàng, cặn drusen trên võng mạc. Do đó, khám mắt định kỳ có thể phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm. 

 Phần lớn trường hợp bệnh nhân dần mất thị lực và không thể phát hiện bệnh

 Phần lớn trường hợp bệnh nhân dần mất thị lực và không thể phát hiện bệnh

Giai đoạn muộn

Thời điểm này, những dấu hiệu thoái hóa điểm vàng đã trở nên rõ ràng hơn, người bệnh gặp nhiều khó khăn khi sinh hoạt, khó có thể lái xe hay đọc sách. Trong giai đoạn muộn, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng với những dấu hiệu:  

  • Suy giảm thị lực đột ngột, nhanh chóng, khả năng nhận biết màu sắc, chi tiết suy yếu. 
  • Có điểm trống hoặc là vùng tối tại vùng trung tâm tầm nhìn.
  • Những vật xung quanh bị biến dạng, kích thước thay đổi.

Suy giảm thị lực đột ngột, nhanh chóng, khả năng nhận biết màu sắc

Suy giảm thị lực đột ngột, nhanh chóng, khả năng nhận biết màu sắc

Những ai dễ mắc thoái hóa điểm vàng?

Thoái hóa hoàng điểm dễ mắc ở người cao tuổi, đây là nguy cơ lớn nhất gây ra bệnh. Thoái hóa điểm vàng ở người già trên 65 tuổi chiếm khoảng 10-12% và người trên 75 tuổi là 30%. Về giới tính, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở nam giới gấp 2 lần và mãn kinh sớm lại có nguy cơ mắc bệnh cao. Những nguy cơ khác bao gồm: 

  • Chủng tộc: Những người có nước da sáng màu dễ mắc bệnh hơn so với những người da tối. 
  • Tiền sử: Nếu như trong gia đình có người mắc bệnh sẽ có nguy cơ cao.
  • Hút thuốc: Làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh, khói thuốc lá có thể là nguyên nhân gây bệnh và liên quan đến tuổi tác.
  • Béo phì: Tăng nguy cơ mắc bệnh và có liên quan đến quá trình tiến triển bệnh từ giai đoạn đầu đến giai đoạn nặng.
  • Tiếp xúc nhiều với ánh ánh mặt trời: Thường xuyên làm việc ngoài trời nhưng mắt không được bảo vệ tăng tốc độ của bệnh thoái hóa điểm vàng
  • Dùng nhiều thiết bị điện tử: Ánh sáng xanh từ máy tính, TV, điện thoại cũng là nguyên nhân gây ra bệnh. Do đó, thoái hóa hoàng điểm không còn riêng ở người già mà còn có  thoái hóa điểm vàng ở người trẻ.

Thoái hóa hoàng điểm dễ mắc ở người cao tuổi, là nguy cơ lớn nhất gây bệnh

Thoái hóa hoàng điểm dễ mắc ở người cao tuổi, là nguy cơ lớn nhất gây bệnh

Chẩn đoán thoái hóa điểm vàng

Để phát hiện được bệnh thoái hóa hoàng điểm, các bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra mắt toàn diện bao gồm: 

  • Kiểm tra thị lực: Bài kiểm tra sử dụng bảng đo thị lực để kiểm tra tầm nhìn ở những khoảng cách khác nhau.
  • Khám mắt co giãn đồng tử: Với bài kiểm tra này, các bác sĩ nhãn khoa có thể dùng thuốc nhỏ mắt làm giãn đồng tử và sử dụng kính lúp chuyên dụng để kiểm tra võng mạc và dây thần kinh thị giác. Qua đó, kiểm tra các dấu hiệu của bệnh và những vấn đề về mắt khác.
  • Đo nhãn áp: Bác sĩ sẽ dùng công cụ để đo áp suất bên trong mắt và dùng thuốc nhỏ mắt trong quá trình kiểm tra. 
  • Dùng lưới Amsler (Amsler grid): Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh nhìn trên tờ giấy caro như bàn cờ và bệnh nhân sẽ che một mắt nhìn chằm chằm vào chấm đen ở giữa lưới. Nếu như nhìn thấy những đường thẳng trong lưới Amsler bị lượn sóng  hoặc thiếu đường, rất có thể bệnh nhân bị thoái hóa hoàng điểm. 

Các bác sĩ nhãn khoa có thể dùng thuốc nhỏ mắt làm giãn đồng tử

Các bác sĩ nhãn khoa có thể dùng thuốc nhỏ mắt làm giãn đồng tử

Điều trị bệnh thoái hóa điểm vàng như thế nào?

Đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thuốc để điều trị bệnh thoái hóa hoàng điểm hoàn toàn. Nhưng việc điều trị sớm có thể ngăn ngừa quá trình suy giảm thị lực đồng thời làm giảm thị lực và chậm quá trình diễn biến của bệnh. 

Điều trị thoái hóa thể ướt

Hiện tại, không có phương pháp nào để có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh. Bác sĩ có thể đề nghị bổ sung kẽm hoặc là beta carotene và Vitamin C, E với liều cao nhằm giúp AMD thể khô không trở nên tồi tệ hơn. 

Điều trị thoái hóa thể khô

Không có bất cứ phương pháp này để đảo ngược được những tác động của bệnh bệnh, cụ thể:

  • Tiêm thuốc: “Liệu pháp chống VEGF” được áp dụng, thuốc được tiêm thẳng vào mắt. Để ức chế tác động của các nhân tố tăng trưởng, làm chậm quá trình mất thị lực. Với liệu pháp chống VEGF, người bệnh sẽ được tiêm mũi mỗi tháng, bệnh nhân sẽ nằm lại viện để theo dõi sau khi tiêm. 
  • Sử dụng dược phẩm: Có 3 loại dược phẩm anibizumab, aflibercept và pegaptanib dùng để ức chế sự phát triển của tân mạch, cần có chỉ định của bác sĩ trước khi tiêm thuốc. 
  • Liệu pháp quang động học: Dùng laser lạnh kết hợp với thuốc cảm quang nhẹ để khép các tân mạch máu bất thường mà không để lại sẹo. Cũng có thể áp dụng cho thoái hóa điểm vàng thể ướt. 
  • Quang đông: Dùng laser năng lượng cao để phá hủy những tân mạch bất thường, cũng có thể áp dụng cho thể ướt. 
  • Phẫu thuật: Phẫu thuật áp dụng cho cả thể khô và thể ướt, bác sĩ sẽ kiểm tra chụp mạch máu võng mạc và thuốc nhuộm đặc biệt được tiêm vào cánh tay, hình ảnh được chụp lại khi các mạch máu trong võng mạc. Cho phép bác sĩ có thể xác định được mạch máu nào bị rò rỉ để can thiệp. 

“Liệu pháp chống VEGF” được áp dụng, thuốc được tiêm thẳng vào mắt

“Liệu pháp chống VEGF” được áp dụng, thuốc được tiêm thẳng vào mắt

Phòng ngừa bệnh thoái hóa điểm vàng

Để phòng ngừa bệnh thoái hóa hoàng điểm, người bệnh cần lưu ý thực hiện những biện pháp sau đây: 

Áp dụng chế độ ăn lành mạnh

Chế độ ăn vô cùng quan trọng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh. Trong chế độ ăn hàng ngày, bạn cần bổ sung những thực phẩm hiệu quả cho đôi mắt: 

  • Thực phẩm có nhiều vitamin A: Trứng, sữa, gan động vật, cá chép, thịt vịt, súp lơ xanh, rau bina, rau ngót,……
  • Thực phẩm giàu beta-caroten: Có nhiều trong  cam, đu đủ, bí đỏ, cà rốt…
  • Thực phẩm giàu vitamin C: cam bưởi, cà chua, súp lơ, nho, dứa, thì là, dâu tây… giúp giảm nguy cơ đục thủy tinh thể và tăng cường thị lực. 
  • Thực phẩm giàu vitamin E:  hạt bí, hạt dưa, dầu thực vật…
  • Thực phẩm giàu lutein: rau cải xoăn, cải bó xôi, trứng, ngô…
  • Thực phẩm selenium: Gồm hải sản, các loại thịt, động vật, trứng, gan động vật…

Chế độ ăn vô cùng quan trọng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe 

Chế độ ăn vô cùng quan trọng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe 

Tập luyện mỗi ngày

Tập luyện sức khỏe mang đến nhiều lợi ích sức khỏe nhưng đây cũng là thói quen tốt cho đôi mắt. Ngoài ra những bài tập thể dục toàn thân, bạn cũng có thể áp dụng số bài tập mắt riêng biệt để đôi mắt luôn sáng khỏe và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng như liếc mắt, xoay tròn mắt, ấn nhẹ vào thái dương… Những bài tập ngắn trong vài phút nhưng có tác dụng rất lớn. 

Đeo kính bảo vệ

Những người thường xuyên làm việc trong môi trường tiếp xúc với ánh nắng nên dùng kính bảo vệ để tránh tia UV. Điều này giúp ngăn chặn quá trình lão hóa các tế bào mắt.

Điều chỉnh thói quen dùng thiết bị

Những thiết bị công nghệ hiện đại để giúp cho cuộc sống dễ dàng hơn nhưng lại có thể ảnh hưởng đến các vấn đề sức khỏe khác. Vậy nên, bạn cần chủ động bảo vệ đôi mắt của mình không nên tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử. 

Trường hợp bạn phải thường xuyên làm việc với máy tính nên để mắt nghỉ ngơi, chớp mắt thường xuyên hơn khi làm việc. Có thể sử dụng màn hình chống chói và điều chỉnh ánh sáng, máy tính và có ánh sáng phòng làm việc phù hợp.

Bảo vệ đôi mắt của mình không nên tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử

Bảo vệ đôi mắt của mình không nên tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử

Khám mắt thường xuyên

Việc đi thăm khám thường xuyên đặc biệt là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là điều cần thiết. Thông qua việc thăm khám bác sĩ có thể phát hiện được những dấu hiệu ban đầu của thoái hóa điểm vàng như hình ảnh võng mạc có chất lắng đọng. Kiểm tra mắt có thể phát hiện sớm được những suy giảm dù rất nhỏ về thị lực của bệnh nhân khi mắc thoái hóa võng mạc.

Câu hỏi thường gặp về bệnh thoái hóa hoàng thể

Sau đây là những giải đáp có liên quan đến bệnh thoái hóa hoàng điểm:

Thoái hóa điểm vàng có chữa được không?

Đến nay, chưa tìm ra được thuốc để điều trị dứt điểm hoàn toàn bệnh. Nhưng nếu như phát hiện sớm, những phương pháp điều trị sẽ tác động tích cực đến quá trình điều trị, làm chậm quá trình diễn tiến nặng. Đồng thời, điều trị sớm cũng ngăn chặn được nguy cơ mù lòa, giúp bệnh nhân có cuộc sống sinh hoạt bình thường. 

Đến nay, chưa tìm ra được thuốc để điều trị dứt điểm hoàn toàn bệnh

Đến nay, chưa tìm ra được thuốc để điều trị dứt điểm hoàn toàn bệnh

Thoái hóa điểm vàng kiêng ăn gì?

Bên cạnh tránh xa rượu bia và thuốc lá, người bệnh cần tránh xa những thực phẩm dưới đây:

  • Không dùng đồ ăn nhanh: Thực phẩm này có chứa nhiều chất chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa gây tích tụ những mảng bám có chứa cholesterol trong các mạch máu và trong mắt. Do đó, có thể làm tổn thương mạch máu và đôi mắt của bạn.
  • Khi đun nấu hạn chế dùng dầu có chứa chất béo bão hòa như dầu dừa hay dầu cọ. Thay vào đó, tốt nhất nên sử dụng dầu oliu, dầu cải hoặc dầu hạt lanh.

Như vậy, bệnh viện Đa Khoa Phương Đông đã bật mí chi tiết về thoái hóa điểm vàng, cách để phòng ngừa bệnh lý này. Hãy thăm khám thường xuyên và có chế độ sống lành mạnh để giúp bảo vệ “cửa sổ tâm hồn” của bạn.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

 
1,821

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

ThS.BS

PHÍ THÙY LINH

Trưởng đơn nguyên Mắt

ThS.BS

PHÍ THÙY LINH

Trưởng đơn nguyên Mắt
19001806 Đặt lịch khám