Tinh trùng ít là gì? Ít tinh trùng có con được không?
Tinh trùng ít là hiện tượng nam giới có ít hơn 15 triệu tinh trùng/ ml tinh dịch. Trong khi đó, trong 1 ml tinh dịch của người đàn ông khỏe mạnh sẽ có khoảng 20 triệu đến 200 triệu tinh trùng. Xem xét sự ảnh hưởng của các nhân tố như tuổi tác, tình trạng sức khỏe,... thì mật độ 15 triệu tinh trùng được coi là giới hạn để xác định các bất thường về số lượng tinh trùng:
- Trên 15 triệu tinh trùng/ml tinh dịch thì số lượng tinh trùng bình thường, có khả năng sinh sản
- Dưới 15 triệu tinh trùng/ml tinh dịch thì được coi là ít tinh trùng
Mật độ tinh trùng thấp và loãng
Rất nhiều nam giới lo lắng rằng liệu tinh trùng ít có khả năng thụ thai không? Theo các chuyên gia, những trường hợp mật độ tinh trùng ít vẫn có khả năng có con. Nhưng sẽ thấp hơn những người có mật độ tinh trùng và chất lượng tinh trùng tốt.
Tất nhiên, các cặp vợ chồng này vẫn có thể có con tự nhiên bình thường nhưng có thể sẽ mất nhiều thời gian và công sức hơn. Vì trên thực tế, khả năng sinh ra đời sau còn phụ thuộc 50% vào yếu tố từ người vợ. Đồng thời, ngoài số lượng, chất lượng tinh trùng bao gồm:
- Hình dạng
- Mức độ di động
- Mật độ
- Tỷ lệ sống mới
Là các nhân tố quyết định quyết định khả năng sinh sản của nam giới.
Nếu kém may mắn hơn, người đàn ông của bạn vừa có tinh trùng ít và yếu thì thì khả năng có con sẽ thấp hơn nữa. Vì nếu số lượng đã ít, khả năng di chuyển lại yếu thì khả năng để tinh trùng bơi tới gặp trứng. Người vợ thụ thai tự nhiên là rất khó.
Cách nhận biết tinh trùng ít ở người đàn ông
Rất tiếc nhưng một trong các đặc trưng của bệnh lý Nam kho là diễn biến âm thầm, triệu chứng không nổi bật. Trên thực tế lâm sàng, rất nhiều bệnh nhân có biểu hiện hiếm muộn lâu năm đến khám mới phát hiện ra số lượng tinh trùng của mình thấp.
Các triệu chứng khác có thể có của bệnh nhân có bất thường tinh trùng như sau:
- Gặp khó khăn trong đời sống tình dục: rối loạn cương, giảm ham muốn,...
- Đau, sưng hoặc sờ thấy khối u cục ở tinh hoàn
- Lông, tóc thưa hoặc có các biểu hiện khác của di truyền hoặc nội tiết tố
Lông tóc thưa có thể là biểu hiện của bất thường nội tiết tố
Ngoài ra, các bác sĩ cũng ghi nhận các trường hợp có bệnh lý nền như giãn tĩnh mạch thừng tinh, bị mất cân bằng nội tiết tố hay rối loạn di truyền,... dễ mắc bệnh này và có các biểu hiện điển hình hơn.
Khi nào cần đến Bệnh viện?
Căn cứ vào các dấu hiệu của tinh trùng ít như trên, nam giới nên đi khám ngay nếu quan hệ tình dục đều đặn. Không sử dụng biện pháp tránh thai mà vẫn không có tin vui. Hoặc bạn đang gặp các vấn đề về:
- Cương dương hoặc xuất tinh, mất hứng thú tình dục hoặc các vấn đề tình dục khác
- Cảm thấy đau, khó chịu, sưng hoặc sờ thấy khối bất thường ở tinh hoàn
- Có tiền sử bệnh lý về tinh hoàn, tiền liệt tuyến hoặc các vấn đề tình dục
- Đã trải qua phẫu thuật vùng bẹn, tinh hoàn, dương vật hoặc vùng bìu
Nam giới nên đi khám Nam khoa ngay khi có các biểu hiện bất thường ở vùng kín
Nguyên nhân dẫn đến số lượng tinh trùng ít ở nam giới
Về cơ bản, quá trình sản xuất tinh trùng là công đoạn phức tạp. Tinh trùng bình thường được sản xuất từ tế bào gốc, phân chia và biệt hoá trong ống sinh tinh. Tiếp theo, chúng sẽ di chuyển đến mào tinh để hoàn thiện đầy đủ chức năng, hình dáng trở thành tinh trùng trưởng thành. Khi nam giới bị kích thích tình dục, tinh trùng sẽ được phóng ra khỏi mào tinh bằng ống dẫn tinh. Say đó trộn lẫn với dịch tiết của: tuyến tiền liệt, túi tinh và tuyến niệu đạo phóng ra ngoài.
Bất kỳ bất thường nào về nội tiết tố, mào tinh, tuyến tiền liệt,... đều có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và số lượng của tinh trùng. Mặc dù chúng ta có thể chia thành 3 nhóm lý do chính dưới đây. Nhưng trên thực tế, có rất nhiều yếu tố tác động nên nguyên nhân gây số lượng tinh trùng ít thường khó xác định.
Nguyên nhân bệnh lý
Khi người nam giới mắc phải những bệnh lý sau có thể làm suy giảm số lượng tinh trùng:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Đây là tình trạng sưng tĩnh mạch máu ở tinh hoàn, kết quả là chất lượng tinh trùng bị giảm.
- Nhiễm trùng: Một số bệnh nhiễm trùng có thể gây ảnh hưởng tới quá trình sản xuất, sức khỏe của tình trùng hoặc tạo ra sẹo cản trở sự vận chuyển tinh trùng. Những trường hợp này bao gồm viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, bệnh lây truyền qua đường tình dục (như HIV, bệnh lậu) thì thường tinh trùng ít và có màu vàng.
- Rối loạn xuất tinh: Xuất tinh ngược là tình trạng tinh dịch không xuất ra ở phần đầu của dương vật mà xuất ngược trở lại vào bàng quang lúc cực khoái. Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến xuất tinh ngược như điều kiện sức khỏe, bệnh tiểu đường, tổn thương cột sống…
- Kháng thể kháng tinh trùng: Đây là một loại kháng thể được xếp vào loại miễn dịch đặc hiệu của cơ thể. Kháng thể này xác định nhầm tinh trùng là có hại và cố gắng tiêu diệt chúng.
- Khối u: Bản thân các khối u có thể gây mất cân bằng nội tiết, ảnh hưởng trực tiếp đến cơ quan sinh sản của nam giới. Bên cạnh đó, trong quá trình phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị để điều trị các khối u cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
- Tinh hoàn lạc chỗ: Nam giới gặp phải tình trạng tinh hoàn di chuyển khỏi vị trí bình thường và rơi vào bụng có nguy cơ cao bị suy giảm khả năng sinh sản.
- Mất cân bằng hormone: Vùng dưới đồi, tuyến yên và tinh hoàn sản xuất các hormone kích thích tạo tinh trùng. Do vậy, sự mất cân bằng các hormone này có thể làm thuyên giảm quá trình sản xuất tinh trùng.
- Có vấn đề ở ống vận chuyển tinh trùng: Điều này làm gián đoạn, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của nam giới.
- Tiền sử phẫu thuật: Một số phẫu thuật nhất định có thể làm giảm số lượng tinh trùng, như thắt ống dẫn tinh, phẫu thuật tinh hoàn, phẫu thuật tuyến tiền liệt, chữa thoát vị bẹn, bìu…
- Khuyết tật nhiễm sắc thể: Rối loạn di truyền như hội chứng Kallmann, hội chứng Kartagener và hội chứng xơ nang Klinefelter có thể nguyên nhân dẫn đến tinh trùng ít.
- Bệnh celiac: Đây là chứng rối loạn tiêu hóa do sự nhạy cảm với gluten và có thể dẫn đến vô sinh ở nam.
- Một số thuốc điều trị: Sử dụng dài hạn steroid tổng hợp, , thuốc chống ung thư, một số loại thuốc kháng nấm và thuốc kháng sinh, thuốc hạ huyết áp… có thể làm xuất tinh ít tinh trùng.
Nhiều bệnh lý dẫn đến suy giảm tinh trùng ở nam giới
Nguyên nhân môi trường
Số lượng và chức năng của tinh trùng còn bị ảnh hưởng nếu cơ thể tiếp xúc quá nhiều với các yếu tố môi trường nhất định, như:
- Hóa chất công nghiệp: Tiếp xúc trong môi trường công nghiệp trong thời gian dài với benzene (C6H6), toluene (C₆H₅CH₃), xylene (C₈H₁₀), thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ , dung môi hữu cơ, vật liệu sơn,... có thể làm số lượng mật độ tinh trùng ít.
- Kim loại nặng: Tiếp xúc với chì và các kim loại nặng khác có thể dẫn đến vô sinh nam.
- Tia bức xạ: Tiếp xúc tia bức xạ làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng hoặc mất hoàn toàn khả năng sinh tinh. Trong trường hợp có thể hồi phục cũng sẽ mất vài năm để quá trình sản xuất tinh trùng trở lại bình thường.
Chất hữu cơ chứa vòng benzen - “Sát thủ” thầm lặng gây vô sinh nam
Các nguyên nhân khác
Bên cạnh những nguyên nhân khiến tinh trùng ít đã nêu trên thì có thể có do:
- Sử dụng rượu bia: Các đồ uống có cồn có thể làm giảm nồng độ hormone testosterone và giảm số lượng tinh trùng được sinh ra.
- Hút thuốc lá: Theo thống kê, nam giới hút thuốc lá có lượng tinh trùng ra ít hơn so với người không sử dụng thuốc lá.
- Tâm lý căng thẳng, trầm cảm: Tình trạng có thể gây cản trở quá trình tiết các hormone cần thiết, khiến giảm số lượng tinh trùng.
- Nghề nghiệp: Một số nghề nghiệp nhất định có thể gây vô sinh nam, như những công việc phải ngồi nhiều trong thời gian dài.
- Cân nặng: Béo phì vừa ảnh hưởng trực tiếp lên tinh trùng, vừa gây ra thay đổi nội tiết tố làm giảm khả năng sinh sản.
Nam giới có bất thường về tinh trùng tuyệt đối không nên uống rượu bia
Các phương pháp chẩn đoán tinh trùng ít
Bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe của bạn và đề nghị kiểm tra đồng thời sức khỏe của người vợ để xác định ít tinh trùng có phải là nguyên nhân duy nhất khiến gia đình bạn chưa có con không. Ngoài ra, bác sĩ có thể quyết định xem có cần sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản không.
Kiểm tra và chẩn đoán bao gồm các bước sau:
- Khám tổng quát: Quy trình bao gồm kiểm tra bộ phận sinh dục và khỏi về các vấn đề di truyền, bệnh tật, chất thương hoặc phẫu thuật nào có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Bác sĩ cùng có thể hỏi về sự phát triển tính dục và thói quen tình dục.
- Phân tích tinh dịch đồ: Bác sĩ sẽ dùng kính hiển vi để xác định số lượng tinh trùng có tinh dục. Trong một số trường hợp, nhân viên y tế có thể sử dụng máy đo để đếm số tinh trùng.
Phân tích tinh dịch đồ giúp chẩn đoán tinh dịch ít tinh trùng
Sau khi có kết quả khám ban đầu, bác sĩ sẽ chỉ định nên làm thêm một số xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng tinh trùng ít, bao gồm:
- Siêu âm bìu: Sử dụng sóng âm có tần số cao để nhìn vào tinh hoàn và các cấu trúc hỗ trợ xung quanh.
- Xét nghiệm hormon: Xét nghiệm máu để xác định mức độ hormone được sản xuất bởi tinh hoàn và tuyến yên.
- Phân tích nước tiểu sau khi xuất tinh: Nếu phát hiện có tinh trùng trong nước tiểu thì chứng tỏ tinh trùng đã đi ngược vào bàng quang thay vì xuất ra dương vật (xuất tinh ngược dòng).
- Kiểm tra di truyền: Mật độ tinh trùng thấp có thể do mặt di truyền. Xét nghiệm di truyền giúp phát hiện những bất thường về di truyền và chẩn đoán các hội chức khác do bẩm sinh hoặc di truyền.
- Sinh thiết tinh hoàn: Kết quả này có thể cho biết quá trình sản xuất tình hoàn có được bình thường không. Nếu có vấn đề thì có thể là do sự tắc nghẽn hoặc vấn đề khác trong việc vận chuyển tinh trùng. Tuy nhiên, sinh thiết tinh hoàn thường chỉ được sử dụng trong một số trường hợp nhất định.
- Xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng: Nhằm kiểm tra các tế bào miễn dịch có tấn công và ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của tinh trùng không. Phương pháp này cũng không sử dụng phổ biến.
- Xét nghiệm chức năng của tinh trùng: Một số xét nghiệm sẽ giúp kiểm tra số tinh trùng sống sót sau xuất tinh, khả năng di chuyển…
- Siêu âm qua trực tràng: Nhằm kiểm tra tuyến tiền liệt và ống mang tinh dịch có bị tắc nghẽn hay không.
Cách chữa bệnh tinh trùng ít
Nhiều “phái mày râu” thắc mắc rằng “Tinh trùng ít phải làm sao?” thì cách chữa trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Phẫu thuật
Bác sĩ thường phẫu thuật để điều chỉnh hoặc chữa tắc ống dẫn tinh, đối với trường hợp tinh trùng ít do giãn tĩnh mạch tinh hoàn. Tình trạng xuất tinh không có tinh trùng thì có thể lấy tinh trùng trực tiếp từ mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn bằng các kỹ thuật phục hồi tinh trùng.
Điều trị nhiễm trùng
Với một số bệnh nhiễm trùng đường tình dục làm suy giảm số lượng tình dùng thì có thể dùng thuốc kháng sinh và thuốc điều trị.
Điều trị bằng thuốc là chỉ định thường thấy cho các bệnh nhân Nam khoa
Điều trị các vấn đề về quan hệ tình dục
Các liệu pháp tâm lý có thể là cách khắc phục tinh trùng ít do nguyên nhân xuất tinh sớm, rối loạn chức năng cương cứng… Tuy nhiên, bạn phải lưu ý đây không phải phương pháp điều trị trực tiếp cho bệnh trạng này. Đồng thời, hiệu quả của liệu pháp có thể khác nhau.
Cách này giúp cải thiện tình trạng số lượng tinh trùng thông qua:
- Hạn chế tình trạng căng thẳng, lo âu, giúp quá trình sản xuất hormone, testosterone bình thường để cải thiện chất lượng tinh trùng
- Điều trị chứng trầm cảm (nếu có) và giảm thiểu tác động tiêu cực đến sức khỏe sinh sản nam
- Hỗ trợ điều trị sinh sản, giảm căng thẳng, áp lực cho các cặp vợ chồng mong con trong thời gian chữa bệnh, tạo nền tảng cho hiệu quả điều trị tốt hơn
Áp dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản
Các cặp vợ chồng mong con có lựa chọn phương pháp này. Tinh trùng được lấy qua xuất tinh bình thường, phẫu thuật hoặc từ tinh trùng hiến tặng, tùy vào trường hợp cụ thể. Các tinh trùng này có thể được bơm vào buồng tử cung của người phụ nữ hoặc sử dụng để làm thụ tinh ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương.
Điều chỉnh thói quen sinh hoạt
Hãy thường xuyên tập thể dục, giữ có cơ thể thoải mái, hạn chế căng thẳng. Nếu bạn bị thừa cần thì hãy nên bắt đầu giảm cân. Nói không với rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích ảnh hưởng đến sức khỏe. Bên cạnh đó, bạn nên bổ sung các chất dinh dưỡng giúp tăng cường sự phát triển của tinh trùng như axit béo Omega-3, vitamin C, vitamin E và selen.
Bổ sung rau củ quả tươi và thực phẩm giàu kẽm rất phù hợp cho người ít tinh trùng
Sử dụng các liệu pháp hormon và thuốc
Một cách khắc phục ít tinh trùng cũng rất hiệu quả đó là sử dụng thuốc và liệu pháp Hormon. Đối với trường hợp tinh trùng ít do nồng độ một số hormone cao hay thấp thì bác sĩ có thể khuyên bạn nên sử dụng phương pháp này.
Câu hỏi liên quan
Nam giới bị tinh trùng ít có chữa được không?
Không có câu trả lời tiêu chuẩn cho các trường hợp số lượng tinh trùng thấp. Bởi phương hướng và hiệu quả điều trị còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nguyên nhân gây ra tình trạng và mức độ nghiêm trọng của nó.
Tuy nhiên, tin vui là với sự phát triển của công nghệ và y học hiện đại, tinh trùng ít không phải bệnh lý quá khó chữa trị. Có nhiều phương án điều trị khác nhau, có thể chữa trị dứt điểm nếu bạn chủ động phát hiện và tiếp nhận điều trị sớm. Trong số đó, nếu mục đích điều trị hướng đến sản sinh ra thế hệ sau thì bạn có thể cân nhắc thực hiện:
- IVF: Thụ tinh ống nghiệm là biện pháp hỗ trợ sinh sản bằng cách kết hợp trứng với tinh trùng và nuôi phôi ở phòng thí nghiệm rồi mới chuyển phôi lại để phát triển trong buồng tử cung. Đây là cách làm phổ biến và có tỷ lệ thành công tới 60 - 65% hiện nay. Tuy nhiên phù hợp hơn với những cặp đôi vợ có nhiều bệnh lý phức tạp, chồng không có tinh trùng hay có cách bệnh lý di truyền cho thế hệ sau,...
- IUI: Thụ tinh nhân tạo bằng cách chọn lọc, lọc rửa tinh trùng và bơm trực tiếp tinh trùng vào buồng tử cung. Phương pháp này giúp tăng khả năng có thai lên 15 - 20%, đồng thời chi phí thấp, quy trình nhanh chóng, thủ thuật không gây đau và giải quyết được vấn đề cấp thiết nhất cho bệnh nhân ít tinh trùng, Đó là chọn lọc được những tinh trùng khỏe mạnh, di chuyển tốt, gia tăng đáng kể khả năng trứng gặp tinh trùng.
- ICSI: Với tỷ lệ thành công từ 60 - 85%, ICSI - Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn chỉ dùng 1 tinh trùng tốt nhất để tiêm trực tiếp vào trứng. Đây là công nghệ hỗ trợ sinh sản hàng đầu cho các trường hợp bất thường về tinh trùng như không xuất tinh, thiểu năng tinh trùng, tinh trùng ít,... với tỷ lệ tổn thương trứng thấp, ít xâm lấn.
Các bác sĩ của trung tâm IVF Phương Đông trong chu trình chọc trứng - 1 công đoạn của quá trình IVF cho bệnh nhân
Tinh trùng ít nên uống gì? Ăn gì
Số lượng tinh trùng thấp thường liên quan đến thiếu vitamin hoặc thiếu kẽm. Vì thế, người bệnh nên chú ý bổ sung các thực phẩm và nước uống sau:
- Quả óc chó rất giàu omega, giúp tăng tuổi thị, hình thái và khả năng vận động của tinh trùng của nam giới từ 21 - 35 tuổi
- Chuối, hạt bí, socola đen, dầu oliu, nhân sâm giúp tăng nồng độ hormone sinh dục nam và số lượng tinh trùng
- Thực phẩm giàu kẽm: thịt bò, hàu, trứng,....
- Rau xanh và trái cây như: cà rốt, lựu, quả mọng, măng tây, cà chua, rau bina, bông cải xanh, đậu xanh,...
- Uống nước lọc, nước ép cà rốt, nước trái cây, nước ép hẹ, nước ép giá đỗ,...
Tinh trùng ít là tình trạng có ở nam giới và được xem là một vấn đề nhạy cảm. Nhiều nam giới có tâm lý “e ngại” và từ chối khám bệnh lý này cho đến khi dẫn đến vô sinh. Vậy nên nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của tình trạng thì hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị bệnh phù hợp và hiệu quả.
Hiện nay, Trung tâm hiếm muộn và nam học công nghệ cao Phương Đông có các gói khám sức khỏe sinh sản nam và nữ cùng với bác sĩ chuyên khoa giỏi, giàu năm kinh nghiệm. Khách hàng sẽ được chỉ ra các bất thường, nguyên nhân dẫn đến tình trạng tinh trùng ít và cách điều trị.
Bên cạnh đó, Trung tâm còn thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại nhất như: thụ tinh nhân tạo (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), giúp cho hàng ngàn gia đình Việt đón nhận “tin vui” sau thời gian mong chờ. Nếu bạn còn thắc mắc hoặc nhu cầu đặt lịch cùng bác sĩ chuyên khoa hãy liên hệ đến Hotline 1900 1806 để được hỗ trợ.