Nứt kẽ hậu môn: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Kiều Liên

23-10-2020

goole news
16

Nứt kẽ hậu môn là bệnh “khó nói” của nhiều người. Căn bệnh tế nhị gây nhiều phiền toái khiến người bệnh nhiều khi đứng ngồi không yên. Vậy nứt kẽ hậu môn là bệnh vì, tại sao bị bệnh này và cách phòng ngừa, điều trị ra sao. Thông tin hữu ích trên sẽ có trong bài viết này.

Nứt kẽ hậu môn là bệnh gì?

Nứt kẽ hậu môn là gì chắc hẳn vẫn còn là thắc mắc của nhiều người. Theo các bác sĩ chuyên khoa, đây là hiện tượng có các vết nứt, rách ở niêm mạc hậu môn. Những vết nứt này sẽ gây đau rát khó chịu, chảy máu khi đại tiện.

Nứt kẽ hậu môn thường tiến triển theo hai giai đoạn cụ thể như sau:

  • Nứt hậu môn cấp tính: Đây là giai đoạn vết nứt nông, nhỏ và có dấu hiệu viêm nhẹ đồng thời không kéo dài quá 6 tuần. Người bệnh khi bị nứt hậu môn cấp tính sẽ có cảm giác đau và ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt thường ngày. Tuy nhiên, giai đoạn bệnh này vẫn có thể được điều trị triệt để, ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành mạn tính.
  • Nứt kẽ hậu môn mãn tính: Khi bệnh nứt kẽ hậu môn kéo dài hơn 6 tuần sẽ chuyển thành giai đoạn mạn tính, tạo ra những vết nứt sâu hơn và rộng hơn. Lúc này, người bệnh sẽ cảm nhận được các cơn đau thắt vô cùng khó chịu và mệt mỏi kéo dài.

Hình ảnh vết nứt, rách ở niêm mạc hậu môn
Hình ảnh vết nứt, rách ở niêm mạc hậu môn

Đa số các trường hợp mắc bệnh lý này sẽ khỏi trong vòng vài tuần nếu được chăm sóc tốt. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp nứt hậu môn tiến triển thành mạn tính và cần phải điều trị bằng phẫu thuật.

Nguyên nhân của bệnh nứt kẽ hậu môn

Đa số người bị nứt hậu môn đều không thể xác định được nguyên nhân cụ thể. Theo các chuyên ra, vẫn có một số yếu tố tác động có thể làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh lý này. Cụ thể:

  • Táo bón: Trên thực tế, có rất nhiều người bị táo bón đã gặp phải tình trạng nứt kẽ hậu môn. Nguyên nhân là do phân cứng, to khiến việc đi đại tiện khó khăn, bắt buộc người bệnh phải rặn mạnh để có thể thải được phân ra ngoài. Điều này khiến hậu môn bị rách, hình thành nên các vết rách ở kẽ hậu môn. Táo bón được xem là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến nứt kẽ hậu môn.
    Hậu môn bị nhiễm trùng: Việc vệ sinh không sạch sẽ, đúng cách có thể khiến các vi khuẩn xâm nhập vào tuyến hậu môn. Điều này làm cho da hậu môn bị viêm nhiễm, hình thành khối apxe. Khi các khối áp xe này bị vỡ ra thì chúng ta sẽ bị nứt kẽ hậu môn.
  • Dùng giấy cứng: Việc sử dụng giấy cứng để vệ sinh hậu môn, chà xát, kì cọ hậu môn quá mạnh sau mỗi lần vệ sinh cũng là nguyên nhân khiến niêm mạc hậu môn bị tổn thương, dẫn đến nứt kẽ hậu môn.
  • Cơ vòng hậu môn căng quá mức: Cơ vòng  bị co thắt quá mức có thể do hậu môn bị viêm nhiễm. Điều này thường khiến cơ vòng căng ra và rễ bị rách.
  • Quan hệ tình dục qua đường hậu môn: Ống hậu môn thường có kích thước nhỏ và cũng tập trung nhiều dây thần kinh xúc cảm và cả tĩnh mạch. Nếu như quan hệ bằng đường này sẽ khiến hậu môn bị tổn thương, viêm loét và rách. 
  • Bệnh Crohn: Bệnh Crohn thường gây viêm loét hậu môn, viêm màng của tiêu hóa, dẫn đến đau bụng, tiêu chảy,.... Và hiển nhiên, triệu chứng tiêu chảy chắc chắn sẽ gây thêm sức rặn khi đi đại tiện, từ đó hậu môn bị tổn thương và viêm nhiễm, hình thành các vết nứt kẽ hậu môn.
  • Thói quen đại tiện xấu: Vừa đọc sách báo, chơi game khi đi đại tiện đã làm kéo dài thời gian đại tiện, từ đó hình thành các bệnh về trực tràng hậu môn, dễ gây rách, nứt hậu môn.
  • Từng phẫu thuật hậu môn: Những người có tiền sử phẫu thuật bệnh trĩ như thắt trĩ, cắt trĩ cũng có thể đối mặc với biến chứng nứt kẽ hậu môn.
  • Tổn thương tại vùng hậu môn: Vùng hậu môn bị cọ xát mạnh với một vật hoặc một một lực nào đó sẽ bị tổn thương và lâu dần hình thành nên bệnh nứt kẽ hậu môn.
  • Chế độ ăn uống: Những người bị thiếu dinh dưỡng, nhất là thiếu hụt chất xơ và nước đã khiến hệ tiêu hóa vận hành không trơn tru, gây khó khăn khi đi đại tiên. Đây cũng chính là căn nguyên của căn bệnh nứt kẽ hậu môn.

Chế độ ăn uống không lành mạnh, sử dụng nhiều thực phẩm cay nóng rất dễ gây táo bón, làm nứt kẽ hậu môn
Chế độ ăn uống không lành mạnh, sử dụng nhiều thực phẩm cay nóng rất dễ gây táo bón, làm nứt kẽ hậu môn

Đối tượng nguy cơ bệnh nứt kẽ hậu môn

Nứt hậu môn là căn bệnh vô cùng phổ biến. Khảo sát cho thấy cứ khoảng 10 người thì sẽ có 1 người mắc bệnh này ít nhất 1 lần trong đời. Bất kỳ ai cũng có khả năng gặp phải bệnh lý này kể cả trẻ em. Tuy nhiên, vẫn có một số đối tượng thuộc diện nguy cơ cao là:

  • Người từ 15–40 tuổi.
  • Người từng phẫu thuật hậu môn.
  • Người mắc bệnh Crohn.
  • Người suy dinh dưỡng, ăn ít rau xanh và uống ít nước.
  • Người có quan hệ đồng giới.

Dấu hiệu của bệnh nứt kẽ hậu môn

Các dấu hiệu của bệnh nứt kẽ hậu môn bao gồm:

  • Đau hậu môn dữ dội, thậm chí còn có cảm giác nóng rát trong và sau khi đi đại tiện. Cơn đau rát có thể kéo dài đến vài giờ và dai dẳng khó chịu làm cho bệnh nhân sợ đi đại tiện, mất ngủ, xanh xao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần.
  • Ngứa ngáy, khó chịu quanh hậu môn, thậm chí có thể thấy một vết rách trên da quanh hậu môn.

Cơn đau khởi phát do bệnh nứt kẽ hậu môn thường trải qua 3 giai đoạn:

  • Giai đoạn 1: Đau khi đại tiện khối phân bắt đầu đi qua hậu môn. 
  • Giai đoạn 2: Hết đau sau vài phút.
  • Giai đoạn 3: Đau lại tăng lên dữ dội, rồi đột ngột hết đau.

Vị trí của nứt hậu môn thường xuất hiện ở điểm yếu của hậu môn là tam giác Minor
Vị trí của nứt hậu môn thường xuất hiện ở điểm yếu của hậu môn là tam giác Minor

Đối tượng bị bệnh nứt kẽ hậu môn thường xảy ra ở người tuổi trung niên. Đa số các trường hợp bệnh sẽ khỏi trong vòng vài tuần nếu cải thiện tình trạng táo bón, nhưng một số ít nứt hậu môn sẽ thành mạn tính và cần phải điều trị bằng phẫu thuật.

Biến chứng của nứt kẽ hậu môn

Bệnh nứt hậu môn nếu không được điều trị sớm và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng như sau: 

  • Nứt hậu môn tái phát: Bệnh tái phát  nhiều lần trong năm mà không thể điều trị triệt để.
  • Thiếu máu: Bệnh nứt hậu môn sẽ gây chảy máu mỗi khi người bệnh đi đại tiện. Lúc đầu, máu thường chỉ dính trên giấy vệ sinh hoặc phân. Sau khoảng một thời gian, vết rách lớn hơn đồng nghĩa với việc ,máu chảy ra cũng nhiều hơn, thậm chí người bệnh không đi cầu cũng bị chảy máu. Chính bởi vậy, tình trạng rách hậu môn nếu kéo dài có thể gây thiếu máu, thiếu sắt trong cơ thể dấn đễn các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu, đe doa tính mạng người bệnh nhất là khi đang tham gia giao thông hoặc ở trên cao. 
  • Nhiễm trùng hậu môn: Hậu môn giúp đào thải các chất cặn bã ra khỏi cơ thể nên chứa nhiều vi khuẩn hại khác nhau. Một khi cơ quan này bị nứt, đây sẽ là môi trường thuận lợi cho chúng tấn công và gây viêm nhiễm. Thậm chí, vi khuẩn còn có thể tấn công ngược dòng lên phía trên và gây viêm đường ruột, viêm niệu đạo, suy thận,… 
  • Nhiễm trùng máu: Vùng hậu môn cũng là nơi tập trung nhiều hệ thống mạch máu. Do vậy khi bó bị nứt sẽ gây vỡ tĩnh mạch và viêm nhiễm. Các loại vi khuẩn gây hại lúc này đã có cơ hội xâm nhập vào các tĩnh mạch bị vỡ và gây nên tình trạng nhiễm trùng máu.
  • Hoại tử và ung thư hậu môn: Rách hậu môn kéo dài có thể khiến các tế bào bị hoại tử. Các tế nào này theo thời gian sẽ tiếp tục xâm lấn ra những vùng xung quanh và hình thành khối u ở hậu môn. Hoại tử hậu môn là biến chứng nguy hiểm cần được điều trị kịp thời và nhanh chóng để tránh ảnh hưởng đến tính mạng của bệnh nhân.

Nứt kẽ hậu môn gây chảy máu khi đi đại tiện nên dễ dẫn đến thiếu máu và nhiễm trùng
Nứt kẽ hậu môn gây chảy máu khi đi đại tiện nên dễ dẫn đến thiếu máu và nhiễm trùng

Các biện pháp chẩn đoán bệnh nứt kẽ hậu môn

Để chẩn đoán chính xác bệnh nứt kẽ hậu môn, bác sĩ chủ yếu sử dụng biện pháp thăm khám lâm sàng và xét nghiệm.

Khám lâm sàng

Biện pháp khám lâm sàng giúp chẩn đoán bệnh nứt kẽ hậu môn bao gồm các công đoạn như sau:

  • Bác sĩ sẽ đặt ra các câu hỏi liên quan đến triệu chứng nứt kẽ hậu môn cùng thói quen đại tiện, tiền sử bệnh án của người bệnh.
  • Sử dụng mắt thường quan sát bằng các vết thương để xác định mức độ viêm nhiễm, từ đó đưa ra phán đoán là búi trĩ hay nứt kẽ hậu môn. Bên cạnh đó, việc xác định vị trí vết nứt cũng giúp bác sĩ đưa ra nguyên nhân gây bệnh.
  • Khám hậu môn: Bác sĩ dùng thuốc giảm đau để đưa ngón tay vào đường hậu môn của người bệnh nếu nghi ngờ vết thương có vấn đề nghiêm trọng.

Xét nghiệm

Để xác định chính xác bệnh nứt kẽ hậu môn thì ngoài thăm khám lâm sàng, bác sĩ cần làm các xét nghiệm nhanh kiểm tra tình hình vết rách. Cụ thể:

  • Đánh giá độ nhạy cảm cũng như xác định lực cơ thắt vòng cơ bằng cách đo áp lực hậu môn. Ngoài ra, bác sĩ cần xem xét chức năng của đại tràng có ổn định hay không.
  • Nội soi trực tràng dành được áp dụng đối với những người bệnh có tuổi nhỏ hơn 50 đồng thời không có  nguy cơ các bệnh về ruột non hay ung thư trực tràng.
  • Nội soi đại tràng là biện pháp chẩn đoán được chỉ định với người hơn 50 tuổi. Nguyên nhân là do những người lớn tuổi cần kiểm tra tổng quát đại tràng do các chức năng hệ tiêu hóa trong cơ thể họ có thể không còn tốt nữa.

Các biện pháp điều trị bệnh nứt kẽ hậu môn

Khi nhận thấy dấu hiệu nghi ngờ nứt kẽ hậu môn, người bệnh cần tới bệnh viện để thăm khám và được tư vấn điều trị đúng hướng. Thông thường, bệnh này sẽ khỏi sau vài tuần nếu người bệnh ăn uống lành mạnh, uống nhiều nước để giữ cho phân mềm, dễ đào thải ra ngoài. Tuy nhiên nếu trong 6 đến 8 tuần vết nứt không lành, việc điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật là cần thiết.

Điều trị không phẫu thuật

Trong trường hợp chưa gặp phải các triệu chứng nặng, người bệnh có thể áp dụng cách chữa nứt kẽ hậu môn tại nhà như sau:

  • Thay đổi chế độ ăn uống khoa học, phù hợp: Bổ sung thêm nhiều chất xơ uống nhiều nước và tập thể dục thường xuyên
  • Ngâm hậu môn: Để giảm triệu chứng đau rát hậu môn cũng như thư giãn cơ thể, người bệnh hãy ngồi trong nước ấm 10-20 phút nhiều lần trong ngày, nhất là sau khi đi đại tiện. Chú ý, tuyệt đối không sử dụng xà phòng vì đây là chất có thể gây kích ứng vùng hậu môn.
  • Sử dụng thuốc làm mềm phân: Loại thuốc này cần được sử dụng đúng cách và liều lượng theo chỉ định bác sĩ hoặc người có chuyên môn.

Người bị nứt kẽ hậu môn cần tăng cường ăn rau xanh, uống nhiều nước để ngăn ngừa táo bón
Người bị nứt kẽ hậu môn cần tăng cường ăn rau xanh, uống nhiều nước để ngăn ngừa táo bón

Phẫu thuật

Phác đồ điều trị nứt kẽ hậu môn bằng phẫu thuật sẽ thường áp dụng cho những trường hợp bệnh nặng, không thể khắc phục bằng các biện pháp thông thường tại nhà. Do đó, tỉ lệ người bệnh phải áp dụng cách chữa này chỉ chiếm khoảng 20%. 

Những phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng để điều trị nứt kẽ hậu môn bao gồm:

  • Gây mê và nong hậu môn từ từ giúp ngăn ngừa lỗ hậu môn bị chít hẹp lại.
  • Cắt bỏ vết nứt hậu môn rồi khâu lại.
  • Phẫu thuật mở cơ thắt trong hậu môn.
  • Kết hợp cắt bỏ vết nứt và mở cơ thắt trong hậu môn.
  • Mở cơ thắt trong hậu môn bằng hoá chất như nitroglycerin hoặc botulinum A giúp gây liệt tạm thời cơ thắt trong, từ đó làm cho vết nứt kẽ hậu môn tự lành.  

Một số cách phòng ngừa bệnh nứt kẽ hậu môn

Để phòng ngừa bệnh nứt kẽ hậu môn, các bác sĩ chuyên khoa luôn khuyên bạn nên thực hiện đồng thời các biện pháp sau:

  • Tập luyện thói quen đi đại tiện mỗi ngày theo một giờ giấc cụ thể, không rặn mạnh khi bị táo bón, có thể dùng nước muối ấm để thụt tháo phân.
  • Sau khi đi đại tiện phải vệ sinh sạch sẽ, có thể vệ sinh bằng nước sau đó lau khô bằng vải sạch. Không nên để hậu môn bị ẩm ướt có thể dẫn đến viêm nhiễm hậu môn.
  • Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều các chất xơ có từ rau xanh, đặc biệt nên ăn các loại thực phẩm như củ cải, khoai môn, khoai lang, …
  • Nên hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, các đồ ăn cay nóng như tiêu, ớt, ...
  • Hạn chế uống rượu bia, cà phê. Không hút thuốc lá.
  • Uống đủ lượng nước cần thiết, đảm bảo uống đủ 2 lít nước/ngày. Có thể uống nước ép rau củ, nước hoa quả, … nhằm kích thích nhu động ruột giúp làm mềm phân để đi tiêu dễ dàng hơn.
  • Bất kể khi nào có dấu hiệu của bệnh viêm hậu môn hoặc viêm loét đại tràng cần điều trị kịp thời để tránh bị nhiễm trùng nặng gây viêm loét và rò hậu môn.
  • Xây dựng chế độ tập luyện thể dục, vận động hàng ngày một cách khoa học.

Để phòng ngừa nứt hậu môn, chúng ta cần hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá
Để phòng ngừa nứt hậu môn, chúng ta cần hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá

Liệu nứt kẽ hậu môn có tái phát không?

Trên thực tế, những vết nứt kẽ hậu môn thường rất dễ tái phát. Sau khi điều trị khỏi, các vết nứt sẽ xuất hiện khi đại tiện phân rắn hoặc khi hậu môn bị chấn thương.

Chính bởi vậy, khi đã điều trị khỏi nứt hậu môn thì việc duy trì chế độ ăn và sinh hoạt sao cho phù hợp để không bị táo bón là rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh này tái phát.  Trong trường hợp bệnh xuất hiện lại nhiều lần, người bệnh nên gặp bác sĩ chuyên khoa hậu môn trực tràng để khám và điều trị.

Nứt kẽ hậu môn có thể dẫn đến ung thư không?

Nứt kẽ hậu môn có thể dẫn đến ung thư không là thắc mắc của khá nhiều người bệnh. Về vấn đề này, thì câu trả lời của các chuyên gia, bác sĩ là không.

Chú ý, triệu chứng đại tiện đau và chảy máu không chỉ là triệu chứng bệnh nứt kẽ hậu môn mà còn là dấu hiệu của 1 số bệnh khác ở đường tiêu hoá và cả ung thư đại trực tràng. Khi có những biểu hiện này, bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa hậu môn trực tràng ngay lập tức để được khám, chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Nứt kẽ hậu môn mặc dù không quá nguy hiểm nhưng lại gây đau đớn, khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Bởi vậy, khi nhận thấy bản thân có những dấu hiệu liên quan đến bệnh lý này, bạn nên gặp bác sĩ ngay để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh và có phương hướng điều trị phù hợp.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

3,347

Bài viết hữu ích?

Đăng ký tư vấn

Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời

Rò hậu môn: Nguyên nhân và cách chữa rò hậu môn hiệu quả

Sau bệnh trĩ, rò hậu môn là loại bệnh thường gặp tiếp theo trong các loại bệnh liên quan đến hậu môn – trực tràng. Bệnh ảnh hưởng ở nam giới nhiều hơn nữ

19001806 Đặt lịch khám